Raif UZKAN
Kent Güvenlik Sistemleri Kurulu’nun Başkanı Erkan Tekeli, dünyadaki, birçok kentte de uygulanan sistemlerin KKTC’deki işleyişine ilişkin TAK muhabirinin sorularını yanıtladı. Tekeli, sistemin ilk önce Lefkoşa ve Girne’de hayata geçeceğini söyledi.
Kent Güvenlik Sistemleri Kurulu Başkanı Erkan Tekeli, bu yöndeki çalışmanın, TC ile KKTC arasında 2017’de imzalanan protokole başladığını aktardı.
Tekeli, “Kent Güvenlik Yönetim Sistemi” adı altında kurulacak sistemin, Türkiye’deki modelin bir benzeri olduğunu ifade etti.
Tekeli, “Türkiye ile protokol imzalandıktan sonra yerel seçimler, genel seçimler derken, hükümet değişikliği oldu… Sonra bakıldı ki yasal bir zemin yok, Meclis komitesinde yasal zemini oluşturmaya başladık. Biz de Başbakanlık olarak destek verdik ve çalışmalarımız başladı. Burada önemli olan MOBESE kameralarının getireceği avantajların yani güvenliğin, elektronik unsurlarla birtakım önlemlerin hayata geçirilmesidir” dedi.
Sistemin ilk önce Lefkoşa ve Girne’de kurulacağını vurgulayan Tekeli, “Amaç Mobese’lerle kent güvenliğinin sağlanmasıdır. Çünkü bu oldukça maliyetli bir sistemdir. Bu maliyeti tamamen Türkiye karşılayacak, hibe olacak” şeklinde konuştu.
Erkan Tekeli, bu konuda gerekli amirliğin Polis Genel Müdürlüğü içerisinde oluşturulacağını, birtakım istihdamların gerçekleştiğini, çalışmaların tamamlanmasının ve sistemin hayata geçmesinin ardından bir miktar teknik eleman istihdamı daha yapılacağını da açıkladı.
Suçlular daha çabuk ele geçirilebilecek
“Bu halk için güven sağlayan bir sistem, bunu polis izleyecek, ama sadece polis kendi içinde izleme yapabilecek” diyen Tekeli, şöyle devam etti:
“Bunun yanında Elektronik Denetim Sistemleri (EDS) de olacak. Plaka tanıma sistemi olacak. Suçluları daha çabuk ele geçirmeye de yarayacak. Halk içinde daha fazla güven oluşacak. Polisin iş gücünün hafiflemesine, polisin de çok daha önemli olaylara iş gücünü yönlendirmesini sağlayacak.
Kırmızı ışık ihlalleri dahil, kamuya açık alanlara kurulabilecek, her türlü bilişim sistemini yasa kapsayacak.”
Tüm kameralar için izin alınacak
“Yurtdışında seyahate gittiğinizde ortada polis falan görmezsiniz, çünkü kamusal alanlar 7/24 kameralarla gözetlenmektedir” diyen Tekeli, tüzel kişiler ve şirketlerin de kamusal alanı çekecekse, yasaya bağlı olacağına dikkat çekti.
Tekeli, evin duvarından itibaren, dış mekânı, kaldırımı kaydeden kameraların da sisteme dahil olması ve izinlendirilmesi gerektiğine işaret etti.
Tekeli, ancak yasanın öngördüğü şekilde kamera takılabileceğini, bunun Kurul tarafından izinlendirileceğini, bu izni tamamlamak için son günün 23 Ekim 2019 olduğunu vurguladı.
Tekeli şunları söyledi:
“Şu anda kamu kurum ve kuruluşları da dahil, tüzel kişi veya şirketlerin kurmuş olduğu kamera sistemlerinin bildirilmemesi durumunda 3 aylık Asgari Ücret veya 1 yıla kadar hapislik cezasına tabi olduğunu söylemek isterim. Bunların 23 Ekim 2019 tarihine kadar kayıt altına alınması zorunlu bunu da sizin aracılığınızla bildirmek isterim. İlgili polis karakoluna veya polis müdürlüklerine baş vursunlar.”
