Biri Avrupa diğeri Afrika

Ömer KADİROĞLU
Güney Kıbrıs’ta toplu taşımacılık ihalesini kazanan Çinli şirketin adaya getirdiği 220 adet sıfır kilometre otobüsün Lefkoşa ve Larnaka’da devreye girdiği bildirildi. Çinli şirketin ayrıca Hollanda’dan 65 adet VDL-Mercedes minibüs getirdiği, tüm araçlarda 5G internet olanağı bulunduğu ve Rum Ulaştırma Bakanı Yiannis Karousos’un taşımacılığa başlayan otobüslerin ilk seferinde yolcu koltuğunda seyahat ettiği haber verildi.
Gerekli devlet desteğinin verilmediği Kuzey Kıbrıs’ta ise toplu taşımacılık yapan araçların ortalama 30 yaşında olduğu öğrenildi. Otobüs işletmecileri kendi çabalarıyla borçlanmak suretiyle satın aldıkları otobüs ve minibüslerle can taşıyor. Sektör temsilcileri “Uzun vadeli ve düşük faizli kredi verilmesi durumunda bizler de araçlarımızı yenilemek, güvenli seyahat yapmak isteriz” diyor…
Diyalog Gazetesi’ne konuşan taşımacıların görüşleri şöyle:

Ayhan Demirtaş
“Güngör-Lefkoşa arası otobüs taşımacılığı yapıyorum. Bir otobüsüm bir de minibüsüm vardır. Minibüsüm 10, otobüsüm 15 yaşında. Otobüslerimizi yenilemek istiyoruz ancak Kıbrıs’ta ne yazık ki bu bizim için hayaldir. Bir minibüs Japonya’daki fabrika çıkışı 75 bin dolardır. Döviz kurları nedeniyle değil yeni almak 10 yaşında bile araç alamaz durumdayız. Türkiye’de sıfır otobüsler ise 
2 buçuk milyon TL’dir. Şu anda yasaya göre 12 yaş sınırlaması var ve bu yaşlardaki otobüsleri getirebiliriz. Bu konuda devletten isteklerde bulunduk. Toplu taşımada ciddi sıkıntılar var. En büyük sorun kaçak taşımacılık yapanlardır. Özellikle köylerden taşımacılık yapanlar bitme noktasındadır. Sıkıntılarımız çoktur ve devletten destek bekliyoruz. Giderlerimiz ile ilgili sübvanse talep ettik ve bu konuda bir çalışma yapılacağı söylendi. İnşallah destek sağlanır ve bizler de halka daha iyi bir hizmet veririz. Aylık 10 bin civarında bir gelirimiz var ancak giderler gelirlerimizden çok daha fazladır. Bir eleman ya da şoför alsam hiç ödeyemem. Toplu taşımacılıkta devlet politikası olması, şirketleşmeye gidilmesi gerekiyor. Böyle giderse değil araçlarımızı yenilemek geçimimizi bile sağlayamaz duruma geliriz. Taşımacılık yok olmak üzeredir.”

Abdulselam Geçen
“Toplu taşımacılıkta birçok araç yaşını almış araçlardır. Araçlarımızı bizler de yenilemek istiyoruz ancak toplu taşımacılığa burada ne yazık ki destek verilmiyor. Özellikle pandemi döneminde araçlarımızın çoğu yattı. Devletten herhangi bir destek olmadı, olmuşsa da yaraya merhem bile değildi. Araçlarımızı yenileyebilmemiz için çalışmamız gerekiyor. Öğrenci, asker, turist yok diye iş yapamayan çok sayıda araç boş arazilerde yatıyor. Araçları yenileyelim diyoruz; devlet katkısı yok ve bugün 40 yıllık araçlar mecburen yollarda taşımacılık yapıyor. Devlet bize destek verirse araçlarımızı yenileriz. Bizim firmada 39 araç var ve yaklaşık yaşları 10 ile 30 yaş arasındadır. Geçtiğimiz haftalarda şirket, personelini kazandığından değil birikiminden ödemek zorunda kaldı. Çünkü iş yapamıyoruz. Bu noktada devletten toplu taşımaya el atmasını, bu sektörde yaşanan sıkıntıları çözmesini, taşımacıya destek vermesini istiyoruz. Her gün aynı araç 3 kez yolda kalıyor.”

