Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı’nın BM aracılığıyla Rum Lider Anastasiadis’e ulaştırdığı hidrokarbon konusundaki önerisi 9 maddeden oluşuyor. TAK muhabirinin güvenilir kaynaklardan edindiği bilgilere göre, öneride ortak hidrokarbon komitesinin oluşumu, çalışma yöntemleri ve yetkileriyle ilgili temel prensipler, gelir paylaşımı, mevcut lisansların durumu, gelirlerin kullanım öncelikleriyle ilgili ayrıntılar da yer alıyor.
Önerinin ilk maddesi temel prensipleri belirliyor. Öneride, adanın iki ortak sahibi olarak Kıbrıslı Türkler ve Kıbrıslı Rumların doğal gaz kaynaklarında da eşit haklara sahip oldukları ve her iki toplumun da bu kaynaklardan eş zamanlı olarak adilane bir şekilde yararlanması gerektiği vurgulanıyor.
Edinilen bilgiye göre, Kıbrıs Rum tarafına, kararların konsensüs ile alınacağı, iki toplumun eşit temsil edileceği, BM gözetiminde ve AB’nin gözlemci olarak katılacağı ortak bir hidrokarbon komitesi kurulması öneriliyor. Komiteye ayrıca gerek görülmesi halinde uluslararası bağımsız enerji uzmanlarının davet edilebilmeleri konusu da öneriler arasında yer alıyor.
Öneride, hidrokarbon konusunda varılacak bir uzlaşmanın, Kıbrıs sorununun kapsamlı çözümüne ilişkin Kıbrıs Türk ve Kıbrıs Rum taraflarının mevcut pozisyonlarına halel getirmeyeceği temel bir prensip olarak ifade ediliyor.
Çakışan yetki alanları Kıbrıs Rum Lider Anastasiadis’e BM aracılığıyla iletilen metinde Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türklerin, çakışan deniz yetki alanlarındaki lisanslandırma, arama ve çıkarma faaliyetlerine dair bundan sonrasına ilişkin bazı öneriler de yer alıyor.
Gelir paylaşım oranı Öneride, ortak komitenin tarafların uzlaşacağı bir tarihte yapacağı ilk toplantıda petrol ve doğal gaz gelirlerinin paylaşımı için bir oran üzerinde uzlaşma sağlanması öngörülüyor.
Ortak komitenin ayrıca hidrokarbon konusunda gelecekteki çalışmalarının planlanması, kaynakların dünya pazarlarına nasıl ulaştırılacağı ve benzeri konularda yetkili olması da öneriliyor.
Diğer bir madde ise hidrokarbon gelirlerinin toplanacağı ortak bir fonun oluşturulması ve gelecekte bu fonun önemli bir kısmının kapsamlı çözüm çerçevesinde mülkiyet sorununun çözümü ve iki tarafın dengeli gelişimine yönelik projeler için kullanılması önerisini içeriyor.
Burcu, umutlu konuştu Öte yandan Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Barış Burcu Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı’nın Rum Yönetimi Lideri Nikos Anastasiadis’e ilettiği hidrokarbon konusundaki önerinin, Rum liderliği tarafından gerekli hassasiyetle değerlendirileceğini umut ettiklerini kaydetti.
Burcu, konuyla ilgili yazılı açıklamasında, söz konusu önerinin, açıklandığı gibi ortak bir komite kurulmasını da içerdiğini dile getirdi.
“Hatırlanacağı gibi ortak komite fikri Cumhurbaşkanımız Akıncı’nın öteden beri ortaya koyduğu bir çıkış yoludur” diyen Burcu şöyle devam etti:
“2011 yılından beri masada bulunan ortak komite önerisi, bu kez daha da ayrıntılı olarak ve o günden bu güne yaşanan gelişmeler de dikkate alınarak kapsamlı bir şekilde hazırlanmıştır. Bu hazırlık yapılırken gerek KKTC hükümeti ve gerekse Türkiye ile de istişareler yapılmıştır. Sayın Cumhurbaşkanımız öteden beri Doğu Akdeniz’deki hidrokarbon konusunun bir gerginlik ve çatışma alanı olmak yerine, bir barış ve işbirliği alanına dönüşmesi gerektiğini ısrarla vurgulamaktadır. Cumhurbaşkanımız, içinde bulunduğumuz koşullarda giderek tırmanan gelişmeleri de dikkate alarak bir uzlaşı zemini oluşturmak amacıyla sunulan bu öneriyi Sayın Anastasiadis ile yakın gelecekte yapacağı görüşmede de ele almak arzusundadır. Cumhurbaşkanlığı olarak temennimiz yapıcı ve samimi bir yaklaşımla sunulan önerinin, aynı şekilde karşılık bulmasıdır”
Ticaret Odası’ndan Akıncı’nın önerisine destek
Bu arada Kıbrıs Türk Ticaret Odası (KTTO), Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı’nın hidrokarbon kaynaklarının araştırılması ve işletilmesine yönelik Kıbrıslı Rum Lider Nikos Anastasiadis’e gönderdiği iş birliği önerisini memnuniyetle karşıladığını açıklayarak, destek belirtti.
Ticaret Odası’nın açıklaması şöyle:
“Cumhurbaşkanımız Mustafa Akıncı’nın adamız etrafındaki hidrokarbon kaynaklarının araştırılması ve işletilmesine yönelik ortak bir hidrokarbon komitesi kurulması, gelirlerin paylaşımı ve kullanılması ve mevcut lisansların kullanımını da içeren Kıbrıslı Rum Lider Anastasiadis’e göndermiş olduğu iş birliği önerisini memnuniyetle karşılar, desteğimizi belirtiriz.
Gerek Kıbrıs sorununa bütünlüklü çözüm bulunması hedefiyle, gerekse güven yaratıcı önlemlerin hayata geçmesi için olumlu girişimlerini doğal gaz konusunda yapmış olduğu öneri ile sürdüren Cumhurbaşkanımız Mustafa Akıncı’nın bu girişiminin Doğu Akdeniz’de yaşanmakta olan gerginliği azaltıcı ve iş birliğini güçlendirici bir adım olarak değerlendirmekteyiz.
Adamız etrafındaki enerji kaynakları nedeniyle oluşan gerginliklere karşın, doğal zenginliklerin barışa ve çözüme ulaşmada kullanılması, gerek Kıbrıslı Türklerin gerekse Kıbrıslı Rumların ortak çıkarına olan rasyonel bir öneridir. Anastasiadis’in bu öneriyi kabul etmesini dileriz”