Ömer KADİROĞLU-Abdullah SUİÇMEZ
Belediye sayısının 28’den 18’e düşmesini öngören Yerel Yönetimler Yasası dün olağanüstü toplanan Cumhuriyet Meclisi’nin gündemine getirildi.
UBP-DP ve YDP koalisyon hükümeti yasanın olduğu şekliyle meclisten geçirilmesinde ısrarlı olurken, CTP Genel Başkanı Tufan Erhürman, Anayasa ve yasalardan örnekler vererek, bundan geri adım atılmasını istedi.
Meclis salonunda vekiller arasında gün boyu gerilim yaşanırken, bazı belediyelerin çalışanları meclis dışında toplanarak eylem yaptı. Meclis çevresinde geniş güvenlik önlemi alan polis ile eylemciler arasındaki gerilim televizyon kanallarından yansıtılırken vatandaşlar bunu endişeyle izledi. Akşam saatlerinde ise CTP’li vekillerin tamamı kürsü etrafında toplanarak sırayla konuşma yapmaya başladı.
Meclis dışında neler oldu
Meclis Genel Kurulu, Belediyelerin Birleştirilmesine İlişkin (Özel) Yasa Tasarısı’nı görüşmek için dün saat 12.00’de toplandı.
Belediyelerde örgütlü sendikalar Devrimci İşçi Sendikaları Federasyonu (DEV-İŞ), Belediye Emekçileri Sendikası (BES) ve Mağusa Türk Genel-İş, Belediyelerin Birleştirilmesine İlişkin (Özel) Yasa Tasarısı’nın yeniden komiteye çekilip tekrardan düzenlenmesini talep etmek amacıyla dün sabah erken saatlerde Meclis önünde toplanarak eylem yaptı.
Sendikalar belediye araçlarıyla bazı yolları kapattı. Meclis önü ve Meclis arka sokağı, Osman Paşa Caddesi- Şehitler Abidesi ile Halk Bankası arası trafiğe kapatıldı.
Sendikalara, CTP milletvekilleri de destek verdi.
Arbede yaşandı
Meclis önünde belediyelerde örgütlü sendikaların eyleminde, belediyelere ait iş araçlarının Meclis önüne çekilmeye çalışıldığı sırada polisin müdahalesi üzerine, kısa süreli arbede yaşandı.
Belediyelerin Birleştirilmesine İlişkin (Özel) Yasa Tasarısının Meclis Genel Kurulu'nda görüşülmesine ara verildiği sırada yaşanan olaylar sırasında bazı CTP milletvekilleri ve belediye başkanları da meclis önüne çıkarak eylemcilere destek verdi.
Meclis önünde ve bahçesinde geniş güvenlik önlemleri alındığı gözlemlendi.
Meclisin kapısını kırdılar
Gece saatlerine kadar bekleyen eylemciler meclisin kapısını kırdı.
Polis, eylemcileri durdurmak için yoğun uğraş verdi.
Polis ve Çelik Kuvvet Ekipleri güvenlik önlemlerini artırdı.
Eylem geç saatlere kadar sürdü.
Mecliste neler oldu, neler konuşuldu
Meclis toplantısı esnasında dışarıda eylem sürerken, genel kurulda da zaman zaman tansiyon yükseldi.
Toplantıda ilk olarak İdari Kamu ve Sağlık İşleri Komitesi Başkanı Özdemir Berova, "Belediyelerin Birleştirilmesine İlişkin Özel Yasa Tasarısı"na ilişkin raporu okudu. Belediye işçilerinin veya personelin özlük haklarından kayba uğrayacağı veya işten atılacağı açıklamalarının “yanlış ve yersiz olduğunu” söyleyen Berova, tüm personelin, birleştirmeden sonra işçilerin lehinde olan sözleşmeye adapte edilerek tüm haklarının korunduğunu belirtti.
