Göç Kimlik ve Hak Çalışmaları Merkezi (CMIRS) Kıbrıslı Türklerin siyasi güven, sosyal güven, bireysel özgüven, mutluluk algısını ölçen yeni bir anket sonucu yayınladı. Pandemi dönemindeki ikinci kapanma süreci sonrasına denk gelen çalışmada ekonomik sorunların toplumun en önemli maddesi haline geldiği belirlendi.
Kıbrıs sorununun da 2020 yılı Aralık ayı çalışmasına kıyasla önemini artırarak ikinci en önemli sorun olarak kayda geçti.
Toplumda işlerin yanlış yönde gittiğini düşünenlerin oranı yüzde 86.86 ile son yıllardaki en yüksek oran oldu. Ankete katılanların yüzde 51.94’ü pandemiden dolayı hane halkı gelirinde bir azalma olduğunu belirtti.
Katılımcıların yüzde 39,8’inin borcu olduğu, yüzde 7.89 oranında katılımcının pandemiden dolayı borçlanmak zorunda kaldığı tespit edildi.
Yüzde 19.27’si ise borcunu ödemekte sıkıntı çektiğini belirtti.
Pandemi döneminde ekonomik sorunların yanı sıra halkın devlet kurumlarına güveninin azaldığı da tespit edildi.
Cumhurbaşkanı, hükümet, meclise güven ve memnuniyet 2020 yılı eylül ayına kıyasla düştü.
Yeni oluşturulan hükümet ile ilgili beklentilerin ise iyimser olmadığı tespit edildi. Katılımcıların yüzde
69.05’i hükümeti başarısız buldu.
Sosyal güven oranı düştü
CMIRS’in anketinin birinci ölümünde yer alan araştırma sonuçlarına göre; toplumdaki en önemli sorunlar belirlendi.
Ekonomik kaygıların toplumun ruhsal sağlığı ve sosyal sorunlar üzerindeki olumsuz etkisi ankete de yansıdı. Bu dönemde ankete katılanlar toplumun karşı karşıya olduğu en önemli sorunları şöyle sıraladı;
-Ekonomik kriz
-Kıbrıs Sorunu
-Corona
-İşsizlik
Çoğunluk toplumda işlerin yanlış bir yöne gittiğini düşünüyor
Ankete katılanların 86.86’sı toplumda işlerin yanlış bir yöne gittiğini düşündüğünü ifade etti. Bu oran son yıllardaki en yüksek memnuniyetsizlik oranı olarak dikkat çekti.
Ekonomik krizi en önemli sorun olarak sıralayan katılımcılar ekonomik beklentiler açısından da oldukça kötümser bir tablo ortaya koydu. 2020 yılı Eylül ayında toplumda işlerin yanlış bir yöne gittiğini düşünenlerin oranı 86.26 oldu. Aralık ayında bu oran 86.63 idi.
Geleceğe umutla bakılmıyor
Ankete katılanların yüzde 53.53’ü ise 2 sene içerisinde kendi ekonomik durumunun daha kötü olacağını beklediğini söyledi. Bu oran son yıllardaki en kötümser ekonomik beklenti olarak öne çıktı.
Kendi ekonomik gelecekleri hakkında kötümser beklentileri olan katılımcıların ülke ekonomisinin geleceği hakkında daha da kötümser oldukları gözlemlendi.
Ankete katılanların yüzde 71.67’si ülke ekonomisinin önümüzdeki 2 sene içerisinde daha kötü olacağını beklediğini belirtti.
Ekonomik durum
Pandemi döneminde hane halkı gelirlerinde herhangi bir artış veya azalma olup olmadığına yönelik araştırmada da kötü bir tablo ortaya çıktı. Katılımcıların yüzde 51.94’ü pandemiden dolayı hane halkı gelirinde bir azalma olduğunu, 46.42’si aynı kaldığını, 1.64’ü ise bir artış olduğunu kaydetti.
Vatandaş borçlu
Ankete katılanların yüzde 39,8’inin borcu olduğu tespit edildi.
Pandemi dolayısıyla borçlanmak zorunda kalanların oranı ise yüzde 7.89 olarak belirlendi.
