Özgül G. MUTLUYAKALI- Fezile A. ÖKSÜZ
Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulu, 2018 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı’nı görüşmeye dün başladı.
Meclis Genel Kurulu saat 10.45’te Meclis Başkanı Teberrüken Uluçay başkanlığında toplandı.
Sunular bölümünde, tasarının üçüncü görüşmesiyle ilgili tezkere oy çokluğuyla kabul edildi.
Temel amacı, sürdürülebilir bir kamu finansman dengesi kurmak ve gerekli yapısal tedbirleri uygulamaya koyarak ekonomide kalkınma sürecini sağlayarak, üretime dayalı büyümeyi gerçekleştirmek olarak ifade edilen ve erken genel seçim nedeniyle geciken 5 milyar 815 milyon TL’lik bütçeyle ilgili görüşmelerin Meclis Genel Kurulu safhası 8 gün sürecek ve 21 Mart’ta tamamlanacak.
Toros, bütçedeki kalemleri tek tek açıkladı
Toplantının başında, 5 milyar 815 milyon TL’lik bütçeyi öngören 2018 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı’yla ilgili Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi’nin raporu sunuldu. Raporu, Komite Başkanı, CTP Milletvekili Fikri Toros okudu.
Rapora göre, Tasarıdaki kalemlerde bakanlıklarla kurumlara ayrılan bütçeler şöyle:
Cumhurbaşkanlığı33 Milyon, 487 Bin, 300 TL
Cumhuriyet Meclisi 28 Milyon, 770 Bin, 400 TL
Başbakanlık 139 Milyon, 230 Bin, 400 TL
Başbakan Yardımcılığı ve Dışişleri Bakanlığı 68 Milyon, 482 Bin, 300 TL
Maliye Bakanlığı 2 Milyar, 509 Milyon, 745 Bin, 800 TL
İçişleri Bakanlığı 256 Milyon, 649 Bin, 500 TL
Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı 214 Milyon, 357 Bin, 200 TL
Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı 733 Milyon, 762 Bin, 300 TL
Ekonomi ve Enerji Bakanlığı 91 Milyon, 742 Bin, 200 TL
Turizm ve Çevre Bakanlığı 145 Milyon, 333 Bin, 100 TL
Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı 289 Milyon, 516 Bin, 700 TL
Sağlık Bakanlığı 423 Milyon, 114 Bin, 200 TL
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 227 Milyon, 155 Bin, 400 TL
Mahkemeler 38 Milyon, 544 Bin, 500 TL
Hukuk Dairesi (Başsavcılık) 12 Milyon, 372 Bin, 700 TL
Sayıştay Başkanlığı 7 Milyon, 87 Bin, 700 TL
Kamu Hizmeti Komisyonu Başkanlığı 5 Milyon, 816 Bin, 800 TL
Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) 2 Milyon, 326 Bin, 300 TL
Polis Genel Müdürlüğü 287 Milyon, 505 Bin, 200 TL
Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı 279 Milyon, 50 Bin TL
Sivil Savunma Teşkilat Başkanlığı 20 Milyon, 950 Bin TL
5 MİLYAR 732 MİLYON TL GELİR, 83 MİLYON TL İÇ BORÇLANMA
Bütçede gelirler kaleminde mahalli gelirler 3,486,898,000 TL, Fon Gelirleri 1,015,102,000 TL, Fiyat İstikrar Fonu Gelirleri 807,382,000 TL, Döner Sermaye ve Diğer Fon Gelirleri 207,720,000 TL, Türkiye Cumhuriyeti Yardımları 635,000,000 TL, Mal ve Hizmet Alım Giderleri İçin 18,000,000 TL, Cari Transferler İçin 71,000,000 TL, Sermaye Giderleri İçin 183,375,000 TL, Sermaye Transferleri İçin 40,450,000 TL, Borç Verme İçin 16,500,000 TL, Yedek Ödenekler İçin 5,675,000 TL, Savunma İçin 300,000,000 TL, Türkiye Cumhuriyeti Kredileri 595,000,000 TL olmak üzere gelirler genel toplamı 5,732,000,000TL, iç kaynaklar yani borçlanma ise 83,000,000 TL öngörülüyor.
