Kemerler sıkılacak

Özlem ÇİMENDAL

Kamu çalışanlarına ve asgari ücrete yüzde 22,98 oranında hayat pahalılığı artışı getirilmesi, tüm işletmeler gibi yerel yönetimlerin bütçesini de olumsuz yönde etkiledi. 
Maaş artışlarına ilaveten sosyal yatırımlarda ciddi artışların olduğuna dikkat çeken belediyeler; bu gelişme karşısında kemerleri sıkmaya hazırlanıyor. Bazı yatırımlar dahil, birçok alanda harcamaların kısıtlanacağı belirtiliyor.
Diyalog’a konuşan belediye başkanları sürekli artan girdi maliyetleri nedeniyle ilerleyen süreçte kendilerini zor günlerin beklediğini söylüyor. 
Başkanlar, “Gidişat iyi değil” diyor. Yeni maaş artışlarının belediyelere; personel fazlalığına göre 
2 ile 20 milyon arasında ek bir külfet getirecek.

Ne dediler?..
Hüseyin Amcaoğlu (Gönyeli-Alayköy Belediyesi Başkanı)
“Bizim geçen ay ile bu ayki personel giderleri arasındaki fark 4 milyon 100 bin TL oldu. Gönyeli Alayköy Belediyesi’nin personel gideri 4 milyon 100 bin TL artmış oldu. Tabii sadece maaş değil, sosyal katkıları kapsayan bayramlıklarda da artışlar oldu. Sadece bayramlık katkısında 600 bin TL’lik bir farkımız var. Devlet katkıları yıl sonuna kadar aynı kalıyor ancak bizim girdilerimiz sürekli artıyor. Bu nedenle de bütçe programlarımızı tutturamıyoruz. Harçlar, vergiler ve diğer tahsillerimiz asgari ücrete endeksli ancak bunlarda da sadece yılda bir ocak ayındaki asgari ücrete göre ayarlama yapabiliyoruz. Hayat pahalılığı yerinde durmuyor. Ocak aynında yüzde 48 öngörülmüştü ancak yüzde 52 gerçekleşti. Şimdi yüzde 20’lik bir oran daha geldi. 4 aylık hayat pahalılığı da yüzde 21 öngörülmüştü ama yüzde 23’e çıktı. Tüm bunlar mali yapımızı sağlıklı planlayıp bütçemizi yönetmemizi olumsuz etkiliyor.”
Tasarruf yoluna gidiyoruz
Sorumluluklarımızı yerine getirebilmek ve hizmet kalitesinden ödün vermemek için biz de tasarruf yoluna gidiyoruz. Ben şu anda yeni projeleri durdurdum. Elimdeki mevcut projeleri bitirmeye çalışıyorum. İhtiyatlı gitmemiz gerekiyor. Finansmanlarımı genellikle dış kaynaklardan karşılamaya çalışıyorum. AB ve Türkiye’den projelerimize destek alıyoruz.”
Murat Şenkul (Girne Belediyesi Başkanı)
“Son yapılan artışın Girne Belediyesi personel giderlerine maliyeti 8 milyon TL oldu. Devlet katkısı ve harçlar yıl boyunca stabil kalıyor, yani gelir kalemleri stabil kalırken, gider kalemleri sürekli artıyor. Biz çok fazla giderlerimizi kısmadık, zaten böyle bir tablo ortaya çıkacağını öngörüyorduk. Mali tablo ve ayarlamalarımızı öngörülerimize göre yaptığımız için bu süreçte sıkışmadık. Ancak enflasyon öngörülerin çok üzerinde gerçekleşiyor. Hükümetin öngörüsündeki oranla şu anki gerçekleşen oran arasında yüzde 10’luk bir sapma var. Şu anda sorumluluk ve yükümlülüklerimizi yerine getiriyoruz ancak Eylül aynıda durum böyle olmayacak, sıkıntılı bir sürece girebiliriz. Gidişat iyi değil.”
Mahmut Özçınar (Belediyeler Birliği ve Güzelyurt Belediye Başkanı)
