Çiğdem AYDIN
Kuzey Kıbrıs’taki ekonomik örgütler 2018 yılının Kuzey Kıbrıs açısından oldukça kötü geçtiği görüşünde birleşti. Örgüt temsilcileri, özellikle 2018’in ikinci yarısında yaşanan döviz krizinden sonra piyasaların olumsuz etkilendiğini, ekonomik açıdan hemen hemen her sektörün sıkıntı yaşadığını belirtirken, 2019’un rahat geçmeyeceğine dikkat çekti.
Döviz krizi ile birlikte faizlerin yükselmesinin hem alım gücünde hem de üretimde daralmaya yol açtığını savunan örgüt temsilcileri, bu nedenlerden dolayı ciddi bir kaos yaşandığını ifade etti. Örgüt temsilcileri krizin etkilerinin 2019’da da devam edeceğini belirtti.
Diyalog’a konuşan İş Kadınları Derneği Başkanı Şenay Ekingen, İŞAD As Başkanı Enver Mamülcü, MÜSAİD Başkanı Okyay Sadıkoğlu, GİAD As Başkanı Yağış Akpınar, 2018 yılındaki ekonomik gelişmeleri ve 2019’dan beklentilerini açıkladı. İş dünyası temsilcilerinin görüşleri şu şekilde oldu:
Şenay Ekingen: Hemen hemen her sektör etkilendi
“2018 yılı ekonomik olarak baya çalkantılı, inişli çıkışlı ve hemen hemen her sektörün etkilendiği bir sene oldu. Henüz geçmiş gibi de görünmüyor. Bu bilinmezlik 2019 yılında da devam edecek gibi…
Tabi ki el birliği, iyi niyet ve öngörü ile 2019 yılını çok yara almadan kapatabiliriz diye umut ediyorum. Ama krizin devam edeceğine inanıyorum. Çok ciddi ve yıpratıcı olmamasını temenni ediyorum. Bunun yanında değinmeden de geçmek istemiyorum yaşadığımız doğal afet neticesinde ülkemizde uzun soluklu programlara da acilen ihtiyacımız vardır ve siyasilerin belli krizlerde şapkalarını önlerine alıp ülkenin ekonomik, çevre ve yaşam ile ilgili çıkarlarını ön plana alarak program yapmayı bilmeleri gerekiyor.
Ne muhalefet bundan bir şey kaybeder ne de iktidardakiler…”
Enver Mamülcü: İlk yarısı güzel geçti ama…
2018 yılının ilk yarısı gayet güzel ve haraketli geçti. Ama özellikle döviz krizinin ortaya çıkması ile birlikte ülkede ciddi bir ekonomik kaos yaşandı. Haliyle biz de biraz zorluk yaşadık. İşletmelerimde geçen seneye göre satış grafiği artmıştır ama kar marjımız düşmüştür. 2019 yılı için ikinci ayına kadar kriz çıkabileceğini düşünüyorum, fakat 2019 yılının sonuna doğru döviz konusunda stabil bir durum yeniden olacak diye düşünüyorum. Kriz olduğu dönemlerde tabi herkesin harcamalarını ve borçlanma düzeyini kendisine güvenerek dikkatli yapmasını öneririm.”
Okyay Sadıkoğlu: Kriz kadar sel felaketi de üzdü
“2018 yılında büyük bir şansızlık yaşadık; malum ülkedeki ekonomik krizden ve döviz artışından dolayı herkes etkilendi. İş dünyası açısından önümüzü net göremediğimiz günler yaşadık. Dolayısıyla bu iş dünyası açısından çok büyük bir şansızlıktır. Tabi toplumsal olarak da büyük bir acı yaşadık, sel felaketi oldu. Dört gencin ölümü bizlere çok üzdü.
Bu durum gösterdi ki tekrardan devlet yapımızı ve vatandaşa hizmet etme yapımızı sorgulamamız gerekiyor. Zannediyorum yetkililer bu faciadan sonra gerekli tedbirleri alacaktır ve tekrardan bu acılar yaşanmayacaktır. Olumlu gelişmeler mutlaka herkesin her kesimin içinde olmuştur. Ümidimiz 2019 yılı daha istikrarlı, KKTC’nin gerçeğinden yola çıkarak devlet kaynaklarını adil bir şekilde kullanarak ve yöneterek, halkımızın da devletine sahip çıkarak vatandaşlık sorumluluklarını yerine getireceği bir yıl olur.
Bir Kıbrıs Türk markası olacak bir marka üretmeye çalışıyorum ve bununla Dünya pazarına girmeyi hedefliyorum.
Türk kahvesi, lokum olarak 2018 yılında tescilimizi aldık, marka tescillerimizi, üretim denemelerimizi yaptık. Şu anda da 80 ülke ile yazışma halindeyiz mutlaka bunların bir iki tanesine ilk etapta ürünlerimizi göndereceğiz. 2019 yılında ihracat hedeflerimiz vardır olumsuz değiliz. Öte yandan 2019 yılında bir ekonomik kriz olacağı görüşlerine yüzde yüz katılıyorum diyemem. Bana göre moral bozan haberler vardır. Merkez Bankası, bankalarla çok ciddi çalışmalar yapıyor, ben çok büyük bir kriz beklemiyorum.”
Yağış Akpınar: 2018 şanssız bir yıl oldu
“2018 yılı ekonomi açısından şanssız bir yıl oldu. Dövizdeki ve faizlerdeki yükselişten dolayı kötü bir yıl geçirdik. Şahsen ben değil herkesin zarar ettiğini düşünüyorum. İllaki bilanço zararı olmasa bile piyasadaki daralmadan dolayı iş adamlarının yatırımları yavaşladı.
Bir belirsizlik hâkim şu anda piyasada, dolayısıyla çok da iyi bir dönem diyemeyiz. 2019 yılında bir ekonomik kriz dalgası olur mu? Emin değilim bunu bana göre kimse bilemez. Siyasi ilişkilere de bağlı bir şey… Şu anda siyasi ilişkiler iyi görünüyor Türkiye ve ABD arasında yeni bir kriz çıkmadığı sürece 2019 yılında bir ekonomik kriz beklemiyorum.
Fakat 2019 yılında da 2018 yılında yaşadığımız ekonomik krizin etkilerini görmeye devam edeceğimizi düşünüyorum.”