Borcu olanların yüzde 19.27’si borcunu ödemekte sıkıntı çektiğini söyledi.
Katılımcıların yüzde 8.54’ü pandemi dolayısıyla evde işini kaybeden birisi olduğunu belirtti.
Herkes kaygılı
Katılımcıların ekonomik kaygılarını belirlemek adına sorulan soruda ise şu sonuçlar ortaya çıktı.
Yaklaşık her 3 kişiden birinin ciddi ekonomik kaygıları bulunuyor.
Katılımcıların yüzde 33.06’sı mutfak giderlerini karşılayamamak, yüzde 39.52’si hayat standardını koruyamamak, yüzde 35.56’sı taksitlerini ödeyememek, yüzde 34.75’i sağlık harcamalarını karşılayamamak konusunda kaygılı olduğunu belirtti.
Mutluluk ve endişe bir arada
Geçen Aralık ayına kıyasla toplumun mutluluk oranında bir artış gözlemlendi. Bu dönemde ankete katılanların ortalama mutluluk puanı 6.79. Buna karşılık anket içerisinde çaresizlik, öfke, endişe, depresiflik ve kötümserlik gibi olumsuz duyguların sıkça yaşandığı gözlemlendi.
Ekonomik kaygılara paralel bir şekilde yaklaşık her 3 kişiden birinin de olumsuz bir ruh hali içinde olduğu kaydedildi.
Ankete katılanların yüzde 27,8’i son bir hafta içerisinde sıkça çaresiz hissettiğini belirtti.
Yüzde 72.4’ü ise son bir hafta içerisinde sıkça umutlu hissettiğini söyledi.
Ankete katılanların yüzde 41’i son bir hafta içerisinde sıkça endişeli hissettiğini ifade etti.
Ankete katılanların 68.74’ü son bir hafta içerisinde sıkça huzurlu hissettiğini, yüzde 19,8’i son bir hafta içerisinde sıkça depresif hissettiğini, yüzde 60,6’sının ise son bir hafta içerisinde sıkça geleceğe güvenle bakabildiğini belirttiği kaydedildi.
Ankete katılanların yüzde 29’u da son bir hafta içerisinde sıkça öfkeli hissettiğini ifade etti.
Halkın kurumlara güveni azalıyor
Anketin ikinci bölümünde ise ülke demokrasisinin durumu, kurumlara güven, memnuniyet ve hükümet ile muhalefete bakış incelendi.
Ankette KKTC demokrasisi sınıfta kaldı, yaşanabilirlik puanı düştü.
Cumhurbaşkanı, hükümete, meclise güven ve memnuniyet düştü.
Yeni oluşturulan hükümet ile ilgili beklentilerin ise iyimser olmadığı tespit edildi. Katılımcıların yüzde
69.05’i hükümeti başarısız bulurken, muhalefeti başarısız bulanların oranı daha da çıktı. Yüzde 86,3 oranında muhalefetin başarısız olduğu sonucu çıktı.
Katılımcıların yüzde 55.77’si de haklarının yeterince sağlanmadığını düşündüğünü belirtti.
Katılımcılara göre pandemi döneminde başarılı ve başarısız olanlar ise şunlar;
Pandemi döneminin başarıları: toplumsal dayanışma, sağlık sistemi, sağlık bakanı, sağlık örgütleri ve belediyeler.
Pandemi döneminin başarısızları: devlet otoritesi, hükümet ve muhalefet.
Yaşanabilirlik Puanı: 10 üzerinden 6.16
Ülkenin 10 üzerinden yaşanabilirlik puanı geçen Aralık ayına kıyasla biraz düşüş gösterdi.
Aralık’ta yüzde 6, 32 olan yaşanabilirlik puanı şimdi 6.16’ye geriledi.
KKTC’de demokrasinin İşleyişi
Bu çalışmada katılımcılardan KKTC’de demokrasinin işleyişine 10 üzerinden puan vermeleri istendi. Buna göre Mart 2021’de katılımcıların KKTC’ye 10 üzerinden verdikleri demokrasi puanı 4.91 oldu.