Duran Damlar
“32 yıllık taşımacıyım, kendime ait bir aracım var. Bugün birçok otobüs ve minibüs yaşını almış değişmesi gereken araçlardır. Ancak mecburen bu araçlarla taşımacılık yapmaya devam ediliyor. Bugün 2014-2015 bir aracın maliyeti yaklaşık 70 bin Euro’dur. Taşımacı elbette ki araçlarını değiştirmek, yenilemek istiyor ancak şu anki şartlarda bu pek mümkün görünmüyor. Şu ana kadar devletten hiçbir destek alamadık. Sıfır gümrük vaatleri vardı aksine gümrük ikiye katlandı. Pandemi öncesi araçların evrakları bitti ve bunları iş yapmadığımız halde devlet bizlerden bunların parasını aldı, hiçbir kolaylık da sağlamadı. Bu konuda devletten teşvik ve kredi olasılıkları ayrıca yakıt konusunda çözümler bekliyoruz. Toplu taşımacılığın yenilenmesi ve gelişmesi için kesinlikle devlet desteğine ihtiyacımız vardır. Toplu taşımacılığın kalitesinin arttırılması için destek verilirse herkes tercih edecek ve devlet de kazanacak.”

Faik Ulusoy
“30 yıldır taşımacılık yapıyorum. Babamdan kalma aracım var. Taşımacılık sektöründe yaşını almış yolda olmaması gereken araçlar olsa da taşımacılık sektörü desteklenmediği için bu araçlar yenilenemiyor. Devlet taşımacılığa destek olmuyor ve kazandığımızla ancak çocuklarımızın rızkını çıkarıyoruz. Bugün yeni bir araç alacak olsanız en az 30 bin Sterlin’dir. Bu noktada devletten herhangi bir destek almadık ve beklentimiz ödeyebileceğimiz uzun vadeli krediler vermeleridir. Destek verilsin ki işlerimizi geliştirelim, toplu taşımacılığı tercih edilir bir sektör haline getirelim ve araçlarımızı yenileyebilelim. Şu anki şartlarda destek almadan yapabileceğimiz bir şey yoktur. Bakımızı yapıp taşımacılığa devam edeceğiz. Devletten destek almazsak taşımacılık sektörü bitecektir.”

Adnan Doğruyol
“Pakistan ve Afrika’da bile kullanılmayan araçlarla KKTC’de taşımacılık yapılıyor. Bunun nedeni devletin taşımacılıkla ilgili bir master planı olmamasıdır. Toplu taşımacılıkla ilgili bir plan ne yazık ki yoktur. Taşımacı 2 yıldır devam eden pandemi sürecinde açlığa mahkum edildi ve devletin en ufacık bir desteğini görmedi. Gelişmiş toplumlarda insanlar toplu taşımacılığa özendiriliyor. Taşımacılıkta vergiler ve çeşitli girdi maliyeleri düşürülerek halkı toplu taşımaya yönlendiriyorlar ve uzun vadeli krediler veriliyor ki daha modern araçlar alınabilsin. Araçlarımızın servisleri düzenli olarak yapılıyor kontrolleri sağlanıyor ancak ülkemize yakışır otobüs ve minibüsler maalesef yoktur. Bununla ilgili devletin elini taşın altına koyması ve toplu taşımacılıkla ilgili çalışmalar yapması gerekiyor. Biz toplu taşımacılar olarak buna hazırız. Düşük faizli ve uzun vadeli krediler sağlansa bizler de araçlarımız yenileyeceğiz ve güvenli bir taşımacılık yapacağız. Gelinen noktada biz mazot parası bile bulamıyoruz. Yöneticilerin vurdumduymaz tutumları bizleri bu araçlarla hizmet vermeye zorluyor. Bizler de bu durumdan hiç memnun değiliz ancak yetkililer çığlığımızı duymuyor.”