Hüseyin ÇİÇEK-Hüseyin ABRAŞ-Kerem YILDIZ
Kuzey Kıbrıs’taki küçük işletme sahipleri, Elektrik Kurumu’nun yüksek maliyetle üretim yaptığını ve bunun faturalara yansıtıldığını belirterek, ödemelerde sıkıntı yaşadıklarını söylüyor.
Maliyetleri aşağılara çekmek yerine, Akıllı Sayaç ihalesiyle kurumun 60 milyon TL tutarında ek bir külfet altına girmesini doğru bulmayan işletme sahipleri, ortaya çıkacak yeni maliyetlerin faturalara yansıtılmasından endişe ediyor.
İşte görüşler:
Zeki Taşçı (Işıl Reklam)
“Elektrik tarifeleri bildiğimiz ve gördüğümüz kadarıyla diğer ülkelere göre en pahalısıdır. Bu ülkede kamu kuruluşlarının hiçbirisinin verdiği hizmet yeterli değildir. Elektrik kurmunun da öyledir. İhale önceliklere ve gerekliliklere göre yapılmalı. Geçmişte pek çok ihalede usulsüzlüğe tanık olunduğu için kişiler ihaleye güvenle bakmıyor. Akıllı sayaçların ne gibi fayda sağlayacağına bakmak lazım. Eğer saat okuyucular ve açıp kapayıcılar artık dairelerde oturacaklarsa ve bu saatler ayrı bir tasarruf sağlamayacaksa önceliği nedendir? Pek çok öncelikli gereksinim dururken, bu ihale sırf modernizasyon için ve çalışanın rahatlığı için açıldıysa yanlış ve gereksizdir. Kurum parasız ve borçlu diye bilinirken bu milyonları nasıl ödeyecek? O da ayrı bir soru. Bu para herhalde tüketicinin cebinden çıkacaktır. Özerk veya özel olması niyete ve uygulamaya bağlı. Özerk olunca ne olur? Özel olunca ne olur? bakmak lazım. Ancak tekel olursa vatandaş hepten yanar. Mesela şu anda 2 telefon şirketi olmasına rağmen en pahalı “cell” kullanıcısıyız. Bu sebeple de çok dikkatli olmak gerekir.”
Tolgay Berksoy (Oyakan Avize)
“Biz işletme olarak her ay 120 lira civarında elektrik faturası ödüyoruz. Şu anda gelen miktarı ödeyebiliyorum ama ileride bu iş azlığında ne olur bilemem. Ülkemizde elektrik tüketim fiyatlarının açıkçası biraz pahalı olduğunu düşünüyorum, bunun sebeplerinin araştırılarak bu fiyatların aşağıya çekilmesi gerekir. Bana göre Elektrik Kurumu’nun şu anda verdiği hizmetler yeterlidir, daha ne gibi hizmetler verebilirler ki? Bence kurumun yaklaşık 60 milyon lira vererek akıllı sayaç ihalesine çıkması doğru değil. Bu kadar borç içerisinde olan bir kurumun böylesi bir ihaleye girmesi bana göre doğru olmaz. Çıkılan bu ihalede harcanacak olan miktar bence elektriğe zam yaparak vatandaştan çıkarılacaktır. Tabi şimdi bu akıllı sayaçlarla ilgili birçok reklam yapacaklar, işte kaçak var ödenecek falan gibisinden. Ama bu rakam yüksektir ve bu kaçaklar bunu karşılayabilecek mi sormak lazım. Sonra madem ki kaçak var biliniyor, kaçağın olduğu yerlerden gidip paranızı isteyiniz. Bunu yapmadıklarına göre demek ki alamıyorlar, şimdi elektrik parasını alamayan akıllı sayaç olunca mı alacak. Elektrik kurumunun özerkleşmesi bana göre daha uygundur, özelleşirse bambaşka bir yapıya bürünecek fakat özerkleşirse kendi personeli tarafından yönetilecek.”
Adnan Ateş (Ateş Kuruyemişleri)
“Kış aylarında elektrik faturasına bin lira ödüyoruz, ancak yaz aylarında bu tutar bin 500 lira civarına kadar çıkabiliyor. Ülkemizde kullandığımız elektrik enerjisi bence pahalı. Hem de oldukça pahalı. Şu anda elektrik kurumundan pek hizmet alamıyoruz, elektrik kurumu ile işimiz yok, ekstra bir hizmet görmüyoruz. Açılan akıllı sayaç ihalesi ile ilgili olarak tek söyleyeceğim, akıllı sayacın ne gibi bir getirisi olacağını bilmediğimiz için yorum yapmamız doğru değil. Ancak bir gerçek vardır ki bu sayaçların parası tabiki vataşlardan çıkarılacak. Elektrik Kurumu bence özelleşsin, devletçilik zihniyeti ile iyi ticaret yapılamaz ve pek başarılı da olunamaz.”
