Dövizde yaşanan yükselişi fırsat bilerek, bazı tüketim maddelerinin fiyatlarında anormal artışların yaşanması, hükümeti önlem almaya teşvik etti. Başbakan Tufan Erhürman, ekonominin sıkıntılı bir dönemden geçtiğini, bu dönemde tüketicinin mümkün olduğunca korunmasının hükümet açısından öncelikli gündem maddesi olduğunu belirterek, gerek görülmesi halinde faturaların inceleneceğini ve maliyetlerin tespit edileceğini söyledi.
Erhürman, bazı ürünlerin ‘Denetimli mallar Listesine’ alınabileceğini belirtirken, Ekonomi Bakanlığı’nın alış ve satış fiyatları açısından marketleri denetleyebileceğini belirtti. Erhürman, sözleşmelerin kontrol altına alınabilmesi için de kira bedellerinin kredi kartıyla ödenmesi yönünde çalışma yapıldığını ifade etti.
Evkaf’ın döviz kiralarında kur sabitlendi
Başbakanlıkta gazetelerin genel yayın yönetmenleri ve köşe yazarlarıyla bir araya gelen Erhürman, hükümetin arzu etmemesine rağmen, krizi fırsata çevirmek ve piyasadaki bazı ürünlerde fahiş fiyat artışları yapanlara karşı piyasaya müdahale etme kararlılığında olduğunu söyledi.
Erhürman, alınacak ekonomik önlemlerin 23 maddeden 24’e çıkarıldığını, Evkaf’ın döviz üzerinden kiraladığı gayrimenkullerde de kur sabitlemesine gidileceğini açıkladı.
Erhürman, ülkenin geleceği için istihdam, planlı üretim, yerli ürünlerin kullanılması ve eğitim gibi alanlarda ciddi seferberlik uygulanması gerektiğini vurguladı. Lüks tüketimden kaçınılması çağrısı yaptı.
Krizi fırsat bilenlere prim yok
Başbakan Tufan Erhürman, akaryakıt ve elektrik zamlarının tamamen dövizdeki artıştan kaynaklandığını ve denetimli şekilde belirlendiğini ifade etti. Erhürman, tüp gaz başta olmak üzere birçok malın ise piyasada serbest olarak belirlendiğine dikkat çekti.
Hükümetin krizi fırsat bilerek fahiş, hatta tüm kur artışlarının üzerinde yüzde yüze varan artışlar yapanlara karşı harekete geçtiğini söyleyen Erhürman, Maliye Bakanlığı’nın inceleme ve denetleme başlattığını duyurdu.
Bazı malların gerekli görülmesi halinde “denetimli mal” kapsamına alınabileceğini, 21/1977 sayılı Mal ve Hizmetler (Düzenleme ve Denetim) Yasası’nın Ekonomi Bakanlığı’na bu yetkiyi verdiğini söyleyen Erhürman, “Hükümet arzu etmemesine rağmen, aşırı fiyat artışlarına karşı gerekirse piyasaya müdahale etme kararlılığındadır” vurgusu yaptı. Erhürman, hükümetin bu kararlılığı sonucunda da, tüp gazdaki artışın bir bölümünün geri alındığını kaydetti.
Elektrikteki diğer seçenekler
Elektriğin 82/83 kuruştan üretildiğini, bunun özellikle üretici kesim için sıkıntı yarattığını belirten Erhürman, değerlendirilen diğer seçeneklerde de kısıtlayıcı unsurlar bulunduğunu aktardı. LNG (sıvılaştırılmış doğalgaz) için yatırım maliyetinin fazla olduğunu bildiren Başbakan Erhürman, enterkonnekte sisteminin bulunmamasının güneş enerjisi için büyük bir kısıtlama oluşturduğunu ifade etti.
Erhürman, hükümetin teşvik etmesine rağmen, güneş enerjisinin mevcut sistemde en iyimser öngörüyle 70 megawatt sınırı bulunduğunu kaydetti.
“Önceki hükümetten başarılıyız”
Fiyat İstikrar Fonu (FİF) ile akaryakıt zammının iki kez baskılandığını aktaran Erhürman, bunun bütçeye yansımasının 190 milyon TL olduğunu, toplam bütçe açığınınsa 540 milyon TL olarak öngörüldüğünü söyledi.
“Türkiye’den ayrılan para kullanılmıyor iddiası doğru değil” diyen Erhürman, bu paranın Temmuz 2018’e kadar yüzde 20’sinin kullanıldığını, geçen yılın aynı döneminde bu oranın yüzde 13 olduğunu belirtti.
