Çiğdem AYDIN
KKTC Esnaf ve Sanaatkarlar Mekez Birliği Genel Başkanı Kemal Altuncuoğlu, esnafın 2013’ü çok kötü geçirdiğini, alım gücünün iyice düştüğünü ve esnafın kepenk kaptamaya başladığını söyledi.
Esanfın durumuyla ilgili Diyalog’a değerlendirme yapan Altuncuoğlu, ekonomi politikalarının tam manasıyla hayata geçirilmediği için istikrarsız bir siyaset ve ekonomi yüzünden 30 bin esnaf ve zanaatkarın zor durumda kaldığını anlattı.
“Hükümeti iyi ve kötü polis oyunu”
Esnaf açısından 2013’ün çok kötü geçen bir yıl olduğunu ve hükümetin hala daha ülkenin sorunları ile ilgilenemdiğini, iyi polis-kötü polis oyunu oynadığını savunan Altuncuoğlu, şöyle devam etti:
“Meclis çalışmadı ve ekonomi dondu.Yasalar çıkmadı, ekonomi politikaları tam manasıyla hayata geçirilmedi. İstikrarsız bir siyaset ve ekonominin yüzünden 30 bin esnaf ve sanaatkar zor durumda kaldı. Özellikle 2013 yılının son çeyreğinde döviz kurlarının fırlaması esnafın alım gücünü Goldenbahis düşürdüğü gibi vatandaşın da aynı şekilde alım gücünü neredeyse sıfırladı. İnsanlar sadece gıda almak ve fatura ödemek için uğraş verdi. Şuanda bile baktığımızda hükümet ortaklarının hala halkın ve ülkenin sorunlarıyla ilgilenmediğini, iyi polis, kötü polis oyunu oynadıklarını üzülerek izliyoruz. Ardı arkası kesilmeyen zamlar ve netice de kilitlenen bir ekonomi. KKTC’nin bir ekonomik politikasının olmaması her daim her hükümet döneminde esnaf ve sanaatkarların bu faturayı en ağır şekilde ödemesine neden oluyor.”
Esnafın sigorta borcu artıyor, çare bulunsun
Esnafın ve halkın alım gücünün düştüğünü, hükümetin bu yönde bir şeyler yapması gerktiğini kaydeden Altuncuoğlu, “Bir çok esnaf bugün kepenk kapatıyor. Hala esnafın, Sosyal Sigorta sorunları var, pirimlerini yatıramıyorlar. SSK pirimleri, geriye dönük borçları ve bunların faizleri bulunuyor” dedi.
Uzun vadeli taksit yapılsın
Mecliste bu konuda bir düzenleme yapılmasını istedikerlini dile getiren Kemal Altuncuoğlu, şöyle konuştu:
“Bu yasal düzenleme kapsamında istenilen yüzde 20 peşinat alınarak, geriye dönük SSK
borçlarında da uzun vadeli taksitlendirme imkanı yapılsın. Kimse ödemem demiyor ama ödenebilmesi için de hükümet bir adım atmıyor. Bu şekilde zaten ödeyemiyor insanlar, hiç para almamaktan ve borç biriktirmektense gelin tüm taraflar oturalım bir konsensus yapalım diyoruz, kimsede tık yok. Şu anda sadece Arasta’da bin 300 esnaf var, bunların çoğu SSK’ya borçlu, bir kaçı da kayıtsız. Esnafı ve sanaatkarı bu şekilde devlet sisteminin dışında bırakan bir hükümet politikası olur mu? Bunu şimdiki hükümet için söylemiyorum sadece, bunu Ulusal Birlik Partisi (UBP) hükümeti de yaptı. Onlar da yüzde 30 peşinat istemişlerdi. O zaman da ödeyemedi esnaf, şimdi de ödeyemiyor. Ekonomi düzeldi mi ki ödeyebilsenler.”
Surlariçi’nin yayalaştırılması
Lefkoşa’da Surlariçi’nin yayalaştırılmasının, Türkiye’nin Lefkoşa Büyükelçiliği Yardım Heyeti’nin 6 milyon TL kaynak aktarımı ile 2006’da başladığına işaret eden Altuncuoğlu, projenin ayağının eksik kaldığını kaydetti.
