Özgül Gürkut MUTLUYAKALI
İngiltere’deki bir üniversitede eczacılık eğitimini tamamlayan 26 yaşındaki Kıbrıslı Türk genç Mustafa Pehlivan, kansere çare olacak bir buluş yaptı.
Hem KKTC’de hem dünyada çok yaygın görülen sağlık problemlerinin başında gelen ve ölüm nedenleri sıralamasında da ilk sıraları tutan kanser hastalığının insan vücuduna yayılmasını önleyecek bir hücre keşfeden Pehlivan, buluşunun patentini de aldı. Sırada, ilacın üretilmesi için bir ilaç şirketiyle anlaşma var.
Halen Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi’nde (UKÜ) “kanser” konusunda yüksek lisans eğitimini sürdüren Mustafa Pehlivan’ın Hertfordshire Üniversitesi’ndeki eğitimi sırasındaki “Nano Floro Tricyclohexane” adlı buluşu, henüz ülkede ailesi ve yakın çevresi dışında pek bilinmese de bilim çevrelerinde takdir topluyor. Geçtiğimiz yıl sonlarında Dubai’deki bilimsel bir toplantıda sunuş yapan Pehlivan, daha pek çok ülkeden davetler alıyor.
Mustafa Pehlivan buluşu hakkında Türk Ajansı Kıbrıs (TAK) muhabirinin sorularını yanıtladı.
Türk Maarif Koleji’nden 2007’de mezun olan ve İngiltere’de Hertfordshire Üniversitesi’ndeki eczacılık eğitimi sırasında “Nano Floro Tricyclohexane” adlı buluşuna “wo2016178099” patent numarası da alan Pehlivan, şu anda UKÜ’de kanser dalında master yaptığını ve projesini yürüttüğünü anlattı.
Pehlivan, ilaç eğitimleri sırasında bölüm başkanı profesörle görüştüğünü, laboratuvarda yaptıkları çalışmaları, moleküllerin insan vücuduna etkilerini incelediklerini kaydederek bunları geliştirip insanda kanser mekanizmasını kaldırıcı bir ilaç olarak böyle bir molekül keşfedilebilir mi diye kişisel araştırmalara giriştiğini söyledi.
Pehlivan, çalışmasının nasıl sonuç verdiğini anlatırken “Bildiğim bazı elementlerden dolayı, anti kanser olarak kanser tedavisinde kullanılan bazı radyoaktif elementler vardır. Bu hipotezden yola çıkarak belli yapılar elde etmeye çalıştım. O yapılardan birinin bu elementlerle bütünleşerek kanser direncini ortadan kaldıran bir birleşikle sonuçlanabileceğini düşündüm” dedi.
Nitekim bu düşüncesinde haklı çıkan Mustafa Pehlivan, kemoterapi ilaçlarının yol açtığı dirençle kanser tümörlerinin yayılmasını önleyecek TDP 1 enzimini hedef alan yeni bir molekül keşfedildiğini görmüş.
Pehlivan, buluşuyla ilgili her türlü standardı yerine getirerek yayın yapılmak üzere akredite etmeyi başardı. Buluş, 10 Kasım 2016’dan beri “wo2016178099” numarasıyla yayında bulunuyor.
İlaç ne işe yarayacak?
Mustafa Pehlivan, buluşunun ne işe yarayacağı konusunda şunları söyledi:
“Bulduğum ilaç, metastası, yani kanserin vücuda yayılmasını durduracak yeni bir moleküldür. Her türlü kanser tedavisinde kullanılabilecek. Dirence dayalı olduğu için ışın tedavisinde de kullanılabilecek yani ışın tedavisi sonrası kemoterapi alacaklarda veya her türlü kanser ilacının yanında kullanılabilecek. Her türlü kanser tedavisi yanında direnci ortadan kaldırmak için her türlü ilacın yanında takviye tedavisi olarak yayılmayı durdurmak amacıyla kullanılabilecek.”
Araştırması sırasında elde ettiği sonuçtan şaşkınlık duyduğunu ve çok mutlu olduğunu, hocalarıyla istişare içinde bunu geliştirdiğini ve patent dosyaladığını anlatan Pehlivan, “Bölüm başkanımız buluşumun önemli olduğunu, daha önce benzer bir molekül olmadığını, ilaç olarak üretilmediğini söyledi” diye konuştu.
Mustafa Pehlivan, halihazırda bazı fon kuruluşlarına müracaatlar yaptığını ve değerlendirmeye de alındığını belirterek, “Bu maliyeti karşılayacak fonu ne kadar erken sürede bulabilirsem, o kadar faydalı olacak ve ilaç molekül olarak o kadar erken üretilecek” diye konuştu.
Anne ve babanın gururu
Emekli memur bir ailenin iki çocuğundan biri olan Mustafa Pehlivan, çocukluğunda gerek okul gerekse okul dışı hayatında farklı bir çocuk olduğunu hep göstermiş.
Anne Emine ve baba Alper Pehlivan da, oğullarının başarısını mütevazı bir gururla anlattı.
Kreş öğretmeninin “Mustafa masa başına geçince başka bir Mustafa oluyor” dediğini de aktaran anne Emine Pehlivan, oğlunun her zaman zeki olmasıyla dikkat çektiğini belirtti.
Alper Pehlivan ise; sorgulayıcı, meraklı ve yaratıcı bir çocuk olan Mustafa’nın kansere çare olacak buluşunun insanlığa faydalı olması için her zaman yanında yer aldıklarını, destek olduklarını anlattı.