Covid-19 süreci, siyasi belirsizlikler ve 2021 sezonu pazar araştırmaları 

 Açıkça belirtelim ki turizm endüstrisi eğer iyi yönetilemiyor ise çok kırılgan sonuçların da ardı ardına gelmesi kaçınılmaz. Covid-19 belirsizliği bir de ülkemizde siyasi belirsizliklere yenik düşmek üzere. siyasi otoritelerin aldığı günlük kararlar istikrarsızlık yaratıyor. Bir de, anlık doğal felaketler (yangın, deprem, sel, hortum vs.) doğrudan seyahat edecek olan kişilerin düşüncelerinde farklı senaryoların doğmasına da yol açabiliyor. Bakın ülkemizde bunca siyasi belirsizlikler üzerine (en azından hala hükümet yok) Kapalı Maraş bölgesinin hangi koşulda olur ise açılma olasılığı bile görüyorum ki Turizm Otelcilik, Konaklama ve Gastronomi öğrencilerimizin üzerinde bile pozitif etki yarattı. Kapalı Maraş, sadece turizm sektörüne değil, inşaat sektörüne de müthiş bir dinamizm katma potansiyeline sahip. Bir de bu iki dev sektörün besleneceği alt sektörleri bir düşünün? Bu tablo karşısında turizm sektörümüzdeki global siyasi dinamikleri iyi okuyup ona göre strateji belirlemek gerekli. Bunu biz literatürde, hem de sektörde pazar araştırması (Marketing Research) diye açıklıyoruz.
Pazar Araştırması – Marketing Research ne demek?
Amerikan Pazarlama Birliğine göre (American Marketing Association) Pazar araştırması eşya veya verilen hizmet ve diğer servisler hakkına doğabilecek sorunlara karşı sistematik bir yapı içerisinde bilgi toplama, kayıtlama ve analiz etmek diye açıklanır. Burada dikkat edilmesi en önemli kelime sorun veya problem kelimesidir diyebiliriz. Peki pazar araştırması sadece sorunları masaya yatırmak anlamı mı taşıyor? Bir diğer yandan pazarın doğurduğu fırsatlara ne demeli? Onlar araştırılmayacak mı? Yani çok enteresan jargonlar da peşi sıra geliyor. Örneğin eğer pazara hiç girmemiş bir franchise restoran açmak istiyorsanız, bunu bir sorun (problem) olmaktan öte, nasıl yapılacağı ile ilgili olarak kesinlikle bir pazar araştırması yapmanız gerekiyor. Burada iç içe girmiş bazı kavramlar da var aslında. Eğer pazar araştırması yapan kişiye göre bu yeni restoran için sorun kısaca restoranın pazar potansiyelidir. Bir diğer önemli kelime, sözcük ise farkında iseniz “sistematik” kelimesi. Pazar araştırmasını oluşturan en önemli stratejik hamlelerin başında: 
1- Planlama (Biz şu anda neredeyiz Sistem 1).
2- Nerede olmak isterdik (Sistem aşama 2).
3- Sistem devamlılığı (Oraya nasıl ulaşacağız). 
4- Kontrol aşaması (Hedeflerimize ulaşırken nasıl emin adımlar atacağız).
5- Ölçme ve değerlendirme (Oraya gittiğimizi - doğru hedefe- nasıl bileceğiz). 
“Konaklama ve seyahat pazarlama sistemi ve Pazar araştırmaları ilişkisi.”
Pazar araştırması yapma gerekliliği
Şüphesiz Pazar araştırmasını gerçekleştirirken bizlerin daha doğru platformlarda pazarlama kararları almamız gerekli. Neden pazarlama kararları bu derece önemli? Sizlerin, para kazanamayacağınız bir pazara girmeniz sonucunda bütünsel bir işletme stratejisi bir anda hüsran ile sonuçlanabilir. O yüzden çok dikkatli adımların atılması, verilecek olan kararlar sonucunda finansal ve bütçe anlamında kaybımıza sebebiyet verebilir. Peki, pazarlar kimlerden oluşuyor? Şüphesiz robot veya hayvanlardan değil de turistlerden yani piyasa jargonu ile müşterilerden. Özellikle bu turizm sektöründe daha fazla önem kazanıyor çünkü her pazarın (ülkenin) karakteristik özellikleri, alışkanlıkları, tüketici davranışları çok değişkenlik gösterebilmekte. Bu yüzdendir ki doğru ürünü misafirin- müşterinin önüne koymak çok hassas bir konu. Çok basit bir örnek verecek olursak, otelin açık büfesini hazırlarken, sadece Türklerin beğeneceği menülerden ziyade, tüm Pazar gruplarının (ülke insanlarının) beğeneceği yiyecek ve içecekleri koymanız gerekli. Kahvaltı büfesinde, İngiliz misafirin yiyeceği, Türklerinkinden farklı, Almanın beğeneceği yiyecekler, Ruslardan çok farklı olabilir. Çok basit ama çok doğru örnekler verdiğim. Bu yüzdendir ki, günümüzün trendlerini çok yakından takip edebilmek yine ayrı bir maharet.
