2020 yılına Covid-19 pandemisi damgasını vurdu. Tüm dünyada olduğu gibi, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti de salgından olumsuz etkilendi.
Ülkelerin ekonomilerini ve sağlık sistemlerinde derin yaralar açan Covid-19 salgınından KKTC ekonomisinin lokomotif sektörleri turizm, eğitim, inşaat, emlak durma noktasına; birçok işyeri kapanma noktasına geldi.
2020 yılının ilk yarısında Covid-19 salgını kadar toplumu derinden etkileyen iki olay ise; Lefkoşa Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi ve Tepebaşı’nda çıkan yangın oldu.
Şubat ayı sonunda Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi yoğun bakım servisinde çıkan yangında, dumandan etkilenen 3 kişi hayatını kaybetti. 17 Mayıs’ta Tepebaşı’nda çıkan yangın Kalkanlı’ya kadar uzandı. Türkiye’den ve Güney Kıbrıs’tan yangın helikopterlerinin müdahale ettiği yangında, Kalkanlı Yaşam evi tahliye edildi, “Anıt Zeytin” ağaçları da dahil olmak üzere, 7 bin 500 dönüm yandı.
Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi’nde çıkan yangının neden olduğu hasar giderilmeden Mart ayında ülkeye gelen bir Alman turist sayesinde başlayan Covid-19 salgınıyla birlikte ülke sağlık sistemi zora girdi.
2020 yılında, yaklaşık 80 milyon kişinin enfekte olduğu, yaklaşık 1.8 milyon kişinin hayatını kaybetmesine sebep olan Covid-19 salgınından, KKTC’de bugüne kadar 6 kişi öldü, 1532 kişi enfekte oldu.
KKTC’de Aralık ayının son haftasında Covid-19 vakalarında görülen artış paniğe neden oldu. Vaka görülen işyerleri ve okullar kapanırken, tedbirler arttırıldı.
29 Aralık itibarıyla, KKTC’de pandemi merkezinde 53, pandemi otellerinde 163 ve yoğun bakım servisinde 1 olmak üzere tedavisi devam eden 217 hasta bulunuyor.
KKTC’de Mart ayında başlayan salgında, bulaşın engellenmesi amacıyla hükümet kademeli olarak bir dizi tedbir aldı.
KKTC’de Covid-19’dan ilk ölüm, 28 Mart’ta meydana gelirken, Bakanlar Kurulu 31 Mart’ta tam sokağa çıkma yasağı kararı aldı.
KKTC’de alınan tedbirler ve kapanmayla vakalar bir süreliğine durdu. 11 Mayıs’ta, 83 yaşındaki son Covid-19 hastası Zekai Gece’nin alkışlar eşliğinde taburcu edilmesinin ardından, KKTC’de bir süre vaka görülmedi. Ancak hayatın normale dönmesiyle yılın ikinci yarısından itibaren Covid-19 vakaları yeniden artmaya başladı.
Covid-19 salgını nedeniyle 26 Nisan’da yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimleri de ertelendi. Mustafa Akıncı’nın görev süresi uzatılarak, Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin 11 Ekim’de yapılmasına karar verildi.
Yılın ilk yarısında Kıbrıs Türk halkının varoluş mücadelesi Lideri Dr. Fazıl Küçük’ün eşi Süheyla Küçük 95 yaşında hayatını kaybetti.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde 2020’nin ikinci yarısında ise Cumhurbaşkanlığı seçimi ve Kapalı Maraş’ın açılması öne çıktı. Ekim ayında yapılan seçimde, ikinci tur sonucunda KKTC’nin 5. Cumhurbaşkanı Ersin Tatar seçildi.
Kapalı Maraş 46 yıl sonra kısmi olarak halkın ziyaretine açıldı. Vatandaşların büyük bir ilgi gösterdiği Kapalı Maraş’ta çevre temizliği yapıldı, yollar ve çevre yeniden düzenlendi. Kapalı Maraş’a vatandaşların yanı sıra Rumlar da büyük ilgi gösterdi.