Erhürman, yıl sonuna kadar bu oranı yüzde 75’e çekmeyi hedeflediklerini, dövizdeki dalgalanmadan çekinen müteahhitlerin ihalelere daha fazla girebilmesini teşvik için avans sistemine geçilmesinin öngörüldüğünü de açıkladı.
Temmuz 2018’e kadar yapılan ve daha çok turizm yatırımları olan Sabit Sermaye Yatırımları’nda da bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yaklaşık 2.5 kat artış olduğuna işaret eden Erhürman, ilave istihdam beklentisinin de bu yıl, geçen yılın 2 katı olduğunun altını çizdi.
Hükümetin tasarruf tedbirlerinin de etkili olduğunu sözlerine ekleyen Erhürman, 2017’de ağırlama ve ikram için ayrılan bütçenin yüzde 30’unun kullanıldığını, bu yıl ise bu oranın yüzde 17 olarak gerçekleştiğini vurguladı.
Erhürman, “Türkiye’den ayrılan paranın kullanımı, tasarruf ve sabit sermaye yatırımları konularında hükümetimizin, farklı bir iktidarın bulunduğu geçen yıla kıyasla daha iyi bir performans sergilediğini söyleyebilirim” dedi.
“Ciddi bir seferberlik sürmeli”
Başbakan Tufan Erhürman, ülkede istihdam, planlı üretim, yerli ürün kullanılması ve eğitim alanlarında seferberliğin ciddi şekilde sürmesi gerektiğinin de altını çizdi.
Ülkede yüzde 19 genç işsizliği bulunduğuna dikkat çeken Erhürman, buna karşılık bazı sektörlerde çalışan KKTC vatandaşlarının oranının yüzde 22, bazılarında yüzde 41’de kaldığına işaret etti. Hükümetin, bu oranları yükseltmek için sigortaların ve maaşların bir kısmının ödenmesi dahil, bazı önlemler üzerinde çalışmalar yaptığını bildirdi.
Erhürman, planlı üretim yapılabilmesi için tüm bölgelerde ucuz kredi seçeneklerinin sağlanacağını, özellikle güçlerini birleştiren üreticilerin ve girişimcilerin teşvik edileceğini belirtti.
Örneğin turizmde kullanılan temizlik ürünlerinin yüzde 98.8’inin ithal olduğunu, sadece yüzde 1.2’sinin yerli ürün olduğunu ifade eden Erhürman, bu sektörde kullanılan yerli ürünlerin oranının artabileceğini, ancak turizmcilerin de kalite, fiyat ve arz güvenliği talep ettiğini ifade etti. Erhürman, “yerli ürün kullanımının sadece turizm değil tüm alanlarda teşvik edilmesi lazım” dedi.
Eğitimde de anlayışın değişmesi gerektiğini söyleyen Erhürman, “çok sayıda işsiz insanın bulunduğu alanlarda eğitimler ve burslar verildi. Artık sadece ihtiyaç duyulan alanlarda burs verilecek. Burs verilmeyecek alanlar açıklandı” şeklinde konuştu.
Lüks tüketimden kaçınılması gerektiğini de vurgulayan Erhürman, bugün büyük havuzlu bir villanın yıllık emlak vergisinin sadece 500 TL olduğunu, lüks tüketim vergisi konusunda da düzenlemeler yapılacağını, büyük lüks araçlarda da vergilerin artırılması çalışması yapıldığını işaret etti.
Dövizle yapılan kira sözleşmelerine düzenleme
Bugün açıklanacak önlemlerden birinin de dövizle yapılan kira sözleşmeleri olduğunu hatırlatan Erhürman, kiracıların Maliye Bakanlığına giderek, belirlenecek sabit kur üzerinden yeni bir sözleşme için başvuru yapabileceğini duyurdu. Erhürman, ev sahiplerinin de bu yeni sözleşmeyi kabul etmeleri halinde vergilerinin yüzde 1’e düşeceğini bildirdi. Erhürman, ev sahiplerinin buna itiraz etmesi halindeyse, belirlenecek kur üzerinden kirayı bankaya yatıracak kiracıların yasal olarak da korunmuş olacağını bildirdi.
Başbakan Tufan Erhürman, Merkez Bankası’nın ve bankaların güçlü olduğunu, likidite ve finansal açıdan bir sıkıntı bulunmadığını da vurguladı.