Kuzey çok pahalı oldu

Ömer KADİROĞLU

Kıbrıs Türk Ticaret Odası’nın, alış-verişlerin güneye kaymakta olduğuna ilişkin açıklamasının ardından Diyalog’a konuşan Lefkoşa esnafı “zaten çarşı büyük ölçüde güneye kaymıştır” diyerek, bunun ana nedeninin fiyat farkı olduğunu söyledi. Esnaf; güneyde birçok ürünün kuzeye göre daha ucuz olduğunu belirterek, pahalılığa çara bulunmasını istedi.

Geçmiş aylarda Rumların çoğunlukla kuzeye geçerek alış-veriş yaptığını, özellikle marketlerde Türk müşterilerden daha çok Rumların bulunduğunu anımsatan Lefkoşa esnafı “ama bu avantajı son zamanlarda bizimkiler tersine çevirdi ve artık kuzeyden eskisi gibi alış-veriş yapmıyorlar” dedi. Esnaf, iki taraf arasında ticaretin tamamen serbest bırakılmasına da destek verdi.

Ne dediler?

Kezban Kıral

“Yeşil Hat Tüzüğü yerine ticaretin serbest bırakılması önerisini ben olumlu görüyorum. İki toplumun da oturup bu yönde karar almasıyla güney ve kuzey arasındaki ticaretin serbest kalması iyi bir adım olacaktır. KKTC’nin ekonomisi güneye kaydı. Rumlar da bizden gelip alışveriş yapıyor ancak biz çok daha fazla bir şekilde oraya gidiyoruz. Bunun tek nedeni güneyin buraya göre daha ucuz olmasıdır.”

Ekram Tayfur

“Rum Ticaret Odası Başkanı bir açıklama yaparak güney ile kuzey arasındaki ticaretin Yeşil Hat Tüzüğü yerine serbest bırakılmasını önerdi. Ne kadar sıksalar da insanlar zaten çoğunlukla alışverişini oradan yapıyor. Ben hiç gitmedim ancak oranın buraya göre çok daha ucuz olduğunu duyuyorum. Ticaret serbest bırakılırsa muhakkak ki ülke ekonomisi için iyi olacak ancak istikrarlı fiyatlar olmazsa çok daha fazla alışveriş güneye kayacaktır.”

Semavi Aşık

“Kıbrıs sorununa bir çözüm bulunması halinde zaten ticaret serbest olacaktır. Şimdiki durumda böyle bir şeyin mümkün olmadığını düşünüyorum, çünkü devletlerin bazı gelirlere ihtiyacı vardır ve bu gelirlerin bir taraflara gitmesini istemiyorlar. Bunu sadece bizimkiler değil Rumlar da muhakkak istemez. İnsanlar nerede ucuzluk varsa alışverişini orada yapar. Dünyanın her yerinde ekonomik faaliyetler fiyata bakar. Bu ucuzluğu yaratmak hükümetlerin görevidir. Para politikaları ile ilgili hükümetin elinde bir güç yoktur ancak fiyatların daha düşük olması için elinde birçok imkan vardır ve bunu yaparak fiyatların güneyden daha ucuz olmasını sağlayacaktır. Ben inanıyorum ki daha ucuz bir ülke yaratabilirler ve bu noktada da daha fazla insan güneyden kuzeye gelebilir. TL‘nin değer kaybı bizim için avantaj olmuştu ancak o kadar çok fazla ve hızlı zam yapıldı ki yine alışveriş güneye kaydı.”

Erkan Özdoğan

“Geçmişte Rumlar bu konuda sabıkalıdır. Corona döneminde Lokmacı Sınır Kapısını kapatmışlardı ve bu yaptıkları açıklamalar bence samimi değildir. Ticaretin dili, dini, ırkı yoktur. Ticaretin ortak noktası paradır. Yerel yöneticiler ve siyasi erk sahibi olan kişiler de bu paraları yönetir. Biz şu anda Rumlarla fiyatlar konusunda rekabet edebilir durumdayız. Bir tek gıda ve et konusunda bir sıkıntı var o da bir şekilde aşılacaktır diye düşünüyorum. KKTC’nin ekonomisinin güneye kaymasının tek nedeni güneyin kuzeye göre daha ucuz olmasındır.”

İmren Özerlat

“Rum Ticaret Odası Başkanı bir açıklama yaparak güney ile kuzey arasındaki ticaretin Yeşil Hat Tüzüğü yerine serbest bırakılmasını önerdi. Bunu çok olumlu bir açıklama olarak görüyorum. Eğer bu olursa çok güzel olacaktır. Zaten insanlarımız legal veya illegal bir şekilde alışveriş yapıyor ve eğer bu yasal hale gelirse çok daha iyi olacaktır. İhracatta oldukça zorlanıyoruz. Kahvemizi yurt dışına yollarken çok zorluklar yaşıyoruz ve belki onun önü de açılır. Ayrıca insanlar rahat bir şekilde alışveriş yapacaklardır. Şu anda kaçak veya kısıtlı alışveriş yapılıyor ve bu iki taraf için de iyi bir durum değildir. Ekonominin güneye kaymasının nedeni KKTC’de ürün fiyatlarının halkın alım gücünün çok üzerinde olmasıdır. Güneyde üretim daha iyi ve birçok şey kontrol altındandır. Bir- iki kalem dışında ürünler güneyde çok daha ucuz ve daha kaliteli olduğu için alışveriş güneye kayıyor.”

Özkay Ertayfur

“Bizim bu taraftaki fiyatlar yüksek olduğu için ve güneyde ucuz olduğu için tabi ki şu anda serbest ticaret konuşuyorlar. Zaten insanlarımız gidip güneyden alışveriş yaptığı için Rumların işine geliyor. Hiçbir zaman Rum böyle bir açıklama yapmazdı ancak insanlarımız çoğunlukla güneyden alışveriş yapması işlerine geliyor. Rumlar ticareti bildiği için onlar zarar etmez ancak bizim daha fazla insanımız eğer fiyat düzenlemesi yapılıp kuzey ucuzlatılmazsa güneye gidecektir. Ben restoran işletiyorum ve güneyle fiyatlarımı dengelemeye çalışıp oradan daha ucuza satış yapmaya çalışıyorum.

 Ülke genelinde de bunu uygulamamız lazım. Ekonominin güneye kaymasının tek nedeni Rum’un Türk’ü nasıl oraya çekeceğini bilmesi ve bizden daha ucuz olmasıdır.”

Sedat Reis

“Yapılan açıklama bence mantıklı ancak bizim üzerimizdeki ambargolar kalkmadan yapılan açıklamalar sadece hayal olarak kalacaktır. Serbest ticaret olursa iyi olacaktır ancak fiyatların dengelenmesi gerekiyor. İstedikleri fiyatları uygularlarsa daha kötü olur. Kuzeyin ekonomisinin güneye kaymasının nedeni bizim yöneticilerin her sabah kalktığında her şeye zam yapmalarından kaynaklanıyor. Güneyde birçok şey bize göre çok daha ucuzdur.”