Aytuğ TÜRKKAN
Merkez Bankası’nın Nisan 2020 verilerine göre gerçek ve tüzel kişilerin KKTC bankalarından kullandığı kredilerin toplamı 27 milyar 215 milyon 271 bin liraya ulaştı. Söz konusu kredilerin
5 milyar 163 milyon 562 bin lirasının devlet kurumlarına ait olduğu belirtildi.
Covid-19’un kredilere yansımasının henüz rakamlara yansımadığını söyleyen ekonomi çevreleri, özellikle açıklanacak ekonomik paket sonrasında bir çok küçük ve orta boy işletmenin kredilere sarılacağını ve kredi kullanımı konusunda rakamın yıl sonunda oldukça yükseleceğine inanıyor.
Merkez Bankası’nın internet adresinde risk merkezine bildirim yapılan sektördeki kredilerin vadelerine göre; TL cinsinden dağılım tablosu incelendiği zaman Nisan 2020 verilerine göre KKTC’deki bankaların verdiği kredilerin toplamının 27 milyar 215 milyon 271 bin TL olduğu görülüyor.
Gerçek ve tüzel kişiler olarak ikiye ayrılan krediler incelendiği zaman tüzel kişilere verilen kredilerin toplamının 18 milyar 793 milyon 602 bin TL olduğu görülürken, gerçek kişilerin kredi borçları ise 8 milyar 421 milyon 614 bin TL.
En yüksek kredi kullanımı mahalli şirketlerde
Tüzel kişiler kategorisindeki 18 milyar 793 milyon 602 bin TL’lik kredinin detayları incelendiği zaman en yüksek rakamın mahalli işletmelere verilen krediler olduğu görülüyor. Nisan 2020 verilerine göre mahalli şirketler 12 milyar 958 milyon 75 bin TL kredi kullanırken, onları kamu kurum kuruluş ve sivil toplum örgütleri izliyor.
Kamu kurum, kuruluş ve sivil toplum örgütlerinin toplamda kullandığı kredi tutarının 5 milyar 163 milyon 592 bin TL olduğu görülüyor.
KKTC’deki bankalardan yabancı şirketlerin kullandığı kredilerin gayet düşük olduğu görülüyor. KKTC’de kayıtlı yabancı şirketlerin 220 milyon 339 bin TL, yurtdışında kayıtlı yabancı şirketlerin ise 306 milyon 95 bin TL kredi kullandığı rapora yansıyor.
Kooperatifler listede
En düşük kredi kullananlara bakıldığında ise uluslararası şirketler isimli kategoride yer alan iş alanları listenin başında yer alıyor. Uluslararası şirketler için 128 bin TL kredi verildiği görülüyor.
Tüzel kişiler kategorisinde yer alan Kalkınma Kooperatifi Kuruluşlarının 48 milyon 556 bin 504 TL borçları olduğu görülürken, Tasarruf Kooperatifi Kuruluşlarının da 7 milyon 605 bin 483 TL kredi kullandıkları belirtiliyor.
Kredi Kooperatif Kuruluşları’nın ise 14 milyon 314 bin 799 TL’lik kredi borçları olduğu belirtiliyor.
2020 bülteni henüz yayımlanmadı
Merkez Bankası’nın 2019 dördüncü çeyrek bülteninde yer alan bilgiye göre; KKTC’deki bankaların aktif toplamı 2019 sonu itibarı ile 40 milyar 804 milyon TL idi.
Merkez Bankası henüz 2020 verilerini içeren kapsamlı bültenini ise yayımlamadı.
Tahsili gecikmiş alacaklar artmıştı
Merkez Bankası tarafından yayınlanan 2019 yılı bülteninde, bankacılık sektöründe tahsili gecikmiş alacakların büyük bir sorun olduğu kaydediliyor.
Tahsili gecikmiş alacakların 2018 yılının aynı dönemine göre yüzde 21,2 oranında artış gösterdiği ve rakamın 2019 yılı sonunda 1 milyar 266 milyon TL’ye yükseldiği belirtiliyor.
Yılın ikinci yarısında patlama olacak
Ekonomi uzmanları özellikle Covid-19 salgını sonrasında ekonominin tamamen durması ve yaşanan sıkıntılar için devletin özel olarak kredi kullanımını teşvik eden paketler hazırladığını anımsatarak, bu rakamın Nisan sonuna göre çok daha yüksek olacağına yönelik görüş belirtiyor.
Hükümetin bu günlerde yeni bir ekonomik paket açıklayacağına değinen uzmanlar, yeni pakette de kredi kaynaklarına kişi ve kurumların daha rahat ulaşımına imkan tanınacağı beklentinin olduğunu ifade ederek, yılın ikinci yarısında kullanılacak kredi sayısında patlama olacağını ve miktarların da oldukça yüksek olacağına dair görüş belirtti.