Erhürman: Altından kimse kalkamaz
Kürsüye çıkan CTP Genel Başkanı Tufan Erhürman, yerel yönetimleri merkezden yönetecek yasa çıkarılamayacağını, bu yasa tasarısıyla bunun yapılmaya çalışıldığını belirtti. Erhürman, 51/95 numaralı yasaya atıfta bulunarak, bu yasanın yürürlükte olduğunu söyleyerek, belediyelerin bu yasaya göre nasıl oluşturulacağını anlattı ve Belediyelerin Birleştirilmesine ilişkin yasa tasarısında belediyelerin birleştirilmediğini, kapatıldığını savundu.
Erhürman, temelini yanlış buldukları tasarı için ne kadar iyi niyetli davrandıklarının herkesin farkında olmasını istedi ve arayı da o nedenle istediklerini ancak ilerleme kaydedilmediğini “yeniden saatlerce komite toplantısı mı yapacağız” cevabı aldıklarını söyleyerek, değişikliklerin genel kurulda değil de komitede yapılmasının niye kabul edilmediğini anlamadıklarını belirtti.
“Sabaha kadar burada oturacağız ve sabaha doğru değişiklik önerileri sunulacak sonra bu şeyi (elinde gösterdiği tasarıyı) anayasa mahkemesine gideceğiz geçiremeyeceksiniz” diyen Erhürman, marifet yasa geçirmek değil ülkenin işine yarayacak adımlar atmak olduğunu vurguladı.
CTP’li vekiller Erhürman’ın etrafında toplandı
Erhürman, Meclis Genel Kurulu’nda konuşma yaptığı sırada süresini geçirmesi üzerine Meclis Başkanı Zorlu Töre bir uyarıda bulundu.
Erhürman, konuşmasına devam edeceğini söylemesi üzerine iktidar vekilleri toplantıyı terk etti. Erhürman’a "tehdit mi hissettiniz" denmesi üzerine muhalefet olmanın sorumluluğuyla bunları yapmak durumunda kaldıklarını kaydetti.
"Süreyi geçtim mi evet, tüzükte ne yapılması gerektiğini ben biliyorum Zorlu Bey ne yapacak kimden yardım alacak göreceğiz” diyen Erhürman, konuşması sırasında Genel Kurul’u terk eden iktidar milletvekillerini eleştirdi.
CTP Milletvekili Erkut Şahali kürsüye çıkarak Töre’ye "tüzük ihlali ediyoruz gereğini yapın" dedi Töre de "size meram anlatamayacağım ama ben düzeni sağlamalıyım" dedi.
Baybars: Muhalefetin bilgisine getirilmesi gerekiyordu
Erhürman’ın ardından Halkın Partisi (HP) Milletvekili Ayşegül Baybars söz aldı.
Baybars, Meclis’ten tasarının geçtiği gün 18 belediye oluşturulduğunu, seçime kadar olan süre içinde mevcut belediyelerin tüzel kişiliğinin ortadan kaldırılacağını, iki ay içinde belediyeleri kimin yöneteceğini sordu. Tüzel kişiliğin ortadan kaldırılması konusunun önem taşıdığını söyleyen Baybars, bu maddeye değişiklik getirilecekse bunun muhalefetin bilgisine getirilmesi gerektiğini belirtti.
İncirli: Ülke kaosa sürüklendi
CTP Milletvekili Sıla İncirli, “siz kimsiniz ki belediyeleri karanlığa gömmeye çalışıyorsunuz” diyerek haftalardır yapılmaya çalışılanın belediyeleri karanlığa gömmek olduğunu, bu tasarının hedefinin yerel yönetimleri güçlendirmek olması gerektiğini hatırlattı.
Bu tasarıyla belediyelerin bir kısmının yok hükmünde olacağını ve ülkenin "göre göre kaosa sürüklendiğini" söyleyen İncirli, yerel yönetimlerin ortadan kaldırarak insanların en temel haklarının ellerinden alınmaya çalışıldığını söyledi.
Akansoy da konuştu
CTP Milletvekili Asım Akansoy, bu mücadelenin sadece CTP’nin değil Kıbrıslı Türklerin varoluş mücadelesi olduğunu ifade ederek, meclisin demokrasinin en iyi çalışması gereken kurum olduğunu, ben yaparım olur yaklaşımının "demokrasinin katlini" başlattığını dile getirdi.
