Çiğdem AYDIN
Diyalog Gazetesi, yeniden CTP lideri seçilen İkinci Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat’la ilgili protokol kurallarını gündeme getirerek, sağlıklı bir tartışma ortamı yaratmanın ardından, bu kez küçük bir ülkede 50 yerine 40 milletvekili ve 10 yerine 5 bakan konusunu gündeme getirdi.
CTP Genel Sekreteri Kutlay Erk, bu konuda bilimsel bir çalışma yapılmasından yana olduğunu belirtirken, UBP Lefkoşa İlçe Başkanı Faiz Sucuoğlu, Meclisin bu haliyle dahi komitelerin çalışmasında sıkıntı yaşandığını ifade ederek, sayının azalmasına pek sıcak bakmadı.
DP Milletvekili Mustafa Arabacıoğlu, “Eğer bakanlar dıştan atanacaksa, milletvekili sayısının azaltılması sıkıntı yaratmayabilir” dedi.
Milletvekili ve bakan sayısının azaltılmasına sıcak yaklaşan TDP Genel başkanı Cemal Özyiğit oldu.
İşte 4 değişik parti yetkilisinin görüşleri:
Kutlay Erk (CTP Genel Sekteri)
“Parlamentoda milletvekili sayısının 40'tan 50'ye yükseltilmesinin nedenlerinden biri daha fazla sayıda milletvekilinin katılımıyla alınacak kararların daha doğru olabileceği düşüncesiydi. Ama sanırım en önemli neden meclis komitelerinde görev yapmaya yeterli sayıda milletvekiline duyulan ihtiyaçtı. Meclis çalışması, genel kurulda toplanan milletvekillerinin yaptığı çalışma değildir. Sadece komitelerde yapılan çalışmalar meclisin esas çalışmalarıdır. Az sayıda milletvekili ile ya az sayıda komite olacak, ya da yasa çalışmaları komitelerin gündem sırada uzun zaman görüşülmeyi bekleyecekti.
Bakanlar kurulunun milletvekillerinden oluştuğu durumlarda, kırk kişilik meclisin 11 üyesi ve meclis başkanı ve yardımcısı da hesaba katıldığında toplamda 13 kişi komitelere giremeyec demektir ve komitleri çalıştırmak 27 milletvekilinin görevi olacaktır. Şu anda mecliste çalışan komite sayısı 10'dan fazladır. Az sayıda milletvekili ile çok sayıda komiteyi verimli ve başarılı sürdürmek olası değildir. Eğer bakanlar kurulu milletvekillerinden oluşmazsa, milletvekili sayısı daha az olabilir. Bakanlık sayısını azaltmak da konuşulabilir ancak verimlilik önemlidir. Mevcut bakanlıkları birleştirmek düşünülebilir, bazı bakanlıkları iptal edip müsteşarlıklar veya genel müdürlüklerle yönetilen bölümler, daireler yapılabilir. Yaklaşım aritmetiksel azaltma olmamalı, yurttaşa en verimli ve iyi devlet hizmetleri sunumu ve yönetim ve yönetişim olmalı. Bunun bilimsel çalışması yapıldıktan sonra, milletvekili sayısı, bakanlar kurulu sayısı belirlenmesi daha uygun olur. İlla ki ya 40 ya 50 milletvekili, ya 10 ya da 5 bakanlık değil; bilimsel çalışmanın vereceği en optimum sayıda milletvekili ve bakanlık sayısı olsun. Yani böyle bir çalışma 43 milletvekili ve 6 bakanlık derse, öyle olsun; 37 milletvekili 5 bakanlık derse öyle olsun, 35 milletvekili ve milletvekillerinden oluşmayan 8 kişilik bakanlar kurulu derse öyle olsun ama bilimsel çalışma sonucu olsun. Birisinin oturduğu yerden, bilimsel incelemeye dayanmayan ve hatta popülist bir yaklaşımla şu kadar milletvekili bu kadar bakanlık demesi doğru olmaz diye düşünüyorum.”
