Pelin YÜKSELAY-Teoman TURAN
Kuzey Kıbrıs’ta yüzde 30 kontenjan hakkı elde ederek ilk defa yüksek bir rakamla seçimlere katılan kadın adaylar, ülkenin önde gelen sorunları konusunda Diyalog’a konuştu. Bugün öncelikle UBP ve DP’den aday olan kadınların görüşlerine yer veriyoruz.
Ülke sorunlarının başında uyuşturucu, trafik, çevre ve sağlığın geldiğini belirten kadın adaylar, bunların giderilmesi için çok ciddi önlemlerin alınması gerektiğini belirtti.
UBP’li kadın adaylar ne dedi?
Resmiye Eroğlu Canaltay:
Uyuşturucu ülkemizde çok önemli bir sorun. Uyuşturucu kullanımı ilkokula kadar düştü. Bir çalışma yapıp gençlerimizi bu illetten kurtarmamız lazım.
Trafikte bir çok can verdik. Trafik sorunu ilkokulda başlayan eğitimlerle çözümlenebilir. Gelen turistler ve halkın en çok şikayet ettiği konu çevre kirliliği. Turizmi sevdirmemiz lazım. İlkokuldan başlayarak ülkemize çevrenin önemini öğretmek lazım. Sağlıkta kanser illeti var. Denetimsiz gıda denetimi yapılıyor. Bence kanser hastalığında ciddi artış var. Bence bunların da araştırılıp şu anda hükümetimizin de büyük bir projesi var kanser hastanesi ile ilgili. Araştırma merkezi kurulup birçok hastalıklarda araştırmalar yapılıp, sağlık konusunda ciddi adımlar atılıyor ama yeni hükümet döneminde de atılmalı.
Engellilerimizi eve mahkum ettik. Birçok engelli vatandaşımız var. Engellilere yaşama şansı vermemiz gerekir. Sokakta yolda kaldırımda rahatça gezebilecekleri imkanlar sağlanmalı. Özel bakımın da devlet tarafından yapılması gerekir.
Hatice Özler Şahin:
Öncelikle bireylerde çevre bilincinin oluşturulması için; görsel- işitsel basında kamu spotlarının oluşturularak devamlı olarak ve günün her saatinde yayınlanması gerekmektedir. İkinci aşamada "çevre" dersinin okul öncesinden itibaren müfredatlar alınması gerekmektedir.
Altyapı- yol- kanalizasyon sorunlarının çağdaş normlara sahip ülkelerdeki gibi son teknoloji kullanılarak çözülmesi gerekmektedir.
Yeni kurulacak olan hükûmetin ilk icraatlarından biri "gıda güvenliği yasasının" geçirilmesi olmalıdır. Gıda güvenliği konusunda devlet laboratuvarının en kısa zamanda faaliyete geçmesi gerekmektedir.
Emete Gözügüzelli:
KKTC’nin en önemli iç sorunlarını tanımlama konusunda ilk olarak haklardan bahsetmek sorunların hallini diyebilmek için önce her konuya ilişkin yasal mevzuatların olması gerekir. Bunları evvela halletmek gerek. Uluslararası hukuk nezdinde şekillendirmek gerekir. Balıkçılık yasası yapılmasından bilişim veya polis, astsubay vb. emeklilik haklarından uluslararası hukukun öngördüğü Deniz, çevre, çocuk-yaşlı (insan hakları) korumacı yasalara kadar yapmamız, ilgili kurumlara yetkiler vermemiz gerekiyor. Tabi ki hali hazırda görünen işsizlik/ve özel çalışanların haklarına, trafik/ulaşım, eğitime veya kadına şiddetten uyuşturucuya halletmemiz gereken sorunlar var.
Fatma Darben:
En önemli sorunların başında bana göre ekonomi geliyor... Özellikle dövizin hızla yükseldiği bu son günlerde önlemler alınmalı ve vatandaşlar, rahatlatılmalı. İkinci büyük sorun ise sağlık. Sağlık alanındaki alt yapı yetersizlikleri giderilmeli, halka daha iyi sağlık hizmeti alabilecekleri olanaklar yaratılmalı. Geleceğimizi yönetecek çocuklarımızın daha iyi koşullarda eğitim almaları sağlanmalı.
DP’li kadın adaylar ne dedi?
Hande Kayasal:
Bana göre ülkemizdeki en büyük sorun, özel sektöre gereken değerin verilmemesi. İkinci büyük sorun ise kadınlara, erkeklerle eşit hakların tanınmaması. Üçüncü büyük sorun ise Kıbrıs sorunu...
Eda Çelik:
Birincisi yasaların revizesi ve yeni yasaların ivedi bir şekilde gündeme getirilip geçirilmesi. İkincisi döviz; biliyorsunuz son zamanlarda yükselmesi ile beraber ciddi bir problem oldu. Önlem alınması, tedbirler üretilmesi gerekiyor. Vatandaşların dövizle borçlanmasının önüne geçilmeli. Üçüncü olarak da özellikle trafikte alt yapı sorunu. Ülkede ciddi bir araç artışı var ve zaten yetersiz olan altyapı daha da yetersiz kalıyor.
Elif İlgün:
Yüksek öğrenim gören genç nüfusumuz fazla olmasına ragmen bunları karşılayacak iş imkanımız yok. Ben bir işletmeciyim ve kimse garson mutfak elemanı temizlik görevlisi olmak istemiyor, bu yüzden ara eleman eksikliği var. Bir de gerek yaşlı gerek genç gerek erkek gerek kadın farketmeksizin bu ülkede gücün maddiyatin rütbenin önemi olduğu fakat arada unutulanın insanlık olduğunu düşünüyorum.
Nihal Sofu:
Dış politikada (İzolasyonlar ve tanınmamışlık) sorunlarımızın başında yer alıyor. Sağlık sektöründe tam donanımlı hastanelerin sayısının azlığı da sorunlarımızın arasında. Sosyal güvenlik kurumu çatısı altında tüm sigortaların birleştirilmesi ve bu çerçevede özel hastanelerden de halkın yararlanmasına olanak sağlanması gerekir. Bürokrasiye gelince ise, Kamu kurumları hantal bürokrasinin elektronik ortama geçişinin hızlandırılması ve istihdam patlamasının makul ve minimum düzeye indirgenmesi gerekir.
İpek Kabidan:
İstikrarsız ekonomi, işletmelerin ticari sahalarının KKTC sınırları kadar olması. Hayat pahalılığını yaratan fon, vergi vs’ler dengelenmemesi. Döviz karşısında direnemeyen gelir düzeyi. Sağlıkta yaşanan sıkıntılar da sorunların başında gelmektedir. Halka iyi bir hizmet sağlanamaması, toplumu olumsuz yönde etkilemektedir. Eğitim sisteminin yetersizliği de sorunlar arasında yer almaktadır.