KKTC’de yılın ikinci yarısına damgasını vuran bir diğer olay ise, Cumhurbaşkanlığı seçimi öncesinde ülkede yaşanan hükümet krizi oldu. 6 Ekim tarihinde hükümetin küçük ortağı Halkın Partisi (HP), Ulusal Birlik Partisi (UBP) ile sürdürdüğü koalisyon hükümetinden çekildiğini duyurdu. Bunun üzerine ülkede yaklaşık 2 ay hükümet krizi yaşandı.
Ülkede yeni hükümet, 9 Aralık tarihinde Ersan Saner başkanlığında, UBP, Demokrat Parti (DP) ve Yeniden Doğuş Partisi (YDP) koalisyonu ile kuruldu. Yeni hükümet, Meclis’ten 19 Aralık’ta güvenoyu alarak, icraatlarına başladı.
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yaklaşık 2 yıl aranın ardından KKTC’yi ziyaret etti. 15 Kasım Cumhuriyet Bayramı kutlamalarına katılan Erdoğan, Pandemi Hastanesi’nin açılışını yaptı, Kapalı Maraş’ı ziyaret etti.
Trafik kazası, cinayet, intihar, iş kazası ve kaçak girişler
2020’de bugüne kadar trafik kazalarında 26 kişi hayatını kaybetti. Ülkede 23 ölümlü trafik kazası meydana geldi ve polis kayıtlarına geçen toplam kaza sayısı 2 bin 700’ü geçti. Kazalardaki yaralı sayısı da 730’un üzerinde oldu.
Polis Genel Müdürlüğü’nün Aralık ayı ortasına kadarki kayıtlarına göre, KKTC’de, biri erkek, biri kadın olmak üzere 2 kişi, 2020’de cinayete kurban gitti. İş kazlarında 7 kişi hayatını kaybetti, 70 kişi de yaralandı. 6 kişi intihar ederken; 2 kişi de intihar teşebbüsünde bulundu.
Polisin narkotik suçlarıyla ilgili kayıtlarında ise, 234 suçla ilgili 424 zanlının tutuklanması da yer aldı. Polis yıl içerisinde, başta 24 kiloya yakın hintkeneviri, 1.6 kilo sentetik cannabinoid, 1.378 kilo eroin olmak üzere çok miktarda uyuşturucu, uyuşturucu içeren hap ve bitki ele geçirdi.
Kaçak yollardan KKTC’ye girişler, 2020’de de devam etti. Aralık ayının 10’u kadar ülkeye kaçak giriş yapan 539 Suriyeli ve 1 Bangladeşli tespit edildi.
Ocak, bol yağışlı geçti
Ocak ayında 2019’un enflasyon oranı yüzde 11.66, Aralık ayı enflasyonu da 1.33 olarak açıklandı. KKTC’de 10 yıllık eğitim politika ve stratejilerinin belirlenmesi için yapılan Vizyon 2030 Eğitim Stratejik Plan Çalıştayı’nın raporu yayımlandı. Trafik kazalarına dikkat çekmek ve KKTC genelinde yol güvenliğinin artırılmamasına tepki göstermek amacıyla Lefkoşa Gazimğausa anayolunun Turunçlu kavşağında eylem düzenledi.
6 Ocak’ta Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulu, 2020’nin ilk toplantısını yaptı. Su taşkını nedeniyle Taşpınar -Güzelyurt Anayolu ulaşıma kapatıldı. Güzelyurt-Lefke anayolunun Yeşilyurt köyü içerisinde, su taşkını nedeniyle yolun bazı bölümleri su altında kaldı.
Dipkarpaz’da çiçek hastalığına yönelik karantina tedbirleri alındı. Bölgede hastalığın yayılmasını engellemek için 5 kilometrekarelik alanda aşılama yapıldı.
Üreticilere yönelik bilgilendirme toplantısı düzenleyen Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı ayrıca bölgedeki hayvanların ve damızlıkların satışını durdurdu ve bölgeye giriş çıkışlara ilaçlı halılar koydu.
Aşırı yağışlardan dolayı Lefke ve Cengizköy regülatörlerine gelen aşırı su, derivasyon kanalına girerek, Yeşilyurt köyü üzerindeki sifonun yanından kanalı patlattı.
