KKTC Merkez Bankası Başkanı Rıfat Günay, Merkez Bankası’nın yüzde 96.7 likidi bulunduğunu, herhangi bir kriz durumunda bu likidin yeterli olacağını ve Merkez Bankası’nın da müdahale edebilecek durumda olduğunu söyledi.
KKTC Merkez Bankası Başkanı Rıfat Günay, bankacılık sektörüne ilişkin bilgilendirme toplantısı düzenleyerek, bankacılık sektöründe 2018 ve 2019 yılını değerlendirdi. Lefkoşa Merit Otel’de düzenlenen basın toplantısına, Yönetim Kurulu Üyesi Salahi Ergin, Başkan Yardımcıları Ramadan Erkiner ile Kürşat Kunter katıldı.
2018 KKTC için zor oldu
KKTC Merkez Bankası Başkanı Rıfat Günay basın toplantısında yaptığı konuşmada, 2018 yılının bankacılık sektörü ve KKTC için oldukça zor olduğuna işaret ederek, 2018 yılı itibarıyla döviz kurlarının kademeli artış gösterdiğini, Ağustos ayında ise bunun bir şoka dönüştüğünü kaydetti.
Dövizdeki hızlı kur artışının faizleri de yukarı çektiğine dikkat çeken Günay, bunun KKTC piyasasında belirsizlik ve güvensizlik ortamı yarattığını söyledi.
Alınan önlemler
Güvensizlik ve belirsizlik ortamının ortadan kaldırılabilmesi için hükümetle diyalog ve koordinasyonu sağlayarak, bir takım çalışmalar yaptıklarına işaret eden Günay, hükümet yetkilileri ile bankaları ve vatandaşı korumak için bir dizi önlem aldıklarını anımsattı.
Alınan önlemler hakkında ayrıntılı bilgi veren Günay, kriz döneminde yasal karşılık oranlarında 1 puan indirime gidilerek, likit kullanılır hale getirildiğini söyledi.
Bankalar koruma altına alındı
Günay, tüm bankaların Merkez Bankası’ndan alabilecekleri borç limitini 750 Milyon TL’den 1 Milyar TL’ye yükselterek, bankaları koruma altına aldıklarını kaydetti.
Tasarruf Mevduat Sigorta ve Finansal İstikrar Fonu prim oranının yüz binde yüz yirmi beşe düşürülerek, bankacılık sektöründe kar transferi yaptıklarını anlatan Günay, kur artışı kaynaklı vatandaşlara yansıyan kredi taksit ödeme güçlüklerini azaltmak adına özellikle tüketici kredilerinde vade uzatmada bankalara kolaylık tanındığını aktardı.
21 banka bulunuyor
KKTC’de 2’si kamu eliyle yönetilen, 14’ü özel sermayeyle yönetilen ve 5’i de şube bankası olmak üzere toplam 21 bankanın bulunduğuna dikkat çeken Günay, 2018’de mevcut durumdan ötürü bankalarda kredi daralması yaşandığını belirtti.
Donuk alacaklar üzerinde çalışılması ve tahsilatın hızlandırılmasının bir yolunun bulunması gerektiğini kaydeden Günay, donuk alacaklarda önceki senelere göre 2018 yılında iyileşme olduğunu, donuk alacak oranının 11.46’dan, 5.53’e düştüğünü ifade etti.
Bankacılık sektöründe 2018’de yüzde 70 oranında bir kar artışı yaşandığını da belirten Günay, bu kar artışında en büyük rolü kambiyo karının oluşturduğunu; kambiyo karı hariç kar oranın ise yüzde 35 civarlarında olduğunu kaydetti.
En önemli sektörlerinden biri
Bankacılık sektörünün KKTC’nin en önemli sektörlerinden biri olduğuna işaret eden Merkez Bankası Başkanı Rıfat Günay, bankacılık sektöründe her şeyin tamamıyla kayıt altında olmasının öncelikli olduğunu belirtti.
Günay, bankaların kar etmesinin önemine işaret ederek, ülkede Faiz Yasası’nın yeniden ele alınarak düzenlenmesi ve uygulanması gerektiğini söyledi.
Para kaçıran banka yok
Bankaların yurt dışına para kaçırdığı yönündeki söylemlere de değinen Günay, yurt dışına para kaçıran herhangi bir banka olmadığını, bunun Merkez Bankası denetiminde olduğunu kaydetti.
KKTC Merkez Bankası bilançosu hakkında da bilgi veren Rıfat Günay, Aralık 2018’de Merkez Bankası’nın aktif büyümesinin 10.8 milyar TL olduğunu aktardı.
Günay, Merkez Bankası’nın yeterli likidi olduğunu yineleyerek, herhangi bir kriz durumunda Merkez Bankası’nın müdahale edebilecek durumda olduğunu, bankanın yüzde 96.7 likidi bulunduğunu kaydetti.
