Ömer KADİROĞLU
‘Göçmenköy Şah Fırını’ denince akla Olgun Şah geliyor. Henüz 20 yaşında iken bu mesleğe atılan ve 1967’den beri yılmadan çalışan Olgun Şah meslekte yaşadığı sıkıntıları ve ileriye yönelik beklentilerini Diyalog’a anlattı.
“Göçmenköy’de küçük bir kara fırınla bu işe başladık” diyen Olgun Şah, ilerleyen yıllarda Girne Boğaz ve Lefkoşa Organize Sanayi Bölgesi olmak üzere üç noktada üretim yapmaya devam ettiklerini belirtirken, sektörde en önemli sorunun ‘kaçak fırınlar’ olduğunu söylüyor.
Şah, sektörde ciddi sorunlar yaşandığını kaydetti. Şah yaptığı açıklamalarda şunları ifade etti;
Soru: Fırıncılık mesleğine ne zaman, nasıl başladınız?
Yanıt: Mağusa’ya bağlı Görneç köyünde 1947 yılında doğdum. 1963 olaylarının yaşanmaya başladığı sırada mücahitlik yaptım. 20 yaşımda Lefkoşa’ya geldim. 1967 yıllarında geldiğim Lefkoşa’da ilk olarak Bel- Cola (Bixi Cola)’da kısa bir süre çalıştıktan sonra fırıncılık sektöründe çalışmaya başladım. 1967 yılından beri bu sektörün içindeyim. Ortaköy Halk Fırını dayıma aitti ve onun yanında bu meslekle ilgilenmeye başladım. 1988 yılında Göçmenköy’de küçük bir kara fırın yaparak kendi işimi yapmaya başladım. O günden bu güne fırıncılığı devam ettiriyorum.
‘Herhangi bir denetim yok’
Soru: Hala kara fırınlarda üretim yapılıyor mu?
Yanıt: Kara fırınlar yıllar öncesinde yasaklandı ve mevcut fırınımızı kapattık. Bugünlerde eğer 50 tane sanayi fırını varsa 150 tane de çalı çirpi ile ekmek çıkartan yer vardır. Yasaklanan kara fırınlar sonrasında daha modern ve sağlıklı fırınlara geçiş yaptık ve üretmeye devam ettik. Şimdilerde fırınlarla ilgili herhangi bir denetim yok herkes her yerde üretim yaparak piyasaya ekmek sürüyor.
Soru: Sanayi tipi üretime geçtikten sonraki gelişmeler nedir?
Yanıt: Göçmenköy Şah Fırını şu anda en iyi noktadadır ve en kaliteli üretimi yapan bir fırın seviyesinde yoluna devam ediyor. Tırnaklarımızla kaza kaza bu günlere geldik. Göçmenköy Şah Fırını üç noktada halka hizmet veriyor. Bir şubemiz Girne Boğaz’da, bir diğer şubemiz ki işe başladığımız yer olan Göçmenköy’de bir diğeri ise Lefkoşa Sanayi Bölgesindeki üretim fabrikamızdır.
‘Devletin istikrarlı bir politikası yoktur’
Soru: Sektörün sıkıntıları nedir?
Yanıt: Devlet bu sektöre teşvik vermiyor. Biz bu sektörde kesinlikle devletten bir para beklentimiz yoktur. Sadece elektrik ve su gibi alanlarda bizlere indirimler sağlarsa vatandaşlar da ucuza ekmek yiyebilecek. Devletin bu konuda istikrarlı bir politikası yoktur. Bazı fırıncılar kapıların açılması ve Türkiye’den un gelmesi yönünde istemleri oluyor. Ben bu duruma pek sıcak bakmıyorum bana göre yanlıştır. Taşıma su ile değirmen dönmez. Kapı açılır Türkiye’den un gelirse ülkemizdeki üç un fabrikası zora girer. Zora giren un fabrikaları kapatır ve olası bir aksilikle ülkeye un gelmezse işte o zaman bir parmağımızı ısıracağız ve on parmağımız birden ağrıyacak.
Yurt dışından gelen buğday dövizle geldiği için fiyatlarda sabit kalamıyoruz. Döviz kurları yükseldikçe ekmek fiyatları da yükselmek zorunda kalıyor.
Soru: Kaçak üretim yapan yerler var mı?
Yanıt: Ülkede çok sayıda kaçak fırıncı var. Hemen her köyde bir fırın var ve bahçesine her fırın yapan üretim yaparak piyasaya ekmek sürebiliyor. Maalesef bu kaçak fırınlar da devlet tarafından denetlenmiyor. Markete giden halkımız birçok ekmek çeşidi ile karşılaşıyor ancak ne olduğu belli olmayan ürünlerle karşılaşıyor. Yasa gereği ekmeklerin ambalajlanması gerekiyor ancak kaçak fırıncılar kese kâğıdı içerisinde muz kasalarında ekmekleri halka sunuyor. Ekmeklerin ambalajlanmamış olması nedeniyle ekmek almaya giden vatandaşların ellediği ekmekler bir diğer vatandaşın sofrasına gidiyor. Bunlar yanlıştır. Bizim gibi büyük işletmeler binlerce lira vererek paketleme makinaları aldık ancak paketleme yapmayan fırınlar devlet tarafından denetlenmiyor.
Soru: Şah fırını kaç kişiye istihdam sağlıyor?
Yanıt: Şah bünyesinde 75 personel var hepsi de her türlü yasal haklarına sahiptir. Kısacası bu sektörde her türlü zorlukla karşılaşsak da devletten herhangi bir destek görmüyoruz.
Girne, Güzelyurt, Gemikonağı, Lefke, Mesarya bölgesi ve Lefkoşa ile köylerine ürünlerimiz ulaşıyor. İnsanlarımız marketlere gittiği zaman alacakları ekmekleri veya diğer ürünlerin etiketine bakarak almalarını ve en azından sağlıklı mı sağlıksız mı olduğunu araştırarak ekmekleri alıp çocuklarına veya ailelerine yedirsinler.