“Zamlara alışmamız gerekiyor. Hayat pahalılığı oranının maaşlara yansımasının belediyemize personel gideri anlamında maliyeti 2,5 milyon TL oldu. Her maaş artışının belediye hizmetlerine de yansıması gerekiyor ki verilen hizmetler sekteye uğramadan sürdürülebilir olsun. Eğer böyle olmazsa tasarruf yoluna gitmemiz kaçınılmaz olur. Cari harcamaları kısmalıyız. Birçok okul, kulüp, sivil toplum örgütü, basın belediyelerden katkı alıyor, bunları keseceğiz. İzaz- ikramlar ve yaptığımız yardımlarda tasarrufa gideceğiz. Bütçeler öngörüye dayalı yapılıyor. Tutmayınca da yatırımlarda kısıtlamalara gidiliyor. İlk düşünülen finansman halk olmamalı. Halka da çok yüklenmenin anlamı yok. Mali disipline girmemiz gerekiyor. Önceliklerimizi belirleyip, adımlarımızı bunlara göre atmalıyız. Mali tablolarımızda yüzde 10’luk bir sapma var şu an.”
Personel giderleri yüksek
“Tahsilatlarımızı artırmalıyız ancak bunu da yılda bir ocak ayındaki asgari ücrete göre belirleyebiliyoruz. Bu durum zaman içerisinde sorumluluklarımızda ve taleplere karşılık vermemizde sıkıntı yaratıyor doğal olarak o zaman da borçlanmaya gitmemiz gerekiyor. Personel giderleri yüksek. Bir diğer sorun da emekliye ayrılan personeller. Maaş artışlarının olduğu süreçlerde emekliye çıkan personellerin hak edişlerini karşılamak öncelikli hale geliyor ve bu da belediyelerin mali yapılarında bozulmaları beraberinde getiriyor. Bir an evvel hükümet kendi meclisinde belediyeler de kendi meclisinde tasarruf tedbirlerini hayata geçirmeli. Vatandaş da bunu görmeli ve içi rahat etmeli.”
Mehmet Harmancı (Lefkoşa Türk Belediyesi Başkanı)
Son yapılan 22,98’lik artış Lefkoşa Türk Belediyesi olarak bize personel giderleri anlamında 20 milyon TL’lik bir ek külfet getirdi.
Mağusa Belediyesi Muhasebe Birimi 
“Bizim kadrolu ve GAMABEL personelimizin maaş artışının maliyeti 9,5 milyon TL oldu. Geçen ay kadrolu personel giderimiz 22 milyon 500 TL idi. Bu ödememiz bize ekstra 5 milyon TL bir ek külfet getirecek. Yani 25 milyon TL olacak. Dışarıdan yani GAMABEL’den hizmet satın alıyoruz. Geçen ay onlara 10 milyon TL ödedik, bu ay ise 15 milyon TL ödeyeceğiz. İşçilik giderleri çok arttı. Gazimağusa Belediyesi’ni 200 milyon TL borçla devraldık, şu anda borcumuz bitme noktasında. Ancak bu aldığımız katkılar veya hizmet bedellerinin güncellenmesi ile olmadı. Yıl başında aldığımız katkı ve tahsilatlarımız aynı kalırken, giderlerimiz her gün artıyor. Bizim doğru mali politika ve dürüst çalışmamız ile azaldı bu borçlar. Devlet katkısı belediyelere gerçekçi yansıtılmıyor. Devletten bir yılı aşkındır trafik katkısı da alamadık. Belediye sınırları içerisinde kesilen trafik cezalarının yüzde 70’i belediyeye ödenmesi gerekirken, biz 13 aydır bir kuruş katkı almadık. Sadece buradan alacağımız rakam şu an 25-30 milyon TL. Yine tüzüklerimiz güncellenmediği için su konusunda da ciddi sorun yaratıyoruz. Geçen yıl suyu devletten 6 liraya alırken, şimdi 13 liraya alıyoruz, ama tüzük geçmediği için 6 liradan halka satmaya devam ediyoruz. Vergilerimizi Ocak aynın asgari ücretine göre belirleyebiliyoruz ama yıl içerisindeki enflasyon ve artışlar hızla artıyor.”