Mustafa Arabacıoğlu (DP Lefkoşa Milletvekili)
“Bu sistemin sürdürülemez olduğunu zaten ben yıllardır söylüyorum. Bakan sayısı olarak bakmamak lazımdır olaya. Çünkü Bakan sayısı zaten Anayasa ile belirlenmiştir ve bunu değiştirmek için Anayasa değişikliğine gidilmesi gerekiyor. Milletvekili sayısına baktığımız zaman aslında eğer dıştan bakan atanacak ve vekiller bakan olmayacaksa sıkıntı olacağını sanmıyorum. Ama eğer vekillerin bakan olması düşünülürse o zaman komitelerin çalıştırılmasında yetersiz kalınır. Meclis sadece dışarıdan görüldüğü gibi değildir, komiteler yasaları yapar çalışır eğer komitelerdeki insan sayısı düşerse yasama organında sıkıntılar olabileceği kanısındayım. Ama dediğim gibi eğer milletvekilleri bakan olmayacak ve dışarıdan atanacaksa çok da sıkıntı doğmaz ama bunun çalışmasını oturup iyi yapmak gerek yine mesele rakamlar değil.”
Faiz Sucuoğlu (UBP Lefkoşa milletvekili)
“Bana göre vekillerin sayısının düşürülmesi daha da sıkıntılı bir ortam yaratmış olur. Bu haliyle bile komiteleri çalıştırmakta güçlük çekiyoruz. Ben şahsen iki komitedeyim ve inanın çok zorlanıyoruz çünkü çok ciddi sert tartışmalar olur komitelerde dışarıdan görüldüğü gibi değildir.Şu anda bir hesap yapalım 50 vekilin 10’u Bakan, 40 vekil kaldı komitelerde çalışacak olan grubu olmayanlar da var rakam 37’ye düştü pek de fark yok gördüğünüz gibi, Meclis Başkanı ve yardımcısını da çıkarın rakam 35 hesap basit. Federe devletinde sorun yoktu çünkü zaten yasaları yapan federe devleti değildi. Yasalar Türkiye’den gelirdi ve uygulanırdı şimdi durum böyle değildir. Bakan sayısının düşürülmesine gelince bana göre bir amaca hizmet etmeli düşürülmesinin amacı ne olabilir her şey aynı kalacaksa bir anlamı yoktur buradaki esas soru amaç nedir? Şöyle bir şey yapılabilir vekil sayısı düşer ve komitelere dışarıdan destek olacak yasaları yaparken katkı koyacak sektör temsilciler ve hukukçular olabilir fakat bu çalışma yapılması gereken bir durumdur.”
Cemal Özyiğit (TDP Genel Başkanı)
“KKTC’de mevcut düzen sürdürülemezdir. Siyasiler kişisel vaatlerle siyaset yapmaya çalıştığı için bu düzen artık değişmelidir. Tekrar tekrar aynı insanlar siyasete girmemelidir, değişimin önü açılmalıdır dedi. Özyiğit, “bu sistem artık kendi kendini tüketmiştir yeniden tesis edilmesi gerekiyor, ganimet düzeni bitmiştir artık.Halk artık şunu bilmelidir bugüne kadar birilerine bazı menfaatler sağlanarak mecliste çoğunluğu sağlamaya yönelik davrandı.1974 yılında Rumun bıraktığı ganimetler bitti artık eğer birileri yeni bir sistem kurmayı gerçekten istiyorsa oturup kafa kafaya vererek bu sistemi yeniden inşa etmeliyiz.
KTFD’de 40 milletvekili vardı ve devlet başkanlığı da iki dönemle sınırlandırılmıştı. Ve o dönemde yasamada hiçbir sorun yoktu. Birileri ilelebet Cumhurbaşkanı olsun diye sistem değiştirildi ama bugün bu sistem çökmüştür ve doğru değildir.”