Eylül 2020
Aralık 2020 Mart 2021
Cumhurbaşkanlığı 3,17 2,97 2.64
Hükûmet 2,50 2,35 2.16
Meclis 2,46 2,38 2.15
Siyasi partiler 2,11 1,86 2.07
Polis 3,31 3,74 3.65
Yargi 3,36 3,75 3.27
Finansal kurumlar 2,54 2,49 2.72
Medya 2,88 2.89 2.66
Ombudsman 3,98 2.76 2.58
Sendikalar 3,70 2.51 2.35
Kurumlardan memnuniyet
Aynı şekilde, bu dönemde de cumhurbaşkanlığı, hükümet ve meclis memnuiyet puanlarında düşüşler yaşanmaya devam etti. Hiçbir dönemde 3’ün altına düşmeyen cumhurbaşkanlığı memnuniyet puanı bu dönemde de düşüşüne devam etti.
Eylül 2020 Aralık 2020 Mart 2021
Cumhurbaşkanlığı 3,10 2,94 2.62
Hükûmet 2,46 2,34 2.14
Meclis 2,47 2,40 2.11
Polis 3,11 3,68 3.51
Yergi 3,20 3,75 3.30
Finansal kurumlar 2,37 2,44 2.67
Medya 2,75 2,90 2.59
Ombudsman 3,86 2,73 2.50
Sendikalar 3,62 2,51 2.33
Yeni oluşturulan hükümetin etkisi
Bu çalışmada katılımcılara yeni oluşturulan hükümetin aile bütçesi, sağlık ve ekonomi üzerindeki (varsa) etkisi soruldu. Yaklaşık her 3 kişiden biri yeni oluşturulan hükümetin olumsuz bir etkisi olduğunu düşündüğünü söyledi.
Buna göre katılımcıların yüzde 58.23’ü yeni oluşturulan hükümetin aile bütçesine etkisi olmadığını düşünürken, 34.74’ü yeni hükümetin aile bütçesine olumsuz bir etkisi olduğunu, 7.03’ü ise olumlu bir etkisi olduğunu belirtti.
Yeni oluşturulan hükümetin sağlığa etkisinin olumsuz olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 33.4 iken, olumlu olduğunu düşünenlerin oranı 7.24, etkisi olmadığını düşünenlerin oranı ise 59.36 oldu.
Yeni oluşturulan hükümetin ekonomiye etkisi olmadığını belirtenlerin oranı yüzde 55.22, olumsuz bir etkisi olduğunu düşünenlerin oranı 37.75, olumlu bir etkisi olduğunu düşünenlerin oranı ise 7.03 oldu.
Yeni oluşturulan hükümet ile ilgili beklentiler
Her 10 katılımcıdan yaklaşık 4’ü yeni oluşturulan hükümet ile ilgili kötümser beklentilere sahip.
Benzer oranda katılımcı ise yeni hükümetle bir şey değişmeyeceğini belirtti.
Olumlu beklentilere sahip olan kesimin oranı ise yüzde 16 civarında.
Katılımcıların 43.93’ü yeni oluşturulan hükümet ile birlikte ülkenin durumunda bir şey değişmeyeceğini, 39.68’i ülkenin durumunun daha kötüye gideceğini, 16.4’ü ise ülkenin durumunun daha iyiye gideceğini düşündüğünü söyledi.
Katılımcıların 40.89’u yeni oluşturulan hükümetle birlikte ekonominin durumunda bir şey değişmeyeceğini, 43.122si ülkenin ekonomik durumunun daha kötüye gideceğini, 15.99’u ise ülkenin ekonomik durumunun daha iyiye gideceğini düşündüğünü kaydetti.
Katılımcıların yüzde 44.22’si yeni oluşturulan hükümetle birlikte pandemi yönetiminin durumunda bir şey değişmeyeceğini, 38.34’üpandemi yönetiminin daha kötüye gideceğini, 17.44’ü ise pandemi yönetiminin daha iyiye gideceğini düşündüğünü dile getirdi.
Hükümet ve muhalefet
Katılımcılara göre muhalefet hükümetten daha başarısız!
Ankete katılanların yüzde 69.05’i hükümeti başarısız bulduğunu, yüzde 30.95’i ise başarılı bulduğunu belirtti.
Ankete katılanların yüzde 86,3’ü ise muhalefeti başarısız bulduğunu kaydetti.