Bütçedeki giderler…
2018 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı’nda personel giderleri 1,907,632,000TL, Sosyal Güvenlik Kurumuna Devlet Primi Giderleri 107,662,000 TL, Mal ve Hizmet Alım Giderleri 417,969,000TL, Faiz Giderleri 230,000,000 TL, Cari Transferler 2,446,562,000TL, Sermaye Giderleri 349,930,000TL, Sermaye Transferleri 40,950,000TL, Borç Verme 16,600,000 TL ve Yedek Ödenekler de 297,695,000TL olmak üzere genel toplamda 5 milyar 815 milyon TL öngörülüyor.
Denktaş: 19 belediye maaşları ödeyemez durumda
Meclis Genel Kurulu toplantısında, Toros’un ardından, bütçeyle ilgili sunuş konuşmasını yapmak üzere Maliye Bakanı Serdar Denktaş kürsüye geldi.
Maliye Bakanı Serdar Denktaş, belediyelerle ilgili köklü önlemler alınması için çalışmaların devam ettiğini; mali krizdeki Yenierenköy Belediyesi’nin 3 milyon TL vergi alacağı bulunduğunu ancak bunun toplanamadığını söyledi.
Maliye Bakanı Serdar Denktaş, Meclis’te 2018 bütçesiyle ilgili sunuşunun ardından UBP Millevekili Nazım Çavuşoğlu’nun Yenierenköy Belediyesi’yle ilgili yerinden sorusunu yanıtlarken, konunun hükümetin gündeminde olduğunu ve üzerinde çalıştıklarını söyledi.
19 belediye artan merkezi katkıya rağmen maaş ödeyemez hale gelmişse bütün bunların bir düzen içine girmesinin öncelikli olduğunu ifade ederek “Sadece Erenköy’e takılmayalım. Kapının önüne gelecek başkaları da var” dedi.
“Ek mesai ödemeler sürdürülebilir değil”
Maliye Bakanı Serdar Denktaş, 2018 bütçesinde, sürdürülebilir kamu finansman dengesinin kurulması, kamunun etkinliğinin ve özel sektörün rekabet gücünün artırılması, üretime dayalı büyümenin artırılması ve istihdamın önünün açılmasının hedeflendiğini belirtti.
2018 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı’nda öngörülen 83 milyon TL’lik bütçe açığının iç kaynaklarla karşılanmasının hedeflendiğini kaydeden Denktaş, kamu maliyesinde mali disiplin açısından başarılı bir seviyeye ulaşıldığını ancak 120 Milyon TL’ye ulaşan ek mesai ödemelerinin kamu maliyesi yönünden sürdürülebilir olmadığını belirtti.
Denktaş, “Mali disiplinin sağlanarak devam ettirilmesi, yapısal tedbirlerin uygulamaya konulması, ekonominin istikrarlı bir hale getirilmesi, mevcut kaynakların üretken alanlara yönlendirilmesi ve gelir artırıcı tedbirler yanında harcama disiplininin sağlanarak kamu kaynaklarının ekonomik ve verimli kullanılmasının” amaçlandığını kaydetti.
“2017 bütçe fazlası 78,5 milyon TL”
Maliye Bakanı Serdar Denktaş, bütçe açıklarına değinerek, 2013’te 45,4 milyon TL, 2014’te 32,4 milyon TL ve 2015’te 104,1 milyon TL’lik bütçe açığı verdiklerini belirtti. Denktaş, “373 milyon Türk Lirası açık öngörülen 2016, 20,8 milyon Türk Lirası bütçe fazlasıyla kapatılmıştır” ifadesini kullandı.
