Hüseyin ÇİÇEK
Kıbrıs tarihinde, 15 Temmuz 1974 önemli bir kilometre. Bundan tam 40 yıl önce Yunanistan’daki Albaylar Cuntasıyla Kıbrıs’taki işbirlikçileri dönemin Cumhurbaşkanı Makarios’a karşı düzenledikleri darbeyle yerine Nikos Sampson’u getirmişlerdi. Diyalog Gazetesi, 15 Temmuz 1974 tarihinde başlayan süreci ve bu süreçte yer alan isimleri, yaşları 15 – 25 arasındaki gençlere sordu. Diyalog muhabirinin sorularına doğru ve eksiksiz cevaplar veren gençler, Kıbrıslı Türklerin geçmişte neler yaşadığını çok iyi bildiklerini ortaya koydu.
İşte gençlerin görüşüleri
Aliosman Nurettin (DAÜ-Gazimağusa)
“ 15 temmuz 1974 tarihinde Nikos Samson liderliğindeki EOKA’cı Rumların kendi içinde darbe yaparak dönemin Cumhurbaşkanı Makarios’u devirdiklerini biliyorum. Ardından Rumlar Türklere saldırmaya başlayınca, 20 Temmuz 1974’te Türkiye adaya çıkarma yaptı. Makarios 1960 yılında kurulan Kıbrıs Cumhuriyetinin Cumhurbaşkanıydı. Dr. Fazıl Küçük 1960 yılında kurulan Kıbrıs Cumuriyetinin Cumhurbaşkanı yardımcısıydı. Rauf Denktaş KKTC’nin kurucu ve ilk Cumhurbaşkanıdır.”
Doğukan Koz (Namık Kemal Lisesi-Gazimağusa)
“15 Temmuz 1974 yılında EOKA’cı Rumlar kendi içlerinde darbe yaptılar, ardından da Rumlar Türklere saldırmaya başladılar. Bunun üzerine 20 Temmuz tarihinde Türkiye adaya asker çıkararak Barış Harekatı’nı başlattı. Makarios 1960 yılında kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Cumhurbaşkanıydı, ancak 1974 darbesinin ardından adadan kaçtı. Dr. Fazıl Küçük, Kıbrıs Türklerinin liderleriydi ve kurulan ilk Kıbrıs Cumhuriyeti’nde Cumhurbaşkanı yardımcılığı görevini yaptı. Rauf Raif Denktaş ise KKTC’nin kurucu ve ilk Cumhurbaşkanı idi.”
Hüseyin Birşan(DAÜ-Gazimağusa)
“ 15 Temmuz 1974 , Kıbrıs’ta fikir ayrılığında olan rumların kendi aralarındaki iç hesaplaşmasının olduğu gündür. Makarios devrildi ve yerine Nikos Sampson getirildi. Yani Makarios bu tarihte Faşist EOKA’cılar tarafından darbeyle düşürüldü. Ancak bu olaylar sonrasında Rumlar adanın her yerinde bu kez Türklere saldırmaya başladı. İşte bu sebeple Türkiye 20 Temmuz tarihinde barış harekatını başlattı. Rumların Başpiskoposu olan Makarios1960 anlaşmaları sonucu kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Cumhurbaşkanıydı ve 1974 yılında devrildi. Dr. Fazıl Küçük Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Cumhurbaşkan yardımcısıydı. Ayrıca Kıbrıs Türk toplumunun ilk lideridir. Rauf Denktaş ise KKTC’nin ilk Cumhurbaşkanıdır, uzun yıllar Cumhurbaşkanlığı görevini yürüttü.”
İbrahim Mizan(Namık Kemal Lisesi- Gazimağusa)
“Nikos Samson tarafından organize edilen Eoka’cıların 15 Temmuz 1974 tarihinde o dönemin Cumhurbaşkanı Makarios’a darbe yaptığını biliyorum. Ancak Rumların önce kendi içerisinde başlayan bu sorun ardından Kıbrıslı Türklere döndü ve Rumlar Türklerin yaşadığı yerlere saldırmaya başladılar. Bunun üzerine de 20 Temmuz 1974 tarihinde Türkiye Kıbrıs’a çıkarma yaptı ve Barış Harekatını başlattı. Ben Makarios’un 1960 yılında kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Cumhurbaşkanının olduğunu biliyorum ve bu görevini de 1974 yılına kadar devam ettirdi. Dr. Fazıl Küçük mücadele yıllarında Kıbrıslı Türklerin lideri idi ve 1960 yılında da Cumhurbaşkanı yardımcısı görevini üstlendi. Rauf Raif Denktaş da Kıbrıs Türklerinin liderlerinden idi ve KKTC’nin kurucu ve ilk Cumhurbaşkanlığını yaptı.”