Kanlı Dere taştı
Aşırı yağışlar nedeniyle Kanlı Dere’nin Güney Kıbrıs’taki bölümü taştı. Yağışlı hava nedeniyle, Lefke bölgesindeki su taşkınlarının ardından, akşam saatlerinde de Mesarya bölgesinde taşkınlar ve yol kapanmaları görüldü.
İskele’de etkili olan sağanak yağıştan ötürü Ardahan- Kantara yolunda toprak kayması meydana geldi.
10 Ocak’ta Türkiye’den Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne su taşıyan boru koptu.
Bakanlar Kurulu, Gazimağusa – İskele - Yeniboğaziçi bölgelerini kapsayan emirnameyi 6 ay daha uzatma kararı aldı.
Sosyal medya üzerinden örgütlenerek Lefkoşa’da eylem yapan çok sayıda kişi, “Yollarda ölmek, sevdiklerimizi kaybetmek istemiyoruz” diyerek, Lefkoşa Küçük Kaymaklı’daki Ruso Anıtı civarında eylem düzenledi.
Ocak ayı içinde dönemin UBP Genel Başkanı, Başbakan Ersin Tatar “Yeni bir dönem, yeni bir vizyon” başlıklı Cumhurbaşkanlığı Adaylığı Bildirgesi açıklandı. Dönemin Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Kudret Özersay ile YDP Genel Başkanı Erhan Arıklı da adaylığını açıkladı.
20 Ocak’ta Kıbrıs’taki ikinci kalp nakli gerçekleşti. KKTC’de böbrek naklindeki sayı 45’e ulaştı.
Beyin ölümü gerçekleşen bir hastanın ailesinin bağışçı olmasıyla, 16 Ocak’ta Lefkoşa Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi’nde 57 yaşındaki bir hastaya kalp nakli yapıldı. Aynı gün hastanede yaşları 59 ve 65 olan iki hastaya böbrek nakli yapıldı.
“Yol Yoksa Seyrüsefer De Yok” diyerek sosyal medya üzerinde örgütlenen vatandaşlar, Lefkoşa’da düzenledikleri ikinci eylemde yolları, zamları ve hükümeti protesto etti.
Sağlık Bakanlığı’nda, korona virüsüne karşı alınabilecek önlemler konusunda Bakan Pilli başkanlığında toplantı yapıldı.
Demokrat Parti Milletvekili Serdar Denktaş, Nisan ayında yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçiminde aday olmayacağını açıkladı.
Karantina merkezi şubatta kuruldu
Sağlık Bakanlığı, Coronavirüsle ilgili önlemler çerçevesinde Lefkoşa Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi’nde karantina merkezi kurulduğunu açıkladı.
Ercan Havalimanı’nda faaliyet gösteren ve yaklaşık iki yıl önce faaliyetlerine son verilen eski CAS şirketinin çalışanları, Başbakanlık önünde açlık grevi başlattı.
KKTC İstatistik Kurumu Ocak ayı enflasyon oranlarını açıkladı. Buna göre 2020 yılı Ocak ayı Enflasyon oranı (Tüketici Fiyatları Genel Endeksi) bir önceki aya göre yüzde 1.70, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 12.96 arttı.
Dönemin Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, Cumhurbaşkanlığı seçimine bağımsız aday olarak katılacağını açıkladı.
KKTC’nin ilk elektrikli otomobil şarj ünitesinin tanıtımı gerçekleştirildi.
Kıbrıs Türk İnşaat Müteahhitleri Birliği, “Gazimağusa- İskele-Yeniboğaziçi İmar Planı’nın yayınlanmamasıyla, emirnamenin devam etmesi ve bu çerçevede imarla ilgili belirsiz ortamın sürmesinden” dolayı üyelerinin ve bölge halkının mağdur edildiği gerekçesiyle Lefkoşa’da araçlı eylem başlattı.
Bakanlar Kurulu, 2020 Mali Yılı Bütçesi’nde yüzde 10 tasarruf kararı aldı.
Ercan Havalimanı'nda kurulan Termal Kameranın ardından, Girne ve Gazimağusa Limanlarında da Termal Kamera kuruldu.
Kıbrıs, yılın en soğuk gününü yaşadı. Başkent Lefkoşa’da gündüz sıcaklığı 8 derece ölçüldü.
