Kuzey Kıbrıs’ta bir yandan mevduatlar yüzde 14,3 oranında artış göstererek 11 milyar 511 milyon TL’ye ulaşırken, diğer yandan krediler yüzde 17,8 oranında artışla 9 milyar 63 milyona ulaştı.
Merkez Bankası açıklamasında ‘tahsili gecikmiş’ alacak miktarındaki artışlara dikkat çekildi. Buna göre Haziran 2014 sonu itibarıyla 573 milyon 400 bin TL olan tahsili gecikmiş alacaklar, yılın üçüncü çeyreğinde 587 milyon 600 bin liraya ulaştı.
KKTC’de enflasyon oranı yüzde 10’u aşarken, Dış Ticaret Açığının bir milyar 100 milyon TL’ye ulaştığı bildirildi.
Rakamlar açıklandı
Toplam 22 bankanın 225 şube ve 2.833 personel ile hizmet verdiği KKTC bankacılık sektörünün bilanço büyüklüğü, yılın üçüncü çeyreği itibarıyla bir önceki çeyreğe göre yüzde 4,7 ve geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 15,8 oranında artarak 14.404 milyon TL’ye yükseldi.
Mevduat toplamı bir yılda yüzde 14,3 artışla 11.511 milyon TL, brüt krediler yüzde 17,8 artışla 9.063 milyon TL oldu. Böylelikle bu dönemde mevduatın krediye dönüşüm oranı yüzde 78,7 olarak gerçekleşti. Haziran 2014 sonu itibarıyla 573,4 milyon TL olan tahsili gecikmiş alacaklar, üçüncü çeyrek dönemde de artmaya devam etti ve 587,6 milyon TL’ye ulaştı.
Geçici çözümler konusunda uyarı
Merkez Bankası Başkanı Dr. Bilal San, ünlü ekonomist Milton Friedman’ın “hiçbir şey, ekonomiye dair geçici kararlar kadar kalıcı değildir” sözünü alıntıladığı bültenin önsözünde, KKTC’nin bu anlamda çok sayıda tecrübesi olduğunu belirterek geçici çözümlerin, daha sonra geri döndürülemez normları ve sosyal davranış kalıplarını getirdiğini vurguladı ve bu durumun doğal olarak amaçlanmıyor olsa bile gelir dağılımı adaletsizliğine sebep olduğunu belirtti.
Başkan San bültenin önsözünde aşağıdaki ifadelere de yer verdi:
“Acele karar verme eğilimi ve etkileri mantıklı değerlendirme eksikliği sonucunda alınmak istenen kararların hesapsızlığının ulaştığı boyutun anlaşılması için, bu yılın başında döviz kurlarında yukarı yönlü baskıların en şiddetli hissedildiği dönemde yaşananları hatırlamak kâfidir. Zira, Türk Lirası’nın hızlı değer kaybettiği Ocak ayında ülkedeki ekonomik sorunların kaynağının para birimi olduğu yönünde çıkarımlarda bulunanlar olmuştur. Oysa Türk Lirası 2014 yılı Ocak ayı sonundan bu yana avroya karşı yüzde 13, avro ve dolardan oluşan döviz sepetine karşı ise yüzde 10’a varan oranlarda değer kazanırken, geçen 8 aylık sürede avronun dolar karşısında yüzde 11’in üzerinde değer kaybettiğini görüyoruz. Politika faizini uzun süredir sıfır bandına çeken ve yakın zamanda başladığı mevduat faizine negatif faiz uygulaması gibi sıra dışı politikaları, varlığa dayalı menkul kıymet alımı ve uzun vadeli kredilerle destekleyen Avrupa Merkez Bankası’nın, deflasyon riski karşısında önümüzdeki dönemde atacağı adımların avro üzerinde aşağı yönlü baskıya sebep olacağı da ortadadır.
Bu fotoğraftan anlaşılması gereken, her ekonominin konjonktürel dalgalanmalara açık ve uluslararası finansal mimarinin hassas ve geçişken yapısı gereği karşılıklı etkileşimlerin kaçınılmaz olduğudur. Dolayısıyla, tüm ekonomiler için olduğu gibi KKTC ekonomisi için de yapılması gereken, günlük gelişmelere yoğunlaşırken yapısal sorunları göz ardı etmemek, yapısal dönüşümleri ise, ivedilikle halledilmesi gereken sorunları ihmal etmeden yürütmektir.”
İki aylık senet ihracı 540,9 milyon TL
Dr. San, bankaların sermaye yapılarının güçlendirilmesi ve sermayenin mümkün olduğunca düşük risk dağılımıyla yurt içinde kalması amacıyla sürdürülen bankaların sermaye yeterlilikleriyle ilgili düzenleme çalışmalarına devam edildiği bilgisini verirken, bu çalışmaların desteklenmesi ve ekonominin genel likiditesinin düzenlenmesine katkı sağlanması amacıyla da Ekim ve Kasım aylarında toplam 540,9 milyon TL’lik “Merkez Bankası Senedi” ihracı gerçekleştirildiğini hatırlattı.
Bültende yayımlanan verilere göre KKTC’de faaliyette bulunan ve denetim ve gözetimleri Merkez Bankası tarafından yapılan 8 uluslararası bankacılık biriminin toplam bilanço büyüklükleri 2014 yılının üçüncü çeyreği itibarıyla 788,6 milyon dolara yükseldi.
Diğer taraftan, sayıları 30’u bulan sigorta şirketleri ile ülkemizdeki kooperatiflerin toplam aktif büyüklüklerinin yüzde 99’unu oluşturan 103 kooperatif 2013 yılsonuna kıyasla sırasıyla yüzde 31,5 ve yüzde 11,6 oranlarında daraldı.
KKTC ekonomisine dair göstergeler
KKTC Devlet Planlama Örgütü’nün Eylül ayı raporunda 2014 yılında yüzde 2,9 büyüyeceği tahmininde bulunduğu ülke ekonomisiyle ilgili olarak Merkez Bankası bülteninde yer alan bilgiler incelendiğinde, Ekim ayında yıllık enflasyonun yüzde 10,02 olarak gerçekleştiği ve ihracatta yılbaşından bu yana kaydedilen yüzde 14,08 artışa rağmen ithalattaki yüzde 3,52 artışla birlikte dış ticaret açığının 1.100 milyon dolara çıktığı görüldü. Bu dönemde Türkiye’nin ihracattaki payı ilk kez yüzde 60’ın üzerine çıktı.