Pelin YÜKSELAY-Çiğdem AYDIN
Hava sıcaklıklarının artmasıyla birlikte su ihtityacının da arttığı, ancak belediyeerin kaynak yetersizliği yüzünden kesintiye gitmek zorunda kaldığpı bildirildi.
Diyalog muhabirlerinin elde ettiği bilgilere göre sadece Lefkoşa, Girne ve Gazimağusa’da değil, adanın birçok bölgesinde su sıkıntısı yaşanıyor ve bu durum belediye başkanlarını da kara kara düşündürüyor.
Bazı belediye başkanları, sorunun çözümü için Anamur’dan, Geçitköy barajına akan suyun bir an önce dağıılmasını bekliyor. Belediye yetkilileri, bu konuda gerekli adımların bir an önce atılmasının önemine dikkat çekiyor.
Özellikle de Lefkoşa ve Serdarlı bölgesi en fazla susuzlukla karşı karşıya kalınan yerler.
Lefkoşa Türk Belediyesi yetkilisi, Su İşleri Dairesi’nin ana ishale hatlarının neredeyse her gün arıza vermesiyle büyük sorunlar yaşadıklarını belirterek, soruna bir an önce çözüm bulunmasını talep etti.
Aynı zamanda Serdarlı Belediyesi’de artık vatandaşlarına haftada bir değil, en azından 3-4 gün su vermek istiyor.
Dipkarpaz, Tatlısu, Dikmen, Girne, Paşaköy, Akdoğan, Alsancak ve Lefke’yse su sıkıntısı yaşamayan ancak yine de yaz aylarına çekince ile bakan bölgeler.
Belediye yetkililerinin görüşleri şöyle:
Serdarlı’da sıkıntı büyük
Serdarlı belediyesi İdare Amiri Mustafa Yorgancı, yaşanan sıkıntıları şöyle anlattı:
“Bölgemizde ne yazık ki su sorunu yaşamaktayız. Özellikle üç köyümüz büyük sıkıntılarla boğuşmaktadır. Başta belediyemizin bulunduğu Serdarlı, Görneç ve Gönendere günlerdir haftalardır hatta aylardır bu sorunla başa çıkmaya çalışmaktadır. Bize su, Değirmenlik kuyularından gelmektedir. Kış aylarında da su sıkıntısı çeken bölgemiz, yaz aylarının gelmesiyle beraber daha da fazla sıkıntıya düşmektedir. Mart ayından, Eylül ayına kadar olan süreçte bölgeye gelmesi gereken su tonajının neredeyse yarısı geliyor. Daha önceki yıllarda özellikle yaz aylarında bu sıkıntıyı aşabilmek için belediye kendi tankerini ayarlayarak, ona personel ve yakıt parası da ayırarak, Haspolat tesislerinden su alıp bu üç bölgemize taşıyordu. Ancak zaman içerisinde Haspolat’ta da nüfusun artması ve kaynakların da tükenme noktasına gelmesiyle bu uygulamadan vaz geçmek zorunda kaldık. Hal böyle olunca yine kendi kaynaklarımızla Lefkoşa’dan su satın almaya başladık. Tankerimiz bir gün Serdarlı’ya bir gün Görneç’e ve bir günde Gönendere’ye olmak üzere haftanın üç günü ekstra su taşımaktadır, yaz aylarında bunu günde 2’şer tankere çıkarttığımızda oluyor. Tabii bu çabamızda ne yazık ki yeterli değildir. Serdarlı’nın günde 220-250 ton suya, Gönendere’nin günde 100 ton suya ve Görneç’in de günde 100-120 ton arası suya ihtiyacı vardır. Günlük gelen su miktarımız ise bu gereken tonajın yarısından bile azdır. Hafta yedi gün ve biz maalesef haftanın bir günü su verebiliyoruz köylerimize. Türkiye’den su akmaya başlayacağı takdirde rahatlayacağımızı ve su sorunu yaşamayacağımızı düşünüyorum.”
