Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Kudret Özersay, "Kıbrıs'ta önümüzdeki dönemde müzakere zemini konusunda bir paradigma değişikliği olacaksa, paylaşmaya dayalı bir federal ortaklık yerine iş birliğine dayalı ortaklık modellerini konuşturabilmemiz gerekir" dedi.
Federal ortaklık için belli şartlar olması gerektiğini söyleyen Özersay, "Kıbrıs'ta federal ortaklığın şartları bugün mevcut değildir. Çünkü federal ortaklık yönetimi ve zenginliği paylaşmaya dayalı bir ortaklık modelidir." diye konuştu.
Özersay, 11. Büyükelçiler Konferansı (BKON) kapsamında Türkiye'nin yurt dışında ve merkez teşkilatında görevli büyükelçilerine hitap etti.
Özersay, "Kıbrıs'ta bir paradigma değişikliğinin ve kırılmanın eşiğinde olduğumuzu düşünüyorum" ifadesini kullandı.
Kıbrıs'ta yarım asırdır neden çözüme ulaşılamadı
Aradan geçen 50 yılda çok şeyin öğrenilmiş olması gerektiğini vurgulayan Özersay, "Biz Kıbrıs sorunuyla ilgili olarak ve Kıbrıs müzakereleri bağlamında özellikle neyi tecrübe edindik?" diye sordu.
Özersay üçüncü olarak ise "Kıbrıs'ta eğer bir paradigma değişikliğinin eşiğindeysek, bir paradigma değişikliğine gidilmesi gerekiyorsa nasıl bir yeni paradigma ortaya konulmalıdır?" sorusunu da vurguladı.
Kudret Özersay, Kıbrıs'ta yarım asırdır neden çözüme ulaşılamadığı sorusuna yanıt ararken, "Bugüne kadar neyi denemedik?" sorusunun da gündeme geldiğini vurguladı.
Şimdiye kadar yürütülen görüşmelerde iki taraftaki liderlerin siyasi yelpazenin farklı taraflarından geldiğini, ancak bunun da çözüme katkı sunmadığını belirten Özersay, teknik düzeyde, uzmanlar düzeyinde, liderler düzeyinde, müzakereciler düzeyinde, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreterliğinin mevcudiyetinde, her düzeyde müzakerenin denendiğini hatırlattı.
Şartlar mevcut değil
Federal ortaklık için belli şartlar olması gerektiğini söyleyen Özersay, "Kıbrıs'ta federal ortaklığın şartları bugün mevcut değildir. Çünkü federal ortaklık yönetimi zenginliği paylaşmaya dayalı bir ortaklık modelidir." diye konuştu.
Kıbrıs'ta Rum topluluğunun paylaşmaya hazır olmadığını vurgulayan Özersay, federal ortaklık için taraflar arasında güvene de ihtiyaç olduğunu ancak bugün daha ziyade bir güven bunalımından, güven krizinden bahsedilebileceğini belirtti.
Federal ortaklık için gerekli olan bir diğer hususun ise "bir federal kültürün varlığı konusunda tecrübeye sahip olmak" olduğunu dile getiren Özersay, şunları kaydetti:
"Başka bir tecrübe yaşadık 1963'ten bugüne kadar. Kıbrıs Rum tarafı Kıbrıs Cumhuriyeti dedikleri devleti 63'ten bugüne tam anlamıyla bir üniter devlete dönüştürmüş durumdalar. Cumhurbaşkanı yardımcısının yetkilerini de kullanan bir cumhurbaşkanı üzerinden bunu yapmış durumdadırlar. Bu da paylaşmaya dayalı bir federasyonun, Kıbrıs'ta şartlarını ortadan kaldıran en önemli olgusal unsur, gerçekliktir."
İki seçenek sundu
Ya şartların değiştirilip federal ortaklığın mümkün kılınması ya da bugünün şartlarına uyan bir ortaklık modelinin masaya konulması gerektiğini vurgulayan Özersay, bugünkü şartların eldeki kozların ortaya konulmasıyla ve uluslararası aktörlerin mevcut şartların değiştirilmesi konusunda bir irade ortaya koyması ile değiştirilebileceğinin altını çizdi.
Özersay, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Ya bu şartların değiştirilmesi için birlikte bir şeyler yapmamız gerekir ve Kıbrıslı Rumların o federal ortaklığa hazır hale geleceği bir şeyler yapmak gerekir ki onun tam tersi gelişmeler yaşanıyor şu anda ya da 'Şartlar budur kardeşim beğenirseniz' diyorlarsa, o zaman 'Bu şartlara göre müzakere edilecek olan ortaklık, başka tür bir ortaklıktır' dememizin zamanı gelmiştir."
Bakan Özersay, bugünkü şartlarda sırf çözüm olsun diye federal ortaklık dışında başka ortaklık modellerinin masaya konulabilmesi gerektiğini dile getirdi.