Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis’in Londra ziyareti sırasında imzalanan İngiliz üsler bölgesindeki bir miktar toprağın Rum yönetimine verilmesi anlaşmasının tam metni basına açıklandı.
Nikos Anastasiadis, “tarihi” diye nitelediği anlaşmayı basına açıklarken, Rum yönetiminin elde ettiği kazanımları 7 başlık altında topladı. Konuyu İngiltere ile müzakere eden heyete başkanlık eden Tasos Conis de haritalar ve grafikler sundu.
Bölgedeki Kıbrıs Türk mallarının idaresi konusunda bir belirsizlik olduğu vurgulandı. Anlaşmada, Kıbrıs Türk mallarıyla ilgili herhangi özel bir madde bulunmadığı belirtilirken, İngilizlerin, Kıbrıs Türk Malları Vasiliği’nin yetkisini kabul etmediği ifade edildi. Lukaidis “Kıbrıs Türk mallarının toplu satışı ve toplu temizlik tehlikesi var” denildi.
Çıkarlar güvence altın alındı
Fileleftheros Gazetesi’ne göre; Rum lideri Nikos Anastasiadis, bahse konu anlaşma ile hem bölgede sakin Rumların üs sınırları içerisindeki toprağı kullanma taleplerinin karşılandığını, hem de Rum meclisinin eski talebi olan Rum yönetiminin çıkarlarını güvence altına alındığını söyledi.
Anastasiadis bu anlaşmanın Rum yönetimine sağladığı menfaatleri özetle şöyle sıraladı:
“1-İngiliz üsleri toprağının büyük bölümü kentsel planlama bölgelerine dahil edilecek, böylece inkişaf ettirilmelerine olanak sağlanacak. İngiliz üsler toprağının, içerisinde özel mülklerin de bulunduğu yüzde 78’i, toplam 255 kilometrekarelik alanın yaklaşık 200 kilometrekarelik bölümü mutabakata varılan düzenleme kapsamına alındı. 2- İngiliz üslerindeki mal sahiplerinin ve sakinlerinin mülklerini inkişaf ettirme açısından Kıbrıs Cumhuriyeti’nin geriye kalan nüfusu ile eşit haklara sahip olması güvence altına alındı. 3- Kıbrıslılar ve Avrupa vatandaşları ile üçüncü ülke vatandaşları üsler bölgesinde taşınmaz mal edinme hakkına kavuştu ve bugünkü kullanıcılarının mallardan engelsiz istifade etmesi anlamına geliyor. 4-Üslerde kentsel ve ekonomik kalkınma güvence altına alınıyor ve Kıbrıs Cumhuriyeti’nde yürürlükte bulunan politika ve uygulamalara uygun olarak kalkınma bölgelerini ve diğer inkişafları belirleme sorumluluğu Kıbrıs Cumhuriyeti’ne aittir. Buna ilaveten anlaşma, üslerdeki ikamet ve mülkiyet bölgelerini normalleştiriyor, bunların inkişafları bundan böyle Kıbrıs Cumhuriyeti yetkili makamlarında olacak. 5- Kıbrıs Cumhuriyeti’ne güçlendirilmiş yargısal ve idari yetkiler verilmesiyle eşitlik ve denge sağlanıyor. Hukuki ve cezai konularda mahkemelerimiz yetkili olacak ve bu şekilde mahkeme emir ve kararları üsler içerisinde de icra edilebilecek. 6-Bizim tarafın, Kıbrıs’taki İngiliz üslerinin askeri maksatlar dışında kullanılamayacağı şeklindeki ezeli tezi güçleniyor. 7- Kıbrıs Cumhuriyeti’ne güçlenmiş idari yetkiler verilmesiyle genel hayati milli çıkarlarımız güvence altına alınıyor.”
17 köy ve 3 belediye
Nikos Anastasiadis, anlaşmadan 17 köy ve 3 belediyenin yararlanacağını belirterek bunları şöyle sıraladı:
“Limasol kazasında Derinya, Aşağı Polemidya (Binatlı) ve İpsona belediyeleri, Ağrotur, Asomatos (Gözügüzel), Evdim, Erimi, Episkopi (Yalova), Kolossiu (Yunus/Burçlu), Trahoni (Kayakale), Sotira ve Paramali (Çayönü); Mağusa kazasında Avgoru, Aheritu (Güvercinlik), Ahna (Düzce) ve Frenaro ve Larnaka kazasındaki Ksilotimbu, Ksilofagu, Ormidia ve Pile.”
Conis harita sundu
Üsler toprağıyla ilgili anlaşmanın tam metninin, daha sonra birlikte değerlendirilmek maksadıyla Rum siyasi partilere de gönderildiğini belirten gazete, anlaşmanın basına açıklanması sırasında, konuyu İngilizlerle müzakere eden heyete başkanlık eden Tasos Conis’in de harita ve grafikler sunduğunu aktardı.