Hedef pazarlar seçilirken nelere dikkat etmeli? 
Destinasyon pazarlamasında, ülkeler o hedef pazarı oluşturan kişilerin analizlerini çok doğru yapabilmeli. Eğer ki Ortadoğu pazarında etkin bir rol almak istiyorsanız, kullanacağınız görsel ve iletişim modellerine dikkat edeceksiniz, İskandinav ülkesinde yeşil, orman görselleri kullanırsanız çok anlam ifade etmez ama deniz, güneş kum, görselleri mutlaka amacına ulaşacaktır. 
Bu aşamada; bizlerin hem akademik, hem de turizm sektöründe kullandığımız o pazara direk, sırf hedef Pazar seçtiğimiz kitleye yönelik (market positioning) dediğimiz unsurlar var. Destinasyon algısını geliştirirken, hedef pazarlara yönelik yapacağınız hamleler ve doğru stratejiler, mutlaka hedeflediğiniz kitlenin ihtiyaçlarına yönelik olmalıdır. Geliştireceğiniz pazarlama teknikleri o kitlenin sizlerden ürün beklentisi olarak (bu aşamada kalite, fiyat ve ulaşım) sunacağınız diğer pazarlara yönelik mukayeseli avantajlar ile direk orantılı. Bu aşamada VA (Visitor attraction) Misafiri çeken unsurlar ardı ardına sıralanıyor. Nedir bunlar? Natural Attractions (Doğal güzellikler veya çekimler Kenya Safari), Man Made Attractions (İnsan Yapımı Çekim araçları, Dubai Burj el Arab) ve Cultural Attractions (Kültürel Çekim araçları - Urfa Göbeklitepe, Mısır Piramitleri, Salamis Harabeleri) vs. bu unsurlar içerisinde hangisi sizin için var ise primary market dediğimiz esas pazarınızı belirlerken bunlara dikkat edeceksiniz. 
Örneğin ülkemize en yakın ülke olan Türkiye bizim için Primary (esas) Pazar. Aynı soydan gelen birlikteliğimiz eğer doğru pazarlama teknikleri kullanılır ise sadece Türkiye`nin büyük şehirlerinden değil, Anadolu’nun tümünden de ülkemize turist getirmiş oluruz. Örneklerine devam edecek olur isem; İngiltere pazarına yönelik olarak, yaklaşık 80 yıl adada İngiliz varlığına yönelik tarihi ve kültürel mirasları hiçe sayarak yapacağınız pazarlama faaliyetleri çok işe yaramayacaktır. Unutmayalım ki, pazarlamanın en önemli adımı, turistin (müşterinin) kafasında ilgi, merak uyandırmaktır. Bunları başarırsanız, pazarınız giderek gelişir ve büyür. Son olarak da; hedef pazarlarda başarılı olmanın anahtarı, o pazarlardaki işveren ve kuruluşlar ile ortaklık ve veya işbirliği yapmanızdan geçer. Tek başınıza global turizm pazarından pay almanız çok zor ve imkansız gibidir. Hatta son yıllarda biliyoruz ki destinasyon pazarlayan büyük tur operatörleri, hedef pazarlarda kendi şirketlerini kurup direk son kullanıcıya (end user) ulaşma stratejileri geliştirmekte. Mesela Türkiye`nin Rus pazarındaki başarısı Alman pazarındaki büyümesinin böyle yakalandığını çok yakından biliyoruz. 
Destinasyon pazarlaması kolektif bir operasyonel süreç aslında. Her yıl değişen turizm siyaseti ile yürütülmesi çok zor ve sürdürülebilir bir yapıya bürünmesi nerede ise imkânsız. Benim en büyük endişem kış uykusunda olan ve hala daha uyanamayan devletin en üst siyasi erklerinin turizm geleceği için bu kadar duyarsız kalmaları. Covid-19 büyük ihtimal 2021 yılının ilkbahar aylarında etkin bir aşı geliştirmesi ile son bulacak. Şimdi can alıcı soruya geliyorum. Biz hedef pazarlarımızı belirleyip ne gibi aksiyon planlarını aldık veya alıyoruz? İşte esas mesele burada. Ben sorunun cevabını biliyorum. Ya siz?