Kuzey Kıbrıs’ta bu yılın ilk 10 ayında gerçekleşen AİDS vakasının 75’e yükseldiği; bir önceki yıla oranla 3 kat artışın gözlemlendiği belirtildi. Güney Kıbrıs’ta ise aynı dönemde 70 kişide HIV vürüsü tespit edildi.
Güneyde 1986’dan 2018’e kadar bin 226 HIV/AIDS vakasının meydana geldiğini ve bu rakamın ürkütücü olduğunu haber verdi.
Kayıtlara geçen Bin 226 vakadan 646’sının Rum, 568’inin yabancı uyruklu olduğunu yazan gazete, 12’sinin de Kıbrıslı Türk olduğuna dikkat çekti.
Haberde, vakaların yüzde 70’inin 20-29 yaş arasında olduğu kaydedildi.
KKTC’de ürküten rakamlar
Biyologlar Derneği KKTC’de 2014 yılında Sağlık Bakanlığı yetkililerinin açıkladığı HIV pozitif tedavi gören kişi sayısı 27 iken, şu anda bildirimi yapılmış bilinen hasta sayısının yaklaşık 3 kat fazla olduğunu açıkladı.
Biyologlar Derneği Yönetim Kurulu üyesi Uzm. Biyolog Sedef Kutlu ilerleyen teknoloji, onca farkındalık çalışmalarına ve bulaş yolları çok spesifik olmasına rağmen, halen HIV virüsü ile temas eden kişi sayısının artmaya devam ettiğini bildirdi.
Kutlu, yayımladığı 1 Aralık AIDS Günü mesajında, bireylerin HIV virüsünü aldıktan sonra toplumdan ve aileden dışlanma korkusuyla en yakınlarından bile bunu saklayarak yaşamlarına normal seyrinde devam ettiklerini, bu durumun tedavi almalarını ve çevrelerindeki insanları korumalarını engelleyip geciktirdiğini ifade etti.
HIV virüsü girişini sadece Eliza testi yaparak engellemeye çalışmanın “başarısızlık” olduğunu vurgulayan Kutlu, tüm hastalıkların kaynağının yalnızca Ada’ya gelen kişiler olduğunu düşünerek toplum sağlığını koruyacak yöntemler uygulamanın yetersiz olacağını ifade etti.
Vudalı: Şu anki resmi sayı 75
Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği (KTTB) Koruyucu Hekimlik ve Halk Sağlığı Sorumlusu Dr. Emre Y. Vudalı, HIV virüsünün (human immundeficiency virüs) dünyada ve KKTC’de din, dil, etnik köken, meslek, yaş, kadın, erkek, çocuk ayrımı yapmadan herkesi etkileyebileceğine işaret ederek, “Kuzey Kıbrıs'ta Kasım 2019 itibari ile KKTC vatandaşı 75 kişi HIV tanısı ile yaşamaktadır” dedi.
Vudalı, 1 Aralık Dünya Aids Günü dolayısıyla yayınladığı mesajda, Birleşmiş Milletler’e bağlı UNAIDS’in verilerine göre yeni HIV enfeksiyonlarının, tedavi seçeneklerine ulaşmada artışla AIDS tablosuna ilerlemenin ve hastalıkla ilintili ölümlerin sayısında azalma olmakla birlikte 2018 yılında dünyada 1,7 milyon yeni HIV infeksiyonu teşhis edildiğini kaydetti.
Bunlarla birlikte dünyada HIV ile yaşayan toplam 37,9 milyon kişi olduğuna işaret eden Vudalı, 2018 yılında 770 bin kişinin AIDS ile ilişkili tablolarla hayatını kaybettiğini belirtti.
Hastalık nasıl bulaşır?
Vudalı, hastalığın; “korunmasız oral, anal ve vajinal cinsel ilişki sırasında vücuda girebileceğini, her tip korunmasız cinsel ilişki ile HIV ve diğer cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların bulaşabildiğini” belirterek, şöyle devam etti:
“Ayrıca kan ürünlerinin nakli, ortak enjektör kullanımı, anneden bebeğe, dövme veya piercing ve kaza ile enjektör iğnesinin vücuda batması (HIV pozitif kişinin) ile bulaşabilmektedir.
Ancak HIV, sosyal ilişkilerle, öpüşmekle, sarılmakla, aynı ortamda bulunmakla, aynı çatal – kaşığı, aynı havuzu, aynı tuvaleti kullanmakla, sivrisinek ısırmasıyla, gözle görünür miktarda kan içermedikçe tükürükle veya ter ile bulaşmaz. Kısacası düşünüldüğünün aksine, günlük sosyal ilişkiler ile bulaş olmaz.”
Risk gruplarına dikkat
Vudalı, risk gruplarını ve korunma yollarını şöyle sıraladı:
“Korunmasız cinsel ilişki yaşayan ve birden fazla partnerle olanlar, Damar içi ilaç bağımlılığı ve ortak enjektör kullanımı olanlar, HIV pozitif bir kişi ile ilişki yaşayanlar, Görülme sıklığı yüksek bölgelere seyahat eden ya da orada yaşayanlar, Cinsel saldırıya maruz kalanlar, Erkekler arası homoseksüel ilişki yaşayanlar.
Kondom yani prezervatif kullanımı; Cinsel ilişki yoluyla HIV bulaşması cinsel sıvıların cinsel organlara, anüse ağıza ya da açık yaralara teması ile olur. Kondom kullanmak halen HIV'den korunmanın en güvenilir yöntemidir. Ülkemizde, hem erkekler hem de kadınlar için kondom mevcuttur. Cinsel ilişkinin her çeşidinde ve doğru kullanılması halinde bulaş riski %0’a (SIFIR) yaklaşmaktadır. Kondomun son kullanma tarihine, ambalajı açıp kullanırken yırtılmamış olduğuna dikkat etmek önemlidir.
Tedavi almak; HIV pozitif kişilerin güncel tedavilerle başarılı bir şekilde tedavi edilmesi sonrası virüsü bulaştırma riskleri yok denecek kadar azaltılabilmektedir. Partneriniz HIV pozitif ise tedavi alması için ona destek olun…”
“İhraç kararı gözden geçirilmeli”
Vudalı, KKTC'de şu andaki uygulamanın, HIV pozitif yabancıların yurtdışına ihraç edilmesi şeklinde olduğunu ifade ederek, “Hiçbir gelişmiş ülkede böyle bir uygulama yoktur. Bu uygulamanın devam etmesi halinde hastalar kan testi yapmaktan kaçınacak ve dolayısıyla hastalığı taşıdığını bilmeyecektir. Hastalığı taşıdığını bilmeyen kişi ise toplum içerisinde bu hastalığı bulaştırmaya devam edecektir. Bu nedenle HIV pozitif yabancıların yurtdışına ihraç edilme kararı tekrar gözden geçirilmelidir” dedi.