Kerem Karaduman(DAÜ- Gazimağusa)
“15 Temmuz 1974 tarihinde Kıbrıs’ta Yunan Cuntası tarafından da desteklenen Nikos Samson darbe düzenleyerek Makarios’u Cumhurbaşkanlığından indirdi ve yerine kendisi geçti. 20 Temmuz 1974’ te ise Türkiye, Rumların Kıbrıs’lı Türklere saldırmaya başlaması nedeniyle adaya askeri çıkarma yaptı. Makarios 1960 yılında kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Cumhurbaşkanı idi, Rumlar arasında önemli bir yere sahiptir. Makarios çok uzun yıllar Kıbrıslı Rum’lara liderlik yaptı. Dr. Fazıl Küçük 1960 Yılında kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti’nde Makarios’ un yardımcısıydı, yani Cumhurbaşkanı yardımcısı idi. Kıbrıs Türk toplumu bu liderini 1984 yılında kaybetti. Rauf Denktaş KKTC’nin ilk Cumhurbaşkanıydı. Ayrıca KKTC’nin kurucu Cumhurbaşkanıydı.”
Mehmet Pınar(Bekirpaşa Lisesi-Gazimağusa)
“15 Temmuz 1974 tarihinde Yunanistan’da o zaman başta olan Askeri Cunta’nın da desteği ile Nikos Samson, Makarios’a darbe düzenleyerek yönetimi ele geçirdi. Ama önce kendi aralarında savaşan Rumlar Enosis’i gerçekleştirmek amacıyla bu defa Türklere saldırmaya başladılar. Bunun üzerine de Türkiye 20 Temmuz 1974 tarihinde Türk askerini adaya göndererek Mutlu Barış Harekatını gerçekleştirdi. Makarios çok uzun yıllar Rumların liderliğini yapan kişiydi ve 1960 yılında kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti’nin de Cumhurbaşkanı idi. Dr. Fazıl Küçük Kıbrıs Türklerinin ilk büyük lideriydi ve Rumlarla yıllar boyu yapılan mücadelede Türk toplumuna liderlik yaptı. Fazıl Küçük ayrıca 1960 yılında kurulan Cumhuriyeti’nin de Cumhurbaşkanı yardımcılığı görevini yaptı. Rauf Raif Denktaş KKTC’nin kurucu ve ilk Cumhurbaşkanıydı.”
Salih Hekimoğlu.(DAÜ-Gazimağusa)
“15 Temmuz 1974 tarihinde Kıbrıslı Rumların kendi arasında bir iç savaş çıktı. Bu tarihte Rumların lideri Makarios düzenlen bir Darbeyle düşürüldü ve Kıbrıs’tan kaçmak zorunda kaldı. 20 Temmuz 1974’ te Türkiye adaya çıkarma yaptı, Türkiye Rumların Türklere saldırılarının durmaması nedeniyle Barış Harekatını 20 Temmuz tarihinde başlattı. 14 Ağustos 1974’ te de İkinci Harekat gerçekleştirildi. Makarios Kıbrıslı Rumların lideri, 1960 yılında kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti’nin de Cumhurbaşkanıydı.Dr Fazıl Küçük 1960 yılında kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti’nin başbakanı idi, ayrıca Halkınsesi Gazetesinin kurucusudur. Rauf Denktaş KKTC’ nin ilk Cumhurbaşkanıdır.”
Süleyman Reğbe(DAÜ-Gazimağusa)
“EOKA’cı Kıbrıslı Rum Nikos Samson 15 Temmuz 1974 tarihinde Darbe yaparak yönetimi ele geçirdi. Ardından önce Rumlar arasında olan savaş bir anda Türkleri hedef almaya başlayınca, 20 Temmuz 1974 tarihinde Türkiye Kıbrıs’a çıkarma yaptı. Uzun yıllar Rumlara liderlik yapan Makarios Zürih ve Londra anlaşmaları gereği 1960 yılına kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Cumhurbaşkanıydı. Dr Fazıl küçük de yukarıda bahsettiğim şekilde kurulan Cumhuriyet’in Cumhurbaşkanı yardımcısı ve Türklere liderlik yapan bir kişi idi. Rauf Denktaş KKTC’ nin kurucu ve ilk Cumhurbaşkanıdır.”