Tekeli, “Bir suç unsuru olduğunda bizim elimizde bir data (veri) olması lâzım ki, hangi noktada kamera vardır, izleme vardır bunların bilinmesi gerekir, suçluya böylece daha erken sürede ulaşılır.” dedi.
Kent Güvenliği Yönetimi Sistemi tartışılırken, özel hayatın gizliliği konusunun da gündeme geldiğinin ve tartışıldığının hatırlatılması üzerine Tekeli, “Bu doğru, çekinceler var ancak tüm bunlar göz önünde bulundurularak, Anayasa’nın da ilgili maddesi gereği özel hayatın gizliliği ilkesine bağlı kalındı” yanıtını verdi.
Tekeli, Yasanın 14. Maddesinin 1. Fıkrası ve aynı zamanda Anayasa’nın 19. Maddesinin 1. Fıkrasının da gereği olan özel hayatın ve alanın gizliliği ve kişisel verilerin korunmasını emreden maddeleri ihlal edecek polis veya diğer kişilerin yüksek maddi cezalar ve hapis cezaları ile cezalandırılmasının öngörüldüğünü aktardı.
Veriler saklanacak
Verilerin maksimum 3 ay belli bir merkezde saklanacağını söyleyen Erhan Tekeli, “bunlara sadece amirlikte görevli polis ve bir suç söz konusuysa soruşturma memurları erişebilecek. Bunlara ihtiyaç duyulması halinde mahkeme (savcılık) da dahil olabilecek” ifadesini kullandı.
Kent Güvenlik Sistemi’nin bu yıl içinde hayata geçmesini öngördüklerini bildiren Tekeli, Türkiye’den bir heyetin de adaya geldiğini ve bazı noktalardan görüntü kayıtları alıp, teknik analizlerin yapıldığını anlattı. Tekeli sözlerini şöyle sürdürdü:
“İlk olarak 2019 yılında Lefkoşa ve Girne’de hayata geçmesi. İlerleyen yıllarda bunun diğer kentlere de yayılması gerçekleşecek. Aynı zamanda çok büyük maddi külfeti var… İlk etapta suç unsuru ve trafik akışının bol olduğu mekânlarda düşündük. Ana arterleri tutmak önemli. Örneğin bir aracın ana arterleri kullanmadan kaçışı çok da mümkün değildir. Ana arterleri kapsama alanına aldığınızda, bu suçlunun çok daha kısa sürede yakalanabilmesi demektir.
Konu bir tek suç ve suç unsuru değil tabii, araçların sigortasından seyrüseferine kadar her şeyini görebileceğiniz bir sistemden bahsediyoruz.”
Sistem suçların önlenmesi açısından caydırıcı
“Meselâ Lefkoşa’da Türk Hava Yolları binasının olduğu yerde Cafe S’in olduğu yerde bir tane kamera var 7/24 çekim yapar ve muazzam bir hafızası var” diyen Tekeli, “Orada kamera olduğu bile belli değil baktığınızda ama hem sürati kaydeder hem gün boyu kayıt yapar. Normal sabit kameralar da sadece hız limitini aştığınızda devreye girer ve flaş patlatır” şeklinde konuştu.
Sistemin, dünyadaki birçok ülkede, özellikle Avrupa ve Amerika’da, ana arterlerde, kamuya açık alanlarda, meydanlarda, yaya alt geçitlerinde yaygın olarak kullanıldığını kaydeden Erhan Tekeli, “çok farklı suçlara sekte vuran ve çok caydırıcı olan bir unsurdur. Kamuya açık diye otobüslere trenlere dahi konmuştur ve çok duyduğumuz o suçların önüne geçilmiştir” dedi.