Kıbrıslı Türklere