CTP Mİlletvekili Doğuş Derya, "bu yapılanlar konuşma değil sivil itaatsizliktir" diyerek, yerel yönetimlerin başındakilerin ülkenin seçilmiş kişileri olduğunu ve hiç borcu olmayan çöp arabasını başkanın kullandığı belediyelerin kapatılmak istenmesine anlam veremediklerini söyledi.
CTP Milletvekili Filiz Besim de 2008’den beri belediye reformundan bahsedildiğini ancak UBP’nin bu konuda hiç çalışma yapmadığını yeni öğrendiğini söyleyerek, ülkenin yasa yapma konusundaki başarısızlığını dile getirdi.
Barçın halkı sokağa çağırdı
Meclis İç Tüzüğü gereği Meclis Başkanı’nın oturumu kapatması gerektiğini savunan CTP’li vekillerin kürsüden inmemesi ve iktidara yönelik ağır eleştirilerde bulunmaları üzerine ise gerginlikler yaşandı.
Kürsüden hitap eden CTP Milletvekili Devrim Barçın, CTP olarak halk için kürsüden inmeyeceklerini vurgulayarak, halkı belediye hizmetlerine sahip çıkmaya, sokağa çıkmaya çağırdı.
Hükümet vekilleri salona döndü
CTP Milletvekili Armağan Candan ise “Biz burada bugün Kıbrıs’ın kuzeyine çağdaş belediyeciliği getiren CTP’nin milletvekilleri olarak konuşuyoruz” diyerek, yerel yönetimler hizmetlerinin geriye götürülmesine izin vermeyeceklerini vurguladı.
Merkezi hükümetlerin halka götüremediği hizmetleri belediyelerin götürdüğünü söyleyen Candan, “Belediyeleri kaosa sürükleyemezsiniz. Buna izin vermeyiz” dedi.
Candan’ın konuşması sırasında hükümet vekilleri Meclis Salonu’na döndü.
Özdenefe: Tüzüğü en başta Meclis Başkanı ihlal ediyor
İktidar vekillerinin salona dönmesinin ardından kürsüden konuşan CTP Milletvekili Fazilet Özdenefe, UBP’nin icraatlarını eleştirdi ve “Siz bize değil Kıbrıs Türk halkına hesap vereceksiniz… Ama siz başka yerlere hesap verirsiniz” dedi.
Özdenefe’nin sözünü kesen Ekonomi ve Enerji Bakan Olgun Amcaoğlu, “Sen Meclis Başkan Yardımcısı olarak Meclis İç Tüzüğü’nü oradan ihlal etmeye devam edecek misin?” diye sorarken, Özdenefe, Meclis İç Tüzüğü’nü en başta Meclis Başkanı’nın ihlal ettiğini savundu.
Dinçyürek uyardı, tansiyon yeniden yükseldi
Hakan Dinçyürek de yerinden CTP’li milletvekillerinin hukuka ve demokrasiye uygun davranmalarını istedi.
Erhürman’ın hükümeti göz göre göre demokrasiyi ve Meclisi ayaklar altına almakla suçlaması üzerine bazı iktidar vekilleri de ayağa kalkarak kürsünün önüne gitti, vekiller arasında tansiyon yükseldi.
Töre uyardı, vekiller dinlemedi
CTP milletvekilleri Meclis Başkanı Zorlu Töre’nin oturumu kapatmasını isterken, Töre milletvekillerini meclis iç düzenine uymaya davet etti. Töre’nin uyarılarına rağmen Milletvekilleri yerlerine oturmadı.
Bu esnada, İçişleri Bakanı Ziya Öztürkler kürsüye giderek konuşmak istedi ancak CTP’li milletvekilleri kürsüden inmedi.
Gerginliğin artması üzerine oturuma 10 dakika ara verildi. Meclis toplantısı geç saatlere kadar sürerken, eylemciler bekleyemeye devam etti.