Rum İçişleri Bakanı Sokratis Hasikos’un açıklamasına göre, 2004 yılında sınır kapılarının açılması sonrasında Güney’de kalan Türk mallarının 3 bin 580 dönümü, yani yüzde 0,79’u el değiştirdi. Ayrıca bu mallar, gerçek değerinin altında satılarak 42 milyon yerine 33 milyon Euro gelir elde edildi.
Bakan Hasikos, AKEL Genel Sekreteri Andros Kiprianu’nun talep ettiği, ‘1974’ten itibaren Güney’de kalan Kıbrıs Türk mallarının alım-satımlarıyla ilgili verileri’ açıklarken, satış bölgelerinin detaylarına kadar indi.
Düşük değere satıldılar
Gerçek değerinin çok altında satılan Kıbrıs Türk malları arasında Lakadamya’daki bir arazi dikkat çekiyor. Sözkonusu arazi, 1,2 milyon Euro değerinde iken 2008 yılında 478 bin 408 Euro’ya devredildi. Verilere göre, 2002’de Larnaka’da (Skala) 1,3 milyon Euro’luk Kıbrıs Türk malının 341 bin 720 Euro’ya devri onaylandı. 2004’te yine Larnaka’da (Sotira bölgesinde) 1,9 milyon Euro değerindeki Kıbrıs Türk malının 666 bin 354 Euro’ya devri onaylandı. Aynı bölgede 2009’ yılında 2,5 milyon Euro değerindeki Kıbrıs Türk malı 2 milyon Euro’ya satıldı.
2006’da Mormenekşe’de 854 bin 300 Euro değerindeki Kıbrıs Türk malı 444 bin 236 Euro’ya devredildi. Aynı yıl yine Mormenekşe’de 512 bin 32 Euro değerindeki Kıbrıs Türk malı 230 bin 661 Euro’ya, yine Mormenekşe’de başka bir örnekte 375 bin 892 Euro değerindeki Kıbrıs Türk malı 205 bin 32 Euro’ya satıldı.
Yarının da altında
2007 yılında Larnaka’nın Ay. Theodoro bölgesinde 205 bin 37 Euro değerindeki Kıbrıs Türk malı 85 bin 430 Euro’ya, aynı yıl Pervolia’da (Bahçalar) 2,3 milyon Euro değerindeki Kıbrıs Türk malı1,5 milyon Euro’ya satıldı.
2010 yılında Mormenekşe’de Wadnick’in, Kıbrıslı Türk mal sahibi Mustafa Mehmet’ten 1,2 milyon Euro’ya satın aldığı 2,9 milyon Euro değerindeki malın devir işlemi onaylandı. Aynı yıl Anglisides’te (Aksu) gerçek 1,1 milyon Euro olan Kıbrıs Türk malı 341 bin 720 Euro’ya satın alındı.
2009 yılında Limasol’un Çerkez (çiftlik) bölgesinde gerçekleşen Kıbrıs Türk malı satışları ilgi çekiyor. Arazinin değeri 2,1 milyon Euro idi ve 1,4 milyon Euro’ya satıldı. Aynı yıl Yermasoya’da gerçek değeri 1,6 milyon Euro olan Kıbrıs Türk malı bir milyon Euro’ya satıldı.
Kazalara göre el değişimi
1974’ten bugüne kadar el değiştiren Kıbrıs Türk mallarının kazalara göre dağılımını ise şöyle:
“Lefkoşa Kazası’nda 1974’ten bugüne kadar toplam alanı 529 bin 60 metrekare olan 33 Kıbrıs Türk malı devri onaylandı. Aynı dönem Larnaka Kazası’nda cratosslot devirler 196 adet ve alanı da 2 milyon 611 bin 271 metrekareye ulaştı.
Limasol Kazası’nda toplam alanı 1 milyon 124 bin 638 metrekare olan 72 Kıbrıs Türk malı devri gerçekleşti. Baf Kazası’nda toplam alanı 524 bin 303 metrekare olan 37 Türk malı devri gerçekleşti.
Devirlerin çoğu Larnaka’da
Rum İçişleri Bakanı Sokratis Hasikos, bugüne kadar satılan Kıbrıs Türk arazisinin Rum tarafında bulunan Türk mallarının yüzde 0,79’una tekabül ettiğini söyledi. Hasikos,
Kiprianu’nun geçtiğimiz yıl Eylül ayında sorduğu soruya ancak önceki gün cevap verme nedeninin de Tapu tarafından veri toplanmasının zaman almış olmasına bağladı.
Hasikos, 1974’ten 31 Aralık 2013’e kadar 3 bin 580 dönüm Kıbrıs Türk malının Rumlara satıldığını, işlemlerin büyük çoğunluğunun Larnaka’da gerçekleştiğini belirtti.
Yürürlükteki mevzuat
Sokratis Hasikos, Rum tarafında yürürlükteki mevzuatı aktarırken “Kıbrıs Türk Malları Vasiliği”nin bazı ön şartlara haiz olmaları kaydıyla bazı Kıbrıs Türk mallarının Rumlara satışlarına izin verebileceğini, aranan kriterler arasında, olağanüstü hal durumunun istismarından ve bahse konu malları kullanıyor olabilecek Rum göçmenlerin sarsılmasından kaçınılması bulunduğunu söyledi. Hasikos herhangi bir Kıbrıs Türk malının satılabilmesi için, Kıbrıslı Türk mal sahibinin1974 öncesinde (ve bir dizi nedenden dolayı 1974 sonrasında) daimi ikamet için yurtdışına gitmiş olması ve halen yurtdışında veya daimi olarak Rum tarafında yaşıyor olması ve tasarrufunda (KKTC’de) Rum malı bulunmamasının şart olduğunu belirtti.
Bahse konu malların adlarına 1974 öncesinde kaydedilmiş olması, KKTC’de ikamet eden birisinden miras veya hibe yoluyla edinmemiş olması gerektiğini de söyleyen Hasikos 341 bin 720,29 Euro’nun üzerinde satış değeri olan mal alım satımlarının Rum Bakanlar Kurulu’nun onayını gerektirdiğini kaydetti.
1955’den önce Ada dışına çıkan Türklerin durumu
Hasikos 1955 öncesinde Ada dışına giden ve Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşlığı edinmeyen Kıbrıs Türk kökenli kişilere ait malların Vasiliğe düştüğüne ilişkin bir Başsavcılık görüşü bulunduğunu, dolayısıyla bu malların iade veya satışında İçişleri bakanının itiraz hakkı bulunmadığını da anlattı.
1974 öncesi mülkiyet
Diyalog’un elde ettiği verilere göre; 1974 öncesinde Kıbrıslı Türklerin güneyde 413 bin, kuzeyde ise 393 bin dönüm arazisi vardı.
Kıbrıslı Rumlar ise kuzeyde bir milyon 463 bin, güneyde ise 2 milyon 543 bin dönümlük araziye sahipti.