Lefkoşa’da sıkıntı büyük
Lefkoşa Türk Belediyesi Su İşleri Şubesi Amiri Fikri Özgüvenli’nin aktardığı bilgiler şöyle:
“Su sıkıntımız çok büyük. Kendi kaynağımız olmadığından ve ülkedeki su alt yapısının artık neredeyse çökmüş olmasından dolayı çok büyük sıkıntı yaşıyoruz. Suyumuz Güzelyurt’tan geliyor. Tabii Güzelyurt’ta su bir şekilde var. Ancak bize gelişinde çok büyük sıkıntılar yaşıyoruz. Alt yapı artık neredeyse çöktü. Sürekli arızalar, patlaklar Lefkoşa’nın yeterli miktarda suyu almasına engel oluyor. Su İşleri Dairesi ile bu sorunların çözülmesi için istişare halindeyiz, onlar da ellerinden geleni yapıyorlar ama olmuyor. Sıkıntı büyük. Günlük 13 bin ton suya ihtiyacımız var. Biz bugün bu suyun yarısını bile alamıyoruz. En kötüsü de dengesiz bir şekilde alıyoruz. Yani insanlara diyemiyorsunuz, ‘size bu saatte su vereceğim hazırlıklı olun’ diye. Su bir geliyor, o bölgeye vermenize yeterli değil. Öyle kalıyorsunuz. Su olsa dağıtacağız ama olmayan suyun neyini dağıtalım? Normalde arıza ya da patlak olmasa da 13 bin ton su gelmiyor zaten bize ama planlı programlı olduğu için sıkıntı yaşamıyoruz. Şimdi ne plan kaldı ne de program. Günlerdir büyük sıkıntılarla uğraşıyoruz. Artık düzenli akan su istiyoruz. Umudumuz asrın projesi. Asrın projesi için yeni döşenen ishale hatlarından suyu alacağımız için bu sorunların artık ortadan kalkacağını düşünüyorum.
İskele’de nöbetleşe dağıtım
İskele Belediye yetkilisinin görüşleri şöyle:
“İskele bölgesi de her bölgede olduğu gibi özellikle yaz aylarında su sıkıntısı yaşamaktadır. Kışın hemen hemen 7/24 musluklarından akan su, yaz döneminde 3-4 günde bir verilebilmektedir. İskele ve beldelerinin günlük su ihtiyacı 2 bin 500 tondan ayda 75 bin ton civarındadır. İskele ve beldelerinin su ihtiyacının çoğunluğu kendi öz kaynaklarınca karşılanmaktadır. İskele Belediyesinin toplam bahçe sulama dışında 13 su kuyusu bulunmaktadır. Kalecik Arıtma ve Bafra Arıtma Tesisi de su ihtiyacımızı gidermemizde yardımcı olmaktadır. Şunu da belirtmek gerekir ki, kış döneminde Bafra Arıtma tesisinden de yararlanan İskele Belediyesi, yazın turizm sezonunun başlaması ile birlikte bu tesisten yararlanamamaktadır. İskele ve beldelerine ulaşan su miktarı günde 1.500 ton olup ayda 45.000 ton civarındadır.”
Karpaz’da kuyular çalışıyor
Dipkarpaz Belediye Başkanı Suphi Coşkun, kuyulardan çıkan suyun şimdilik yeterli olduğunu belirterek şunları söylüyor:
“Çok şükür bölgemizde su sıkıntısı yaşamıyoruz. Kış aylarında bölgemizin aylık su ihtiyacı 15 bin ton, yaz aylarında ise 20 bin tondur. Kuyularımızdan çıkardığımız su yazda da kışta da tüm bölgemize yetmektedir. Şunu da belirteyim bizim sorunumuz su sıkıntısı değil, su paralarının tahsilatı sıkıntısıdır. 2 yıl önce göreve geldiğimde bu konuda büyük sıkıntı olduğunu gördük ve bizde bu sorunu yaşamaya başladık. Kendi imkânlarımızla zamanla bu sorunu çözdük. Kesin çözümü ise bu sorunun, akıllı sayaca geçmektir. Onu da inşallah ilerleyen zamanlarda hayata geçiririz ve bu sorunu kökten çözeriz. “
Tatlısu’da 2 faal kuyu var
Tatlısu Belediye Başkanı Hayri Orçan, 2 kuyunun faal olduğunu belirtek şöyle diyor:
“Biz belediye olarak kendi öz kaynaklarımızdan su ihtiyacımızı karşılıyoruz. Bölgemizde iki adet kuyumuz vardır ve bu kuyular yaz döneminde de kış döneminde de su ihtiyacımızı karşılamamıza yetiyor. Yaz dönemi, yazlıkçıların evlerine gelmesiyle birlikte artan su ihtiyacını karşılamada da sorun yaşamıyoruz. Yaz-kış 7/24 musluklarımızdan içilebilir kalitede su akışını sağlamaktayız. Herhangi bir sıkıntımız yok.”