Projeleri hakkında da ayrıntılı bilgiler veren Günay, Kredi Kayıt Bürosu, Üniversitelerle Protokoller, Anı Ormanı oluşturulması, Müşteri Hakları düzenlenmesi yönünde de çalışmaları bulunduğunu anlattı.
Merkez Bankası Başkanı Rıfat Günay, 2019 yılı hakkında da değerlendirmelerde bulunarak, 2019 yılının karlı bir yıl olmayabileceğini, bunun nedenin ise 2018’deki krizin etkilerinin bankacılık sektörü dışında kalan sektörlerde net yansımalarının görülememesi olduğunu kaydetti.
Günay, bankanın şeffaflığı ve hesap verebilirliği adına bundan sonraki süreçte de diyalog ve iletişimlerinin süreceğini ifade ederek, 2019 gelişmelerini de paylaşma arzusunda olduklarını belirtti.
Günay, Merkez Bankası web sitesinde tüm detaylı bilgilere ulaşılabileceğini ifade etti.
150 milyondan sadece 24 milyonu ödendi
Konuşmasının ardından gazetecilerin sorularını da yanıtlayan Merkez Bankası Başkanı Rıfat Günay, batık bankaların ve kredilerin geriye dönük ödenmesi hakkındaki soruya karşılık, bugüne kadar 150 milyon dolardan ancak 24 milyon dolarının geri ödendiğini, bu konuda da detaylı çalışmalara devam ettiklerini belirtti.
Günay, Türkiye ekonomisindeki belirsizliğin suni mi, gerçekçi mi olduğunun sorulması üzerine, kur hareketlerinin hayat pahalılığını etkilediğini, kamuda çalışanlara hayat pahalılığı ödendiğini ve esas krizin özel sektör çalışanlarını etkilediğini söyledi.
KKTC’de yeni bir şok yaşanmadığı sürece işlerin daha iyi olacağını düşündüklerini söyleyen Günay, KKTC’de bazı bankaların konut kredisi oranlarını 1.68’e kadar düşürdüğünü, bunun da gelişmenin bir göstergesi olduğunu ifade ederek, bunun inşaat sektöründe bir hareketlilik yaratacağını ve diğer sektörleri de tetikleyeceğini düşündüklerini belirtti. Günay, bu konuda daha iyimser olduklarını vurguladı.
Kara para konusundaki soruları da yanıtlayan Merkez Bankası Başkanı Rıfat Günay, kendi bilgilerine gelen her şeye müdahale ettiklerini, kara para konusunun denetim altında tutulan bir konu olduğunu, bunun da Maliye Bakanlığı Para Kambiyo Dairesi Kara Para Takdim Kurulu tarafından takip edildiğini anlattı.
Merkez Bankası’nın da bu kurulda üyesi bulunması nedeniyle, bilgilerin kendilerinde de mevcut olduğunu ifade eden Günay, kara para konusunda bu güne kadar bir tespit bulunmadığını söyledi. Günay, ancak bu konudaki yasaların yeniden ele alınarak, güncellenmesi gerektiğini kaydetti.
Döviz kredisi kullanımı
Günay, başka bir soruyu yanıtında, hükümetin döviz kredisi kullanımını yasaklamadığını, sadece döviz geliri olmayan ve döviz kredisi kullanan kişiler için bir düzenlemesi bulunduğunu ve bu kişilerden ilave sermaye talep edildiğini belirtti.
Euro’ya geçiş şimdilik zor
Ülkede para birimi olarak Euro’ya geçilmesi konusundaki sorular üzerine ise Rıfat Günay, bunun ancak hükümetin kamu maliyesindeki açığı kapatacak bir bütçesinin olması halinde mümkün olabileceğini vurguladı.
Kamu maliyesinde açık verilmeyecek duruma gelinirse Merkez Bankası’nın buna hazır olduğuna dikkat çeken Günay, Euro’ya geçilebilmesi için çok güçlü bir bankacılık sektörü ve kamu maliyesi gerektiğini kaydetti.
TC ile KKTC arsındaki ekonomik protokol konusundaki soruları da cevaplayan Günay, protokolün Merkez Bankası’nı değil, kamu maliyesini etkileyeceğini belirtti.
Günay, ülkedeki faiz yasasının değişmesi yönünde kendilerinin de çalışması bulunduğunu, vatandaşın sözleşme imzaladığında başına neler gelebileceğini bilmesi gerektiğini vurguladı.
Günay, Merkez Bankası’nın müşteri hakları yönündeki çalışması sonucunda da vatandaşa detaylı bilgilendirme yapılması yönünde zorunluluk getirileceğini sözlerine ekledi.