Betticket Roman""> Conis, sunduğu haritalarda, üslerin askeri operasyonları açısından zaruri olduğundan kentsel planlama dahilinde olmayan bölgeler ile artık tamamen kentsel planlama kapsamına giren bölgeler gösteriliyor. Grafiklerde ise kentsel planlama kapsamına giren üs arazisinin analizi yapılıyor.
Ağrotur-Yalova üs bölgesinde toplam 124 kilometrekarelik alanın 33,1 kilometrekarelik bölümü bağlı kalıyor, yaklaşık 93 kilometrekarelik alan kalkınma açısından serbest bırakılıyor.
Dikelya üs bölgesinde toplam 129,9 kilometrekarelik alanın 24,3 kilometrekarelik bölümü bağlı kalıyor. Özel şahsa ait mülklerin tamamının serbest bırakıldığı özellikle vurgulanırken, bağlı kalan bölgelerin; ya İngiliz üsleri tarafından istimlak edilmiş veya satın alınmış, ya da sömürge döneminden devlet arazisi niteliğinde olup İngilizler tarafından üs toprağı addedilen yerler olduğu izahında bulunuldu.
15 maddeden oluşan anlaşma metninin özeti
Rum yönetimi ile Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda hükümetleri arasında akdedilen toplam 15 madde ve bin 800 kelimeden oluşan anlaşmanın tam metninin açıklandığını yazdı, metni şu şekilde özetledi:
“-Kıbrıs Cumhuriyeti yetkili makamları İngiliz Üsleri yönetimi yetkili makamlarının istişare ve rızası ile askeri mekan olarak belirlenen toprak hariç, bölgede, kentsel bölgeleri ve ilgili kentsel planlama bölgelerini belirler.
-Kentsel planlama prosedürünü İngiliz Üsler İdaresi’yle istişare içerisinde üstlenecek olan Kıbrıs Cumhuriyeti yetkili makamları İngiliz üslerinden tam destek görecek.
-Kentsel planlama bölgeleri ve politikaları, gerekli olan yerlerde, İngiliz üsleri mevzuatı aracılığıyla yapılacak ve yayınlanacak.
-İnşaat izinleri ve parselizasyonları, Kıbrıs Cumhuriyeti yetkili makamları tarafından, İngiliz üslerinin ilgili mevzuatına uygun olarak incelenecek.
Sanayi ve ticari nitelikli işletmeler kurulamayacak
-Büyük Britanya hükümeti, askeri ihtiyaçlarla bağlantılı olması dışında, ticari veya sanayi nitelikli işletmeler kuramayacak. -Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşlarının, İngiliz üslerinde mal tasarruf etme hakkı sürecek.
-İngiliz üsleri idaresi bütün AB vatandaşlarına ve üçüncü ülke vatandaşlarına üsler içerisinde toprak tasarruf etme hakkı verecek.
-Kıbrıs Cumhuriyeti Üsler bölgesi içerisindeki bütün kişilere, üsler içerisindeki Kıbrıslılara verilen bütün kamu hizmetlerini verecek.
-Cumhuriyet mahkemelerinde yer alan siyasi haklar ve yükümlülüklerle ilgili hukuki prosedürlerden taraflardan hiçbirinin muaf olamaması için gerekli düzenlemeler yapılacak.
-Bazı cezai davaların Cumhuriyet mahkemelerinde görülebilmesi için gerekli düzenlemeler yapılacak.
Seçme ve seçilme hakkı
-Kıbrıs Cumhuriyeti, mümkün olduğu ölçüde, üsler bölgesindeki bütün kişilere, Kıbrıs Cumhuriyeti içerisinde olsalardı sahip olacakları aynı seçme ve seçilme haklarını verecek.
-Kamusal altyapı ve bunların idamesine ilişkin herhangi yeni bir talep Kıbrıs Cumhuriyeti tarafından üstlenilecek. Bu altyapıların Birleşik Krallık askeri ihtiyaçları açısından gerekli olduğu yerlerde masraflar hükümetler arasında adilane paylaşılacak.
-Bu anlaşmadan kaynaklı Üsler İdaresi tarafından yapılacak görevlere katılan, Kıbrıs Cumhuriyeti, makam veya organlarının icraatı veya ihmali nedeniyle, Birleşik Krallık hükümeti ve/veya İngiliz Üsler İdaresi, bir mahkeme kararı ile herhangi bir üçüncü tarafa tazminat önemeye çağrılırsa Kıbrıs Cumhuriyeti Büyük Britanya hükümetini ve/veya İngiliz Üsler İdaresi’ni tazmin edecek.