Dönemin Başbakanı Ersin Tatar, yurt dışında yaşayan Kıbrıslı Türklere seçme hakkı verilmesi konusunda yasal düzenleme yapılması talimatı verdiğini açıkladı.
Yenierenköy'de tütün fabrikasının alt kısmında sahile vurmuş ve çürümeye yüz tutmuş bir erkek cesedi bulundu.
Asgari Ücret Saptama Komisyonu, 2020’nin ilk asgari ücretini, brüt 3 bin 600 TL, net 3 bin 132 TL olarak belirledi.
Asgari Ücreti Saptama Komisyonu, 2020 yılının ilk asgari ücreti olarak belirlenen brüt 3 bin 600 TL, net 3 bin 132 TL rakamlarına yapılan itirazları değerlendirerek, asgari ücretin brüt 3 bin 820 TL, net 3 bin 323 TL olmasına karar verdi.
İçişleri Bakanlığı’nın Sosyal Konut Projeleri, “Sıcak Bir Yuva, Çağdaş Bir Yaşam” sloganıyla basına tanıtıldı.
Devlet Hastanesinde üzücü yangın
“Ülkenin en büyük devlet hastanesi” sıfatını taşıyan, başkent Lefkoşa’da 1978’den beri hizmet veren Lefkoşa Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi’nde çıkan yangın, geride büyük iz bıraktı. Kalp Damar Cerrahisi Anjiyo bölümünde başlayan yangın sonucu toplam 3 kişi hayatını kaybetti.
Kayıp şehit Hüseyin Ali Arabacı düzenlenen sivil törenle Tekke Bahçesi Şehitliği’ne defnedildi.
Mart’ta ilk korona vakası görüldü
Tekke Bahçesi Şehitliği’nde gerçekleştirilen kazı çalışmalarında Selim Mustafa Mavili’nin bulunduğu mezarda 6 kişiye daha ulaşıldı. Cumhurbaşkanlığı seçim yasakları başladı. Kıbrıs Vakıflar İdaresi, Lefkoşa Dr. Burhan Nalbantoğlu Hastanesi’ne 1 milyon TL ve 5 ambulans bağışladı.
Güney Kıbrıs Rum Yönetiminin “Koronavirüs önlemi” gerekçesiyle 4 kara sınır kapısını kapamasına yönelik kararı Lokmacı Sınır Kapısı’nda protesto edildi. Eylemcilerin yanı sıra olayı görüntülemek isteyen bazı gazeteciler de biber gazından etkilendi.
Girne'de A.Ç. (E-41) , henüz tespit edilemeyen sebepten dolayı tartıştığı Elif Lort'u (K-45) tasarrufunda kanunsuz olarak bulundurduğu bıçak ile vücudunun muhtelif yerlerinden bıçaklayarak ağır yaraladı, Lort 9 Mart’ta hayatını kaybetti.
Bakanlar Kurulu, Coronavirüse karşı ülkede tüm sınır kapılarında sağlık personeli sayısını iki katına çıkarma ve bir kriz masası oluşturulmasına karar verdi.
10 Mart’ta KKTC’de ilk Corona vakası saptandı.
Sağlık Bakanı Ali Pilli, Almanya’dan gelen turist kafilesindeki 65 yaşındaki kadın turistin Coronavirüs (Covid-19) testinin pozitif çıktığını, turist kafilesinin bulunduğu Gazimağusa’daki otelin karantinaya alındığını açıkladı.
Coronavirüse karşı tedbir amaçlı olarak tüm okullar 15 Mart’a kadar tatil edildi.
Merkezi Cezaevi Müdürlüğü Coronavirüse yönelik alınan tedbirler çerçevesinde, 16 Mart’a kadar açık görüşlerin durdurulduğunu açıkladı. Sivil Savunma Teşkilatı’ndan alınan destekle tüm cezaevi ilaçlanarak dezenfekte edildi ve tüm bölümlere dezenfekte ilacı dağıtıldı.
Cezaevine yapılacak girişlerde (ziyaretçi ve personel dahil) ateş kontrolü yapılmak üzere ateş ölçer cihaz konuşlandırıldı. Görevde olan gardiyanlara maske ve eldiven zorunluluğu getirildi.