Ergün Oza (Oza Kahvesi)
“Kurum olarak çok yüksek miktarda elektrik faturası ödüyoruz, sadece 227 lira gibi astronomik ve mantık dışı bir sabit ücret ödüyoruz. Bu mantık dışı uygulamanın bir an önce kalkmasını istiyorum. Ülkemizdeki elektrik tüketim fiyatları insanların kazancı ile kıyaslanınca oldukça yüksektir diyebiliriz. Şu anda elektrik kurumunun verdiği hizmetler bence yetersizdir. Daha önce sokak lambaları belediyenin kontrolündeyken her taraf aydınlıktı, kontrolü elektrik kurumu alınca akşamları her yer karanlık. Sokak lambaları yanmıyor. Akıllı sayaş takılması doğru bir uygulamadır. Akıllı sayaçların bir an önce gelmesini istiyorum. Alınacak olan sayaçların parasını vatandaştan alacaklar, yoksa büyük oranlarda borcu olan bir kurum bu parayı nasıl bulabilecek. Bu kurumumuzun bence özerkleşmesi lazımdır, devlet bakkal olamaz. Siyasetçilerin ellerini kurumlardan çekmeleri gerekmektedir. Zaten çekmedikleri yerlerin akıbetlerinin de ne olduğunu hepimiz biliyoruz.”
Hasan Ekmekçi (Derviş Ekmekçi Market)
“Malesef dükkanımı iflas ettiğimden dolayı kapamak zorunda kaldım. Yanlış sistem beni iflas ettirdi. Dükkanım açıkken ayda 3 bin 500 TL elektrik faturası ödüyordum, bu çok büyük bir rakamdır. Bana göre KKTC halkının ödediği elektrik fiyatları uçuktur. Elektrik Kurumu hizmet mi veriyor ki, yeterli mi yetersiz mi tartışalım? Ülkemizde bir çok yerin kaçak elektrik kullanandığı doğrudur, bu yüzden kullandığımızdan çok fazla elektrik faturası ödüyoruz. Şu anki sayaçlar sağlıklı değildir, bir an önce akıllı sayaçlar gelmelidir. Sayaç paralarını tabiki halktan çıkaracaklar. Kurum bence özerkleşmelidir, özelleşirse fiyatlar daha da artacak, devletin elini kurumdan çekmesi gerekir, kurumun kendi kendini yönetmesi gerekir.”
Hacı Mehmet Koruk (Hacı Koruk Oto Tamir)
“Bugün itibarı ile aylık 300-400 lira civarında bir elektrik ücreti ödüyorum, ödemekte açıkçası zorlanıyorum. Biz bu ülkede dünyanın en pahalı elektriğini tüketiyoruz, her şeyden kısmamıza rağmen yine de her ay yüklü bir fatura ödemek zorunda kalıyoruz. Elektirk Kurumu tarafından verilen hizmetler bence yetersiz. Yaptıkları işler belli, onun dışında bir arızaya bile nazlanarak geliyorlar. Bu büyüklükteki bir ihaleye çıkmalarını doğru bulmuyorum. Bu yüzden yine elektriğe zam yapacaklar yine bunun parası bizim cebimizden çıkacak. Bu sayaçlara verilecek para elektriğe zam yapılarak, bizim tarafımızdan ödenecektir. Bu kurumda istihdam fazlalığı olduğu sürece kurum batmaya bizde zamlı elektrik faturası ödemeye mahkumuz. Elektrik Kurumu bence özelleşsin, böylece hizmet kalitesi artar.”
Mehmet Görür (Beşyol Ticaret)
“Şimdiki dönemde elektrik parası olarak ayda yaklaşık 250 lira ödüyorum ödüyorum, gelen bu miktarı ödemekte zorluk çekiyorum. Bizim ülkemizde kullandığımız elektrik ücreti bence çok pahalıdır. Halkın ve esnafın tamamına yakının da benim gibi düşündüğünden eminim. Üstelik elektrik kurumunun verdiği doğru düzgün bir hizmeti de yok. Sürekli olarak elektrikler kesiliyor. Çıkılan akıllı sayaç ihalesinin rakamları çok yüksek. Bence eski sayaçlar kalsın, milleti boşu buşuna masrafa sokmasınlar. Çünkü bu sayaçların parasını bir şekilde vatandaşlardan çıkaracaklar. Yani olan sonunda bize olacak. Elektrik Kurumunun özerkleştirilmesi veya özelleşmesi ile ilgili bir yorumum yok, dürüst çalışsınlar da ne yaparlarsa yapsınlar.”