UBP geldi proje rafa kalktı
Kemal Altuncuoğlu, bu konuda, şunları paylaştı:
“Proje 2006 yılında başladı ve Yardım Heyeti tarafından finanse edildi, 6 milyon TL para aktarıldı bu proje için. Bu, Cumhuriyetçi Türk Partisi’nin (CTP) projesi idi. Bu paranın 20 milyon TL’lik bir tutarı ilk olarak bölge esnafına verildi, dükkanların dış cephesini restore veya yenileme yapılması için. Bununla beraber yayalaştırma projesinin ilk ayağı hayata geçti. Bu projenin önemli bir başka ayağı ise Arasta’nın içerisinde veya etrafında çalışan ‘kirli iş’ olarak tabir edilen, marangoz, tamirci, demirci, makinist işi yapanların bölgeden çıkarılarak Lefkoşa Sanayi Bölgesi’nin üst tarafına aktarılması idi. Fakat bu yapılamadı. Kirli iş yapan sanaatkarlar gitmeyi kabul etti. Projenin ikinci ayağı taşınmalarıydı ve bunun için de yine aynı kaynaktan 45 dönümlük bir arazi ayrıldı ve bütün masraflar da Yardım Heyeti tarafından finanse edilecekti. Sonra hükümet değişti UBP başa geldi ve proje rafa kaldırıldı. Şimdi CTP geldi Kadri Fellahoğlu Lefkoşa Türk Belediyesi Başkanı olarak projeye sahip çıktı, fakat bu kez de Başbakan Yardımcısı Serdar Denktaş projeyi rafa kaldırdı.”
Arasta’da yeniden canlanacak
Serdar Denktaş’ın, herhangi bir gerekçe göstermeden projeyi “rafa kaldırdığını” savunan Altuncuoğlu, “Hiç bir gerekçe göstermedi, açıklama da yapmadı. Müsteşarı ile devamlı görüşüyoruz ama bir sonuç yok. Kirli işlerin sanayiye taşınacak ve yerlerine Arasta’da çok sayıda hediyelik eşya mağazası, restoran, kafe açılacak. Hergün 2 bin turist geçiyor Lokmacı Sınır Kapısı’ndan. Turistleri ağırlayacağımız değişik mekanlar olsa fena mı olur?Ama dinlemetedik. Şu anda yurt dışından bir yatırımcı Arasta bölgesinden 12 dükkan satın aldı, yayalaştırma projesi hayata geçiyor diye. 2 milyon TL yatırım yapmaya hazır ama bizim Ekonomi Bakanı’na bunu da anlatamadık” ifadesini kullandı.
Türk tarafından alınan mallara el koyulması...
Arasta esnafının bir diğer sıkıntısının da, Güney Kıbrıs’tan gelenlerin Kuzey’den aldığı mallara Rum gümrükçülerin el koyması olduğunu belirten Altuncuoğlu, bu konuda şu görüşü paylaştı:
“Bizler için bu çok önemli bir konu. Birlik olarak Dışişleri Bakanlığı ve Cumhurbaşkanımızla bu konuyu görüştük. Sorunu kendilerine ilettik. Yeşil Hat Tüzüğü kapsamında
125 Euro tutarındaki alışveriş serbest, bu rakamın üzerindeki alışverişlere ise gümrük alınıyor. Ancak Güney komşularımızın iki gümrük memuru, kişisel davranışlar içerisine girince anlaşmada ihlal oluştu. Makamlarımıza bu konuyla ilgili endişelerimizi ve taleplerimizi ilettik. Eğer Güney yönetimi bu uygulamaya göz yumarsa Kuzey‘de de bizim gümrükçülerimiz Türklerin, Güney’de aldığı mallara el koysunlar, Güney’deki esnaf da bizim esnafımız gibi elbet tepkilerini dile getireceklerdir. Kendi esnaflarının sesine de kulak asmamazlık etmezler herhalde. Madem diplomasi ile çözülemiyor, kıstasa kıstas politikası uygulansın bakalım o zaman ne oluyor. Bizim önerimiz budur.”