Başbakan Yardımcılığı ve Dışişleri Bakanlığı, tüm müze ve ören yerlerini 1 Nisan tarihine kadar ziyarete kapattı.
Bakanlar Kurulu, Akıncı başkanlığında toplandı
Bakanlar Kurulu, dönemin Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı başkanlığında olağanüstü toplandı.
Bakanlar Kurulu, Coronavirüse karşı tedbirler kapsamında tüm okulların 22 Mart tarihine kadar kapalı kalması kararı alırken, 3 Nisan’a kadar tüm okullardaki sportif, kültürel ve sosyal aktiviteler de askıya alındı.
Akyar ve Yeşilırmak geçiş kapıları 22 Mart’a kadar kapatıldı. Sinema, tiyatro, konser, festival ve miting gibi diğer kitle toplantıları 22 Mart’a kadar iptal edildi.
Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı, yeni tip Coronavirüsün (Covid-19) KKTC’de yayılmasını önlemek amacıyla, sürüş ehliyeti sınavlarının 23 Mart’a kadar durdurulmasının kararlaştırıldığını açıkladı.
KKTC’de son yapılan 4 tetkikten biri daha pozitif çıktı. Ülkedeki toplam Coronavirüs vakası 6’ya yükseldi.
Sağlık Bakanı Ali Pilli, ülkeye gelecek her kişinin KKTC’ye giriş yaptığı tarihten itibaren 14 gün süreyle kendilerini evlerinde izolasyon altında tutmalarının yasal bir zorunluluk olduğunu açıkladı.
Cumhurbaşkanlığı seçimi 6 ay süreyle ertelendi. Cumhurbaşkanlığındaki konu hakkında gerçekleştirilen toplantıda, Meclis'e, Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin 6 ay ertelenmesi için hukuken çalışma yapması için yetki verilmesi kararı çıktı.
Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulu, Meclis Başkanı Teberrüken Uluçay'ın çağrısıyla olağanüstü toplandı. Meclisin gündeminde, "Cumhurbaşkanlığı seçiminin ertelenmesi" yer aldı.
Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Kudret Özersay, vatandaşlar haricinde kimsenin KKTC’ye giremeyeceğini açıkladı. Uygulama, 19 Mart saat 14.00’te başladı.
Cumhuriyet Meclisi, Hukuk, Siyasi İşler ve Dışilişkiler Komitesi Cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turunun 11 Ekim’de, ikinci tur olursa onun da 18 Ekim’de gerçekleşmesine oy birliği ile karar verdi.
Sağlık Bakanı Ali Pilli, 12 Alman turist ve 1 KKTC vatandaşının tetkikler sonucunda pozitif çıktığını açıkladı.
Coronavirüs nedeniyle bugüne dek İngiltere’den ayrılamayan, çoğu öğrenci Kıbrıslı Türkleri taşıyan uçak ülkeye geldi. Charter seferle Ercan’a gelen 168 kişi, Riverside ve Palm Beach otellerine yerleştirildi.
KKTC'de Coronavirüs salgını önlemleri çerçevesinde kısmi sokağa çıkma yasağı kararı alındı.
Karpaz’da, 15 köyde, salgın nedeniyle sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Bakanlar Kurulu’nun ilan ettiği bir hafta süreli yasak nedeniyle vatandaşlar sağlıkla ilgili çok acil durumlarda ancak İskele Kaymakamlığı’ndan izin alarak sokağa çıkabilecek.
Yasak, “Ziyamet, Yeşilköy, Balalan, Adaçay, Sipahi, Yenierenköy, Dipkarpaz, Gelincik, Derince, Boltaşlı, Taşlıca, Avtepe, Kuruova, Kaleburnu, Esenköy”de uygulandı.
Covid-19’dan ilk ölüm
28 Mart’ta, KKTC’de Covid-19’dan ilk ölüm. Sağlık Bakanlığı, Lefkoşa Doktor Burhan Nalbantoğlu Hastanesi’nde Covid-19 tedavisi sürmekte olan, aynı zamanda (KOAH) Kronik Obstruktif Akciğer Hastalığı ve Hiper Tansiyon rahatsızlığı da bulunan 67 yaşındaki, Alman Turist Bruno Gaffiend Jabusch’ın (E) yaşamını yitirdiğini açıkladı.