Ahmet Altıgöz (Şans Döner)
“Bizim iş yerimize her ay yaklaşık 700-800 lira arasında elektrik ücreti geliyor. Bu paraya ödemekte zorlanıyorum, Bu ülke vatandaşları şu anda Dünyanın en pahalı elektriğini kullanıyor. Buna rağmen doğru düzgün hizmet de verilmiyor, gerçi bizim elektrik kurmu ile de pek işimiz olmuyor. Akıllı sayacın bence gereği yok, akıllı sayaç benim bildiğim kadar fatura ödenmediği taktirde elektriğin otomatik olarak kesilmesi içindir. Yani bu sistem aslında sadece çalışanlara yarayacak, çünkü zaten elektrik parasını ödemezsek gelip kesiyorlar. Bu sayaçların parasını tabi ki biz ödeyeceğiz, parası olmayan elektrik kurumu bunu nasıl ödesin. Eğer elektrik fiyatı düşecek ve kalite artacak ise özelleşsin. Hiçbir şey değişmeyecekse böyle kalsın.”
Erkan Yaman (Korpar Ltd)
“Biz her ay 200-300 lira civarı elektrik ücreti ödüyoruz ve bu ücreti ödemekte zorlanıyorum. Şu anda sanırım dünyanın en pahalı elektriğini kullanıyoruz ama yine de elektrik kurmunun büyük borcu var. Bunun nasıl olduğunu ben hala daha anlamış değilim. Şu anda bence altpapı da dahil, ne elektrik nede başka bir konuda bu ülkede hizmet denen bişey yok, yaptıkları en iyi hizmet sadece para almaktır. Onu çok iyi yapıyorlar. Açılan akıllı sayaç ihalesini kesinlikle yanlış buluyorum, gereksizdir. Çünkü bu maliyet bir şekilde yine vatandaşın ensesine yüklenecek, abonelerden vergi, katkı payı adı altında bu sayaçların parası tahsil edilecektir. Elektrik kurumu bence özelleşmemelidir, özelleşirse büyük hata yapılmış olur, kurum içerisinde bazı düzenlemeler olması gerektiği inancındayım.”
Benar Madali ( Madali Soğutma)
“Halen 500 lira civarı bir ücreti her ay elektrik kurumuna ödüyoruz, ödemekte tabiki zorluk çekiyoruz, çünkü bizim kazancımız belli. Kullandığımız elektrik ücreti çok pahalıdır, uygulanan ücretler sanırım gelire göre dünyanın en yüksek ücretleri arasındadır. Elektrik kurumu doğru düzgün hizmet vermiyor, yani aklıma verdikleri bir hizmeti gelmiyor doğrusu. Elektrik kurumunun almaya çalıştığı akıllı sayaçların bize hiçbir faydası olmayacak, kendi rahatlıkları için böyle bir şey yapıyorlar.Tabiki bunun parasını bizden kesecekler, çünkü kurumda para yok. Ben elektrik kurumu özelleşsin diyorum, çünkü bu şekilde kaldıkça sömürülmeye devam edilecek.”
Aytan Zaim (Kodan Möble)
“Şu anda rakam vermeyeyim ama yüksek bir rakam ödüyoruz. Gelen ücreti ödemekte gerçekten zorlanıyoruz. Esnafın halini soran yok, seçimler geldiğinde kapımıza gelen çok ama seçimler bittiği anda halimizi soran yok. Bu ülkede elektrik ücretleri kazanca göre çok yüksektir ve verdikleri hizmetler de kesinlikle ödenen ücretlere göre çok zayıftır. Akıllı sayaç ihalesinin açılmasını doğru bulmuyorum, ülkemizde doğru düzgün yol yok, o kadar çok önecelikli konu varken böylesine büyük paranın sayaçlara verilmesini doğru bulmuyorum. Çünkü bu paralar vatandaştan toplanıyor, bari düzgün bir yere harcasınlar. Bu sayaç ihalesinin parası tabi ki vatandaştan çıkarılacak, bir şekilde bu para halkın cebinden alınacak. Elektrik Kurumu özelleşmesin, devlette kalsın tabi devlet varsa. Kurum önce büyük borçları olan büyük şirketlere borçlarını ödemesi için baskı yapsın ve diretsinler, küçük işletmelerin üzerine de çok fazla gitmesinler çünkü çoğunun durumu iyi değildir.”
