Ömer KADİROĞLU
Devlet desteğinin azalması, süt fiyatlarında yaklaşık yüzde 20 kesintiye gidilmesi üzerine ciddi sıkıntı yaşayan hayvan üreticileri yeniden eyleme gidiyor. Hayvan Üreticileri ve Yetiştiricileri Birliği Başkanı Mustafa Naimoğluları, istemedikleri halde 6 ayda bir eyleme zorlandıklarını belirterek, tüm üyeleri 27 Şubat Çarşamba günü araçlı eyleme çağırdı.
Tarım Bakanı’na sert eleştiriler getiren Naimoğluları, bakanlığın açıkladığı yeni fiyatlarla hayvancının ayakta kalamayacağını söyledi. Kaybedecek bir şeylerinin kalmadığını kaydeden Naimoğulları “önümüze koydukları ölüm paketini kabul etmiyoruz” dedi. Diyalog’a konuşan hayvan üreticileri ise, “Bu sistem böyle gitmez. Bazı şeylerin değişmesi gerekiyor” şeklinde konuştu.
30’un altına destek verilmemeli
Hayvan Üreticileri ve Yetiştiricileri Birliği, Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı ile anlaşamaması üzerine, 27 Şubat Çarşamba günü araçlı eylem yapacağını duyurdu.
Birlik Başkanı Mustafa Naimoğulları, Birlik merkezinde düzenlediği basın toplantısında, Birliğin taleplerini de dile getirdi ve sergilenen yaklaşımın üretimin geriletilmesi, süt ürünlerinin ithalatının arttırılması yönünde olduğunu savundu.
Naimoğulları, küçükbaş hayvan sayısı 50’nin altında olan yetiştiricilere hayvan başına destek verilmemesi kararının, hayvan sayısının 30’un altında olan yetiştiricilere destek verilmemesi şeklinde düzenlenmesi taleplerinin olduğunu söyledi. Naimoğluları, Küçükbaşta 30-400 arası hayvanı bulunan yetiştiricilere hayvan başı 160 TL, 400-800 arası hayvanı olan yetiştiricilere de hayvan başı 140 TL, hayvan desteklerinden yararlanma yaşının da 12 aydan 8 aylığa çekilmesi gerektiğini belirtti. Büyük başta soğuk inek sütünün 2,8 krş./lt, soğutulmuş inek sütünün 2,7 krş./lt, açık inek sütünün de 2,65 krş./lt olmasını talep ettiklerini kaydetti.
Naimoğulları, yeni yılda Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı, Başbakan ve Maliye Bakanı ile görüşmeler yaptıklarını, Tarım Bakanı ile 3 ve 11 Ocak’ta yapılan görüşmelerde, Birliğin önüne konulan önerilerin “üreticinin ölüm paketi” niteliğinde olduğunu ifade etti. Hayvan yetiştiricileri ve üreticilerine yönelik 40 milyon TL doğrudan gelir desteği öngörüldüğünü ancak üreticinin destek peşinde olmadığını, dertlerinin süt maliyeti olduğunu belirten Naimoğulları, bir litre sütün Toprak Ürünleri Kurumunun yem fiyatları esas alınarak 2,8 TL olarak hesapladıklarını söyledi.
Tarıma ayrılan payda kesintiye gidildi
Tarım Bakanı’nın 2018 Aralık sonu itibarıyla litresi 2,56 olan çiğ süt fiyatını, Ocak itibarıyla 2-2.33 arası olarak uygulamaya koyduğunu, litre başı 1.95 TL ödenen üreticilerin dahi bulunduğunu belirten Naimoğulları, bunun yüzde 20, ayda 6 milyon TL kesintiye mukabil geldiğini savundu.
Naimoğulları, 2018 Ağustos’ta Türk Lirasının değer kaybı karşısında arpaya yüzde 132 zam yapıldığını ancak zaman içerisinde Türk Lirasının değer kazanması üzerine yüzde 8 indirime gidildiğini iddia etti.
Naimoğluları Devlet bütçesinde tarıma ayrılan payda da kesintiye gidildiğini, bunun nedeninin de bütçe açığının hayvancının sırtından kapatılması olduğunu savunan Naimoğulları, 2018 bütçesinde tarıma ayrılan yüzde 4’lük payın 2019 bütçesinde yüzde 2,5’e düşürüldüğünü belirtti.
Basın toplantısının ardından hayvan üreticileri Diyalog’a konuşarak sorunlarını anlattı.
Üreticiler ne dedi…
Mustafa Darbaz:
Alınan eylem kararı çok daha önceden alınması gereken bir karardı. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti tarihinde böyle Tarım Bakanı görmedi. 40 yıl var bu işi yapıyorum böylesi sıkıntılar yaşamadık. Herkes ileri giderken biz geri geri gidiyoruz. Sürekli ‘yapamam edemem’ diyor yapamazsan o koltukta ne işin var? Sen yapamazsan çekil, yapabilecek, bu sorunları düzeltebilecek biri gelsin bulunduğun makama. Arpaya sen yüzde yüz elli zam yapacaksın süt fiyatlarını da düşüreceksin böylesi bir durum asla kabul edilemez.
Kamil Şenocaklı:
Eylem en son çaremizdi ancak yapacak bir şey kalmadı. Yönetim olarak defalarca bakanlıkla görüştük. Ağustos ayındaki eylemde 2,85 açıklanan inek sütü fiyatı kesintilerle 2,45 ödeniyordu. Bakanlığın ocak ayı bütçelerine göre 2,2 civarında bir ödeme oldu. Yaklaşık yüzde 20 hayvancının gelirinden kesinti yapıldı. Bu durum kabul edilemez. Hayvancı aldığı süt parasıyla esnafı ödeyecek, ailesini geçindirecek ve hayvanlarını yedirecek. Sektörde büyük bir kesim iflasın eşiğindedir. Bir tek üretim sektörü hayvancılık kalsa da çalışır yaparız dediler ancak hiçbir şey yapamadılar.
Ali Gökçeri:
Alınan karar sonrası ödenen fiyatlardan tüm üreticiler şikâyetçi. Defalarca Tarım Bakanı ile toplantılarda fiyatların dengelenmesi ile ilgili konuştuk ve anlaşacağımızı tahmin ediyorken böylesi bir hüsranla karşılaştık. Son çıkan tabloda bizim beklediğimiz fiyatların çok altında bir fiyat verildi. Aldığımız ödemeler sonrasında ben 20 bin Türk Lirası eksik ödendim. Bizler de çeklerimizi yazarken ona göre yazdık ve büyük bir zarar içerisindeyiz. Bütün hayvancılar bu yüzden zora girdi bu nedenle de hakkımızı eylem yaparak arayacağız.
Cemal Darbaz:
Bu sistemin olduğu gibi değişmesi gerekiyor. Gelinen noktada girdi maliyetleri ile yem fiyatları karşısında hayvancı tamamen zor duruma düşmüştür. Teşviklerle alakalı bir durum olmaması maliyetler üzerinden süt fiyatlarının belirlenmesi şarttır. Gelmiş geçmiş bütün hükümetlerin hiçbir hayvancılık politikası olmaması nedeniyle bizler son noktaya geldik. Günü kurtarmak için yapılan uygulamalarla hayvancılık plansız ve gelişi güzel gelişmiştir. Gelinen noktada ülkede ihtiyaç olan süt üretilen sütün yarısı olmuştur. Gelinen noktada hayvancılar sütlerini ucuza vermek zorunda kalıyor. Çarşamba günü yapılacak eylem hayvancıların dönüm noktası olmalıdır.