2017’de ise bütçe fazlasının 78,5 milyon TL olduğuna dikkat çeken Denktaş, şöyle devam etti:
“2017 yılı bütçe öngörü ve gerçekleşme rakamlarına bakıldığında, 2017 yılı bütçe hazırlığına göre bütçede yer alan asgari ücret yüzde 5,23 olarak öngörülürken yüzde 18,59 olarak gerçekleşti. Personel, sosyal güvenlik ve maaş benzeri ödemeler için kümülatif yüzde 7.1 artışa göre öngörülürken yüzde 14.68 TÜFE gerçekleşmesine bağlı olarak toplamda yüzde 16.14 artış gerçekleşti. Bu artış oranı 2011 sonrası işe girenler için toplamda yüzde 21’e karşılık gelmektedir. Yıllardır çözülmeyen bir sorun olarak yurt içi tedavi ödemelerine bütçe öngörüsünün üzerinde fazladan 75,3 milyon Türk Lirası ödeme yapılmıştır. Akaryakıtta öngörülen artış uygulanmayıp, 2017 yılı FİF gelirlerinin öngörülenden daha az gerçekleştiği gerçeği ile de 2017 rakamlarını daha da çarpıcı kılmaktadır. Bunlara rağmen 2017 yıl sonu itibarıyla bütçe giderleri 5 milyar 23,6 milyon TL, bütçe gelirleri 5 milyar 102,1 milyon TL ve bütçe fazlası 78,5 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.”
“Gelirlerin yüzde 21,15’i Türkiye’den…”
Denktaş, Türkiye Cumhuriyeti Yardımları’nın 635 milyon TL (Yatırımlar 200 milyon TL, Savunma 300 milyon TL, Reel Sektör 135 milyon TL) ve Türkiye Cumhuriyeti Kredileri’nin 595 milyon TL (Kamu Maliyesinin Desteklenmesi 100 milyon TL, 67/2005 Yasa gereği Ödemeler 75 milyon TL, Faiz ödemesi 150 milyon TL, Reform Destekleme 270 milyon TL) olduğunu belirtti.
Serdar Denktaş, “Buna göre Bütçe Yasa Tasarısında öngörülen gelirlerin yüzde 21,15’i TC Yardım ve Kredilerinden oluşmaktadır. Bu oran 2014 mali yılı bütçe yasasında yüzde 29.68, 2015 yılında yüzde 27.55, 2016 yılında yüzde 24.36 ve 2017 yılında ise yüzde 23,24 düzeyinde yer almıştır” dedi.
Maliye Bakanı, bu programlar çerçevesinde aktarılan kaynaklar incelendiğinde, altyapı ve reel sektör ağırlıklı kaynaklara ayrılan payın arttığını, kamu maliyesinin desteklenmesi yani maaş ödemelerinde kullanılan kaynak miktarının ise sürekli azaltıldığını belirtti.
Serdar Denktaş, “Kamu maliyesi için aktarılan kaynak, Türkiye Cumhuriyeti Yardım ve Kredilerinin 2002 yılında yaklaşık yüzde 75’i, 2009 yılında yüzde 60’ı, son 2 yılda yüzde 16’sı ve 2018 yılında ise yüzde 8’ine karşılık gelmektedir. Sadece bu bile Kamu maliyesinde mali disiplin açısından başarılı bir seviyeye ulaşıldığının bir ifadesidir” dedi.
“Ülkemizin kanayan yarası aşırı borç yükü..”
Denktaş, “2017 yılında TC kaynaklı yatırımlar ve reel sektör destekleri öngörülenin üzerinde gerçekleşirken, yine 2017 yılında yüzde 78,85 artış ile 70 milyon TL’den 125,2 milyon TL’ye yükseltilen ve öngörülenin üzerinde gerçekleşen Mahalli Kaynaklı Yatırımlarımız 2018 yılında yüzde 40,45 artış ile 175,8 milyon TL’ye yükseltilmiştir. Bu rakam 2016 yılı mahalli kaynaklı yatırımlarına göre yüzde 151,21 artışa karşılık gelmektedir” dedi.
Maliye Bakanı Serdar Denktaş, ülkenin kanayan yarası olan aşırı borç yükünün 2016 yıl sonu itibariyle 18 milyar 800 milyon Türk Lirası’na yükseldiğini söyledi.
Denktaş, şöyle devam etti:
“Özetlemek gerekirse Devletin işveren sıfatı ile yaptığı sosyal güvenlik yatırımları hariç olmak ve Sosyal Sigortaların içinde bulunduğu gelir gider dengesizliğini gidermek üzere her yıl artan bir biçimde devam eden ve 2017 yılında da 70 milyon olarak gerçekleşen katkı miktarının 36 milyon olarak öngörülmesine rağmen Sosyal Sigortalar Dairesi’ne sağlanacak kaynak yüzde 12,15 artışla 408 milyon Türk Lirası’dır.”