Fikret Atillaoğluları (Atilla Garaj)
“Bize gelen elektrik faturası değişkendir, ama ortalama 600 – 650 lirayı her ay ödüyoruz. Arada ödeyemediğim aylar da oluyor onları da taksitler halinde ödüyorum. Belli bir kilovatın üstüne çıkmadığı sürece, çarpmalar, bölmeler olmasa güzel. Fakat yine de pahalı bir elektrik kullanıyoruz. Elektrik Kurumunun verdiği hizmet yeterli değil, sık sık elektrikler kesiliyor bu da işlerimizi aksatıyor. Elektrik Kurumunun dünya kadar borcu varken akıllı sayaç ihalesine girerek böyle bir borcun altına girmesi doğru değil. Elektrik Kurumunun durumu belli bu sebeple de bazı şeylerin fiyatlarını yükselterek bunu faturalara zam olarak yansıyacak. Kurum özelleşirse vergiler daha kötü olacak. Özerkleşirse bir dert özelleşirse bir dert. Özelleşirse yeni personel alacaklar, birçoğu işsiz kalacak, ya da maaşları aşağıya çekerek durumu düzeltmeye çalışmaları lazım.”
Durdu Özdeğirmenci (Mustafa Mis Ltd.)
“Yaklaşık 5-6 ay öncesine kadar aylık 18-20 bin lira elektrik ücreti ödüyorduk. Ancak solar enerji sistemi kurduktan sonra ödediğimiz fatura miktarı 10 bin lira civarlarına düştü. Elektrik kurmunun düzeni yoktur, hep kendi menfaatleri için çalışıyorlar. Yine de Teknecik ayni Teknecik değişen bişey yok, böyle olunca da AKSA diğer taraftan gelişiyor. Açılan akıllı sayaç ihalesini doğru bulmuyorum. Enerji elde edeceğin doğal kaynakların duruyor, sen bunları satarak para kazanabilirsin. Sayacı alsan ne olur almasan ne olur. Yani elektriği doğru düzgün olmayan bir kurumun akıllı sayaç alması bana pek mantıklı gelmiyor. Bu sayaçların parasını tabi ki vatandaş ödeyecek, kılıfına uydurarak tamamını bu ülke halkına ödetecekler. Elektrik Kurumunun ne olacağı beni ilgilendirmez, ben doğru düzgün hizmet istiyorum, ben mantıklı fiyatla enerji tüketimi yapmak istiyorum. Hangisi bu işleri daha iyi yapacaksa o şeklide olsun”.
Kemal Akeler (Akeler Kaporta Boya)
“Şu anda aylık olarak bin 600 – bin 700 lira civarında, bu rakamlar bizim için sıkıntılı oluyor tabi. Biz sigorta ile çalışıyoruz kazandığımız para da bellidir. Geçerli elektrik ücretleri kesinlikle pahalıdır, çok pahalı tarifeler üzerinden ücret ödüyoruz. Elektrik Kurumunun verdiği hizmetler yeterli değildir, bizde defalarca düşük voltaj nedeniyle makinelerimiz yandı. Akıllı sayaç ihalesini doğru bulmuyorum. Eğer bu sayaçlar gelirse parasını bizden çıkaracaklar, yine zam yaparak bize ödetecekler. Bu kurum özelleştirilmelidir, en azından herkese eşit davranırlar, şimdiki gibi sadece maddi durumu kötü gariban vatandaşlara yaptıkları gibi herkesten söke söke ücretleri alırlar.”
Hüseyin Orcan (Tornocu Apo)
“Biz malesef elektrik faturasını ödeme yapılması gereken sürenin son gününde ödüyoruz. Her ay ortalama 500 liralık bir ücret ödüyoruz. Yeterli işimiz olmadığından bu para bize çok geliyor ve ödemede zorlanıyoruz. Kullandığımız elektriğin çok pahalı olduğunu herkes biliyor. Akıllı sayaç ihalesi bence mantıklı değildir, bu ülkede insanların durumu iyi değildir bu yaptıklarıyla şimdi elektrik parasını ödeyemeyenin hemen elektrik akımını kesecekler. Bu sayaçlar tabi ki vatandaşlar tarafından ödenecek. Kurumun devlette kalması benim için daha doğrudur, ancak muhakkak düzenleme yapılması lazım. Eğer özelleştirilirse gelen firma bu ülke ile istediği gibi oynar.”