Keneler yaşamak için başka canlılara ihtiyaç duyan ve bu nedenle parazit olarak adlandırılan canlılardır. İnsanlar arası hastalık bulaştırmada sivrisineklerden sonra en önemli aracılardandır.
Kenelerden kaynaklanan hastalıklar sadece deri ile sınırlı belirtiler verebileceği gibi, diğer organları etkileyecek ciddi hastalıklar da görülebilir. İşte, yolculukta, piknikte, kamp yaparken veya doğa yürüyüşlerinde keneye maruz kalınabileceği gibi, hayvanlarla temas da önemli bir bulaşma şeklidir.
Özellikle büyük baş hayvanlarda daha sık kene bulunduğu için, tarım ve hayvancılıkla uğraşan kişiler de risk altındadır.
Kene ile bulaşan hastalıklar, kenelerin en aktif olduğu yaz aylarında daha sık görülür. Kene ısırıkları nadiren ağrılı olabileceği gibi, genellikle insanlar kenenin ısırdığını fark etmez. Bunun nedeni kenenin tükürüğünde bulunan ve uyuşturma özelliği bulunan maddelerin salgılanmasıdır.
Kenelerin çoğu, eğer ki bir hastalık taşıyorlarsa, bunu tükürük salgıları aracılığıyla taşır ve iletirler. Kene deride herhangi bir bölgeyi ısırdıktan sonra, bu travma ile deri bütünlüğü bozulur ve kenenin tükürük salgısı, toksinler ve diğer salgılar insan vücuduna iletilir.
Bir hafta süreyle deride kalabilir
Kene insan derisine tutunduktan sonra, bir haftaya yakın deri yüzeyinde kalabilir. Kana emerek şişen kene, 2 cm büyüklüğüne kadar ulaşabilir, dolayısıyla hastalar keneyi siğil, ben veya deri tümörü ile karıştırabilir. Kene ısırdıktan sonra ısırık yeri çevresinde kızarıklık, sivilce benzeri oluşumlar veya daha büyük ülserler görülebilir. Kaşıntı da sık olarak eşlik eden bir belirtidir. Nadiren ısırık sonrası kişide ciddi alerjik reaksiyonlar da görülebilir. Çoğu durumda hafif belirtiler, kenenin deriden çıkarılması ile iyileşir.
Kenelerin sebep olduğu önemli hastalıklardan biri Lyme adı verilen ve deride gezici kızarıklıklar oluşturan bir tablodur. Ateş, halsizlik, yorgunluk gibi belirtilerin de eşlik ettiği bu hastalıkta, kırmızı ve yuvarlak-oval şekilli yamalar vücudun çeşitli yerlerinde oluşur, birkaç gün içinde kendiliğinden kaybolup başka yerlerde çıkarlar.
Tedavi edilmediği takdirde iç organlarda da bulgulara yol açabilir.
Kırım Kongo ölüme de yol açabilir
Son zamanlarda sık olarak adından söz ettiren Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi de Hyalomma cinsi keneler tarafından insanlara bulaşan viral bir hastalıktır. İnsanlarda oldukça ağır seyreden bu hastalık kişilerin ortalama yüzde 30’unda ölümle sonuçlanır.
İnsanlara bulaşmanın en yaygın yolu kene ısırığıdır. Enfekte olmuş kan ve kusmukla temas ve enfekte çiftlik hayvanlarının etinin işlenmesi veya yenmesi sonucu bulaşma olabilir. İlk kene ısırığından itibaren yaklaşık 2 ile 12 gün arasında değişen kuluçka süresinden sonra hastalık belirtileri kendini gösterir. Öncelikle grip benzeri semptomlar görülür. Deride morluklar, kızarıklar, dişeti ve ağız içi kanamaları, burun kanaması, idrardan kan gelmesi gibi belirtiler ön plandadır. Hastalığın ileri dönemlerinde ise iç organ kanamaları da ortaya çıkar. Hastalığın etkin ve kesin bir tedavisi yoktur. Viruslara etki eden antiviral ilaçlar kullanılır ancak etkileri sınırlıdır. Bundan dolayı koruyucu tedbirlerin önemi büyüktür.
Kenelere bağlı çoğunlukla sınırlı deri hastalıkları görülse de, nadiren ciddi sonuçlanabilecek hastalıklar da bulaşabilir. Bu nedenle her türlü kene ısırığında, keneyi çıkarmaya çalışmadan en yakın sağlık kurumuna başvurmak en uygun yöntemdir. Kene güvenli bir şekilde deriden uzaklaştırıldıktan sonra, deride ortaya çıkabilecek belirtiler dikkatli bir şekilde takip edilmelidir.