Aytuğ TÜRKKAN
İkinci Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat, mevcut sistemle seçime gidilemeyeceğini belirterek, karma oyun kaldırılması gerektiğini söyledi.
Diyalog’a konuşan Talat, siyasi partilerin cesaretle bu işin üstüne gitmesini ve seçim sistemini değiştirmelerini istedi.
Güneyde olduğu gibi, kuzeyde de Başkanlık Sistemi’nin ‘istikrar açısından’ iyi olacağını belirten Talat, ancak siyasi partilerin bundan çekindiklerini ifade etti. Talat “Başkanlık sistemi çözümden önce zor olur” dedi.
Mehmet Ali Talat Diyalog Tv’de katıldığı Güne Merhaba programında ülke gündemi ve Kıbrıs müzakereleri hakkında değerlendirmelerde bulundu.
Siyasi partilerin cesaretle seçim sisteminin üzerine gitmesi gerektiğine dikkat çeken Talat, karma oyun kaldırılması gerektiğini ifade etti.
“Şeytanlar bile bu seçimin sonucunu çıkaramaz…”
Talat şöyle konuştu: Karma oy kaldırılmalıdır. Karma oy kalkmadığı sürece bu işin içinden kimse çıkamaz. Şeytanlar bile bu seçimin sonucunu çıkaramaz ortaya. Gerekli mercilerle görüştüm ve bana “bu işi bizim kotarmamız neredeyse imkansızdır” dediler. Ya da tamamen tek liste olacak. Ama bunu da partilerin taşra örgütleri kabul etmedi. Hatta bir ara neredeyse yasa kadük oluyordu, biz de (çünkü benim dönemimde geçti yasa) bazı partilerin taşra örgütlerini ikna etmek suretiyle bu şekilde geçirebildik yasayı. Karma oy partisel demokrasi mantığına uygun değil. Karma oy kişileri öne çıkarır ve popülizmi ön plana atar. Avukatıdır, doktorudur, vatandaş gider oy verir, her parti bu kişileri aday gösterip meclise sokar. Bu insanların bir çoğunun siyasetle alakası da yoktur. Karma oy kaldırılmalıdır, en iyisi bu olur.”
“Kötünün iyisine oy ver”
Talat, partilerin beğenilmemesi durumunda sandığa gitmeme özgürlüğü olduğunu söylese de herkesin oy kullanması gerektiğine inandığını belirtti ve şu mesajı verdi:
“Bir partiyi seçeceksin ve mühür vuracaksın. O parti içinden beğendiğin kişileri tercih edeceksin. Meclis bunu yaparsa doğru bir iş yapmış olur. Eğer hiçbir partiyi beğenmiyorsan ya hiç oy kullanmayacaksın ya da kötünün iyisine oy vereceksin.”
“istikrar için başkanlık sistemi” vurgusu
Kıbrıs müzakere sürecindeki duruma da kısaca değinen Talat, çözümden başka alternatif konusunda mesajlar verdi. Toplumun önüne hedefler konması gerektiğini söyleyen Talat, hükümetlerin daha istikrarlı olması için düzenlemeler yapılması gerektiğini söyledi. Başkanlık sistemine işaret eden Talat şunları aktardı,“Türkiye’de çok büyük gürültü yarattığı için Başkanlık sistemi demeye çekiniyorum ama daha önce açıkça söylüyordum. Daha istikrarlı hükümetlere ihtiyaç var. Mesela Güney Kıbrıs. Başkan hükümeti kurar 5 yıl kalır. Arada hükümet düşse de başkan değişmez. Bizler 5 yıllık program yaparız 8 ayda hükümet düşer. Olamaz böyle bir şey, bunu halkın düşünmesi lazım. Ya başkanlık sistemine geçer ya da Yunanistan’daki ya da İngiltere’deki gibi seçim gelir. Vatandaş bu işi doğru yapacağına inandığı bir başkanı daha iyi seçebilir. Şu anda milletvekili seçiyor, o nedenle kendine yakını seçiyor. Ama vatandaş bilecek ki seçtiği vekilin tek görevi yasama organında çalışma yapmak olacak.”
“Partiler için ciddi risk”
Türkiye’deki referandum sonrasında başkanlık rejimi tartışması KKTC’de de açılış mı?” sorusunu yanıtlayan Talat, buna pek ihtimal vermedi.
Talat, “Bence çözüm olmadan bu iş olmaz. Çünkü partiler için ciddi bir risktir. Cumhurbaşkanı bir partiden seçilecek diğer partilerin rolü azalacak. Koalisyon partilerinin rolleri olacak ama halkın genel oyuyla seçilmiş başkanın yanında onların da gücü çok olmayacak. O nedenle partiler kendilerini biraz küçülmüş hissedecekler.. Başkanlık sistemi olursa mecliste de bazı önlemler almak gerekir. Böylece gerçek bir yasama organı haline getirmek gerekiyor. Mecliste uzman ekiplere, danışmanlara ihtiyaç olacak. İşte o zaman dört dörtlük yasalar çıkar çözüm bile olmasa.. Hükümet işi ile uğraşmayan bir meclisten bahsediyoruz” dedi.