Dikmen şimdilik rahat
Dikmen Belediye Başkanı Yüksel Çelebi, şimdilik kaynakların yeterli olduğunu belirterek şöyle dedi:
“Su ihtiyacımızı kendi öz kaynaklarımızdan, kuyularımızdan karşılamaktayız. Günlük kuyularımızdan çıkardığımız su miktarı 80-90 bin ton arasında değişmektedir. Ekim-Haziran ayları arasında bu su bölgemize yetmektedir ve musluklardan 7/24 içilebilir kalitede su akmaktadır. Yaz aylarının gelmesiyle birlikte günlük su ihtiyacımız 120 bin tonu bulabilmektedir. Bu dönemde de her gün değil gün aşırı su verme yöntemi ile yine bütün bölgemize suyu sağlamaktayız. Yaz aylarında kuyularımızdan daha fazla su çıktığı takdirde, yine her gün vatandaşımızı suyla buluşturuyoruz. O yüzden bölgemizde herhangi bir su sıkıntısı yok.
Girne’de 23 bin abone
Girne Belediyesi Su İşleri Amiri Erdinç Akün, Diyalog muhabirine kapsamlı açıklamalarda bulunarak ‘yanlış bilgilerin’ düzeltilmesini istedi. Akün şöyle dedi:
“Aylık bazda rezervlerden çekilen su miktarı 350,000-400,000 ton arasında değişmektedir. Şu an itibarı ile mevcut abone sayımız 23,000 civarındadır. Geçmiş yıllarda yılda en fazla 1,000 adet sayaç bağlanıp abone oluşturulurken, 2016 yılında bugüne kadar 900 adet sayaç bağlanmış ve su abonesi oluşturulmuştur. Su ihtiyacı peak dönemde, yani yaz aylarında, turistlerin geldiği 3-4 aylık dönemde artmaktadır. Üstelik yapılaşma nedeni ile de ihtiyaç artmıştır. En çok ihtiyaç olan yaz aylarında 23,000 abonenin tümünün dolu olduğu varsayılarak yapılan hesaplamada aylık su ihtiyacı (hane başı 4 kişi ve kişi başı günlük ihtiyaç 200 lt olarak dikkate alındığında) şöyledir: 23,000 abonex 4 kişi x 200 lt/kişi/gün x 1 ton / 1000 lt x 30 gün/Ay = 552,000 Ton /Ay. Bu ihtiyaç yalnızca 3-4 aylık dönem içindir. Yılın diğer bölümünde ihtiyaç aylık 100-150,000 ton düşmektedir. Bu bilgiler projelerin ÇED aşamasında yetkili kurumlara yazılı olarak da bilgilendirilmekte alternatif su imkânları yaratılmadığı halde sorun yaşanacağı konusunda düzenli olarak bilgi verilmektedir.
Paşaköy Belediye Başkanı Habil Tülücü
Genel olarak baktığımızda su sıkıntımız yoktur ancak bazen kesintiler oluyor. Bize su Beşparmaklar’dan çıkan ve Yeniceköy’e gelen hat üzerinden veriliyor. Doğal olarak da bazen sıkıntı yaşıyoruz. Bu sıkıntıların aşılmasının da tek çözümü Türkiye’den gelen suyun artık bölgelere dağıtılmaya başlamasından geçmektedir. Su bölgelere dağıtılmaya başlandığı takdirde, tüm bu sorunlar ortadan kalkacaktır. Ancak dediğim gibi büyük bir su sorunu yaşamamaktayız.”
Akdoğan’da yeni kuyu kazılıyor
Akdoğan Belediye Başkanı Ahmet Latif “çok şükür şimdilik su sıkıntısı yaşamıyoruz ama esas rahatlama Anamur suyu akmaya başlayınca olacak” dedi. Latif şunları kaydetti:
“Çok şükür bölgemizde su sıkıntısı yaşamıyoruz. Günlük bin tonluk bir su ihtiyacımız var ve bunu da bölgemizdeki kuyulardan sağlıyoruz. Aynı zamanda ileride oluşabilecek herhangi bir su sıkıntısına karşı yeni kuyu kazma çalışmalarımızda mevcut. Tabii Asrın su projesi kapsamında bölgelere su verilmeye başlandığı zaman daha rahat bir ortam oluşacaktır.”
Alsancak da Anamur suyunu bekliyor
Alsancak Belediye Başkanı Fırat Ataser, kış aylarının kurak geçtiğine dikkat çekerek, şu görüşlere yer verdi:
“Şu anda bölgemizde hissedilir bir su sıkıntısı yaşanmıyor. Fakat biliyorsunuz bu yıl yağmur yağmadı ve aküferlerde boş kaldı. Ciddi bir düşüş olduğunu biliyorum aküferler konusunda. Bu aylarda bir sorun yoktur ama ileriki aylarda su konusunda sorun olacak. Aküferler yağmurla beslenir ama kurak bir yaz da bizi bekliyor. Bölgemizin aylık su ihtiyacı 65 bin ton civarındadır. Bölgemizdeki su ihtiyacını kendi öz kaynaklarımızla gideriyoruz. Türkiye’den gelen suyun evlere ulaşması üreticiye ulaşması konusunda KKTC hükümeti çok yavaş hareket etmektedir. Ben tahmin ediyorum ki tüm belediyeler bu sisteme dâhil olacaktır. Sadece su konusunda değil alt yapı konusunda da özellikle bizim bölgede yatırıma ihtiyaç vardır. Alsancak’ta en geç 4 yıl içinde kanalizasyon probleminin çözülmesi gerekiyor. Sisteme dâhil olmalıyız. Tek endişem bu konuda belediyelerin sudan tahsil ettiği bir miktar ekonomik katkı vardır, bu katkı sisteme dâhil olduğumuzda bizlere ne oranda ve nasıl dönecek bu iyice konuşulup kaybımızı minimum düzeyde tutmalıyız, yada bize nasıl döneceğini bilmeliyiz.”
Lefke’de kuyular yeterli
Lefke Belediye Başkanı Aziz Kaya, bölgedeki kuyuların yeterli olduğunu belirterek şöyle dedi:
“Bölgemizde şu anda su sıkıntısı yok. Su ihtiyacımızı kuyulardan karşılıyoruz. Aylık su ihtiyacımız 80 bin tonu buluyor ve bu rakamı kuyularımızın kapasitesi rahat bir şekilde karşılıyor. Bize bağlı olan tüm bölgelere 7/24 kaliteli su verebilmekteyiz. Bu yıl yağışların kötü gittiğini düşündüğümüzde yaz aylarında belki biraz sıkıntı yaşarız diye düşünüyorum. İki bölgede belki sıkıntı çekeriz. Onlarda Yedidalga ve Taşpınar olur. Ancak şimdilik kesin de bir şey söyleyemem. Bunun yanında Asrın Su Projesi kapsamında verilecek olan sudan bizim bölgemizde sadece Doğacı yararlanacak. Yani su akmaya başlasa bile bundan tüm bölge olarak faydalanmayacağız ve aynı sisteme devam edeceğiz.”