Ufuk ÇAĞA
Kıbrıs sorununun çözümünü amaçlayan müzakerelerin başladığı bir dönemde, adanın tek karma köyü Pile’de yaşayan Kıbrıslı Türklerin, Rum Elektrik Kurumu AİK’e 1.5 milyar Euro tutarında elektrik borcu olduğu bildirildi.
Rum basını ayrıca, Pile’deki Türkllerin su ve çöp parası da ödemediklerini ve bu hizmetlerin karşılığı olarak Rum hükümetinin 100 milyon Euro harcadığını bildirdi.
Diyalog ‘Araştırmacı gazetecilik’ anlayışı çerçevesinde dün Pile köyüne bir ekip gönderdi. Köyün şimdiki muhtarı Nejdet Ertemel’in yanı sıra, eski muhtar Mehmet Sakallı ve çok sayıda Kıbrıslı Türk ile görüştü.
Görüşme sırasında ortaya çok ilginç bir durum çıktı. Buna göre Pile’deki Türklerin elektriğini Rum Elektrik Kurumu AİK veriyor ve herhangi bir para talebinde bulunmuyor. Ancak KIB-TEK, elektrik vermediği bu köyün insanlarına fatura gönderiyor. Faturaların ulaştığı rakamlar 100 bin TL’den başlıyor, 450 bine kadar çıkıyor.
Köy sakinleri de, bu acaip durum karşısında ne kuzeye, ne de güneye elektrik parası ödemiyor.
Köy muhtarı Diyalog’a konuştu
Pile muhtarı Nejdet Ertemel, elektrik, su ve belediye hizmetlerinin Rum Yönetimi tarafından karşılandığını doğrularken, bunca zaman ses çıkarılmadığını ve konunun tam da müzakere dönemine denk getirildiğini belirterek “ bu işte bir iş var” dedi.
“Biz hiçbir hizmet vermiyoruz söylemi hatalıdır. Türk muhtarlığının da yaptığı hizmetler vardır” diyen Ertemel şöyle dedi:
“ Ancak büyük hizmetler Rum Belediyesi tarafından veriliyor. Gerek ben, gerekse köyün Rum muhtarı göreve geldiğimiz zaman böyle bir sistem vardı ve bu sistem devam ediyor. BM gözetiminde bu ülkede karma olarak yaşayan tek yer olan Pile’de, sırf karmaşa olmasın, siyasi sorunlar çıkmasın, sen ben kavgası olmasın diye biz sistemi bozmadık, yani problemsiz bir yere problemi sokmadık.
Şu anda devam eden sistemle ilgili olarak Rum’ların bir sıkıntısı varsa biz yarından itibaren belediyenin yaptığı işleri devralabiliriz, yani hemen yapmaya başlayabiliriz. Ama su ve elektrik konusu büyük işlerdir, bu nedenle de görüşmeleri yapanlar bu konuyu ele alıp, bizlere çözüm önerisi yapabilirler.
Propaganda aracı yaptılar
Rum tarafının uzun yıllar, Pile’deki Türklere verdiği hizmetleri dünya kamuoyuna duyurmak suretiyle propaganda faaliyeti yürüttüğünü anımsatan muhtar Nejdet Ertemel şöyle devam etti:
“Herhalde şimdi bazı şeyler değişti. Benim bildiğim Türk tarafı burada yaşayan Türklerin elektrik ve su ihtiyacını sağlamak için daha önceden girişimler yaptı ama her defasında Rumlar ne gereği var biz veririz şeklinde cevaplarla bu işin sonlanmasını önledi.
Ben 2 gün önce Rum muhtarla bir arada idim ve bana herhangi bir bilgi vermedi, belki çalışma yapıyorlar ama onun da bilgisi yok. Yine ben Rum Elektrik İdaresi Müdürü Stelyos Stiyanidis ile iki kez görüştüm ve her defasında bana Türk’lerin kullandığı eşektrik ile herhangi bir sıkıntıları olmadığını söyledi.
Bu konular daha önceden de gündeme gelmişti ama her defasında ayni şekilde devam etti. Aslında tam da Kıbrıs görüşmeleri arifesinde bu konunun gündeme gelmesi oldukça düşündürücüdür. Yine de bizlere artık bu hizmetleri Türk tarafına ödeyeceksiniz derlerse öderiz, Rum tarafına ödeyeceksiniz derlerse oraya da öderiz. Ama tıpkı Beyarmudu’nda olduğu gibi elektriği Rum’dan al faturayı Türk tarafına öde, ne kadar doğru olur diye de düşünüyorum. Pile’de çok uzun zamandan beridir Türk ve Rum’lar problemsiz bir şekilde yaşıyorlar, yani herhangi bir sıkıntı yoktur”
Mehmet Sakallı (Eski muhtar)
“Ben köyün eski muhtarıydım, ayrıca köyün komutanı da idim. Burada Türklerin kullandığı elektrik ve su ile ilgili görüşmelerin yapıldığı dönemlerde muhtar idim ve bu görüşmelere ben de katıldım. Pile’de yapılan görüşmelere o dönemin hem Türk hem de Rum ileri gelenleri katılmıştı ve bu toplantıların sonunda da Türk’lerin elektrik ve su parası ödememesi konusunda anlaşmaya varıldı. Bu konu daha önce de duyuldu ama hiçbir değişiklik olmadı, ben resmi olarak bu defa bu hizmetlerin parasını alacağız diye yapılan bir açıklama duymadım, yani bu defa da uydurma olabilir. Sanırım bu söylentiler iki taraf arasında herhangi bir anlaşmayı istemeyenler tarafından çıkarıldı. Bu köyde işsiz çok ve artık her iki tarafın da büyük çoğunluğu bir anlaşma ister. Zaten bu köde Türk ve Rum’lar arasında herhangi bir problem veya sürtüşme da yoktur”
Süleyman Celal
“Bu köyde herhangi bir problem olmadan her iki toplum da huzur içerisinde yaşamaya devam ediyor. Ben şahsen su, elektrik ve belediye hizmetlerine ücret ödenmemesi konusunda oldukça rahatsızım. Artık bir karar verilmesi lazım. Yani desinler ki gidin Rum’a ödeyin veya gidin Türk’e ödeyin, artık bir çözüm bulsunlar. Sonra elektrik Rum tarafından gelir, Kıbtek her ay sonu gelip fatura keser ama para almaz, bu nasıl bir iştir. Ayrıca bazı evlerde elektrik da yoktur. Bir diğer konu ise aldığımız bu hizmetlerde herhangi bir aksama olduğunda hemen gelip düzeltiyorlar, yani hem bedava veriyorlar hem de arızaları anında gideriyorlar”
Fatoş Yahi
“Bu köyde herhangi bir problem veya sıkıntımız yok. BM askerleri gerekli kontrolleri yapıyor, ama asker giderse ne olur bilemem. Biz yıllardır elektrik ve suya para ödemeyiz. Ama bunu biz istemedik. Zamanında geldiler anlaştılar ve o zamandan beridir de para ödemiyoruz. Bizim elektrik kurumundan her ay başı gelip saatleri okullar ve faturayı da dolaba koyarak giderler, yani para mara istemezler. Ama artık bir gün ödememiz gerektiğini biliyorduk ve eğer ödyeceksiniz derlerse biz de gibip ödeyeceğiz”
Mehmet Pekünlü
“Bu köyde BM askerleri kontrollerini sürekli olarak yapıyor, yani Rumlarla herhangi bir sıkıntımız veya geçimsizliğimiz yoktur. Elektrik ve suya para ödemediğimiz doğrudur, ancak biz ödemeyiz demedik onlar gelip almadı. Zaten artık beleş olmaz, bir çözüm bulsunlar biz da gidip ödeylim. Artık Rum derlerse ona, Türk derlerse de onlara gidip borcumuz neyse ödeyeceğiz, zaten ödemeyceyik da kimse demedi”
İsmet Şafak
“Köyde Rumlarla sorunumuz yok, huzur içinde yaşıyoruz. Biz bu kadar senedir elektrik ve suyu ödemedik, zamanında Denktaş bey ödemeyceksiniz de di biz da ödemedik. Şimdi bizden para isterlerse ödeyemeyik, durumumuz eyi değil, sonra ben Türk Lirsı alırım, Rum’a Euro ödeyecem bu nasıl olacak. Hele bir da geçmişe dönük para isterlerse tam yandık, çünkü faturalar çok kabarık”
Havva Şafak
“Bu kadar yıldır elektrik ve suya para ödemeyiz doğrudur, ama benim bildiğim Karpaz’da yaşayan Rum’lar para ödemediği için biz da ödemeyiz, yani karşılıklı böyle anlaştılar. Pile’de huzurumuz ve güvenliğimiz yerindedir, herhangi bir sıkıntımız yoktur. Ama buradaki en büyük sıkıntımız giriş çıkışlarla ilgilidir. Yani o kadar çok problem yaşıyoruz ki artık biz de nereli olduğumuz anlayamıyoruz. Artık bir karar versinler burası Rum tarfı mı, yoksa Türk tarafı mı diye”
Ayşe Mustafa
“En çok giriş çıkışlarda sorun yaşarız, buna acil bir çözüm bulsunlar. Bize bu konuda hangi hükümet yapacaksa bir an önce yardım yapsın. Rum’larla aramızda bir sorun yok, rahatız. Elektrik, su ve diğer hizmetlere para vermeyiz, ama bunu biz istemedik ve uzun zamandır da bu böyle devam ediyor. Çöplerimiz haftada iki gün toplanır, arıza olduğunda hemen gelip bakarlar, yani çok memnunuz. Bize bundan sonra bunları ödeyeceksiniz derlerse ödeyeceğiz ama eski elektrik faturalarını ödemek mümkün değil, faturaları bir görseniz anlarsınız”
Erdoğan Ormancı
“Bize bu hizmetleri ödemeyceksiniz dediler, biz da ödemedik. Eğer bundan sonra bunları ödememizi isterlerse önce kapıları kaldırsınlar, bizi da normal vatandaş gibi görsünler. Sonra bizim da çocuk çoluğumuzu devlet dairelerine işe alsınlar ki biz da para kazanıp bu faturaları ödeyebilelim. Şu anda bize ödeyeceksiniz derseler ödeyemeyiz, çünkü böyle bir gelirimiz yok. Bu köyde yaşayan her iki toplumun insanları da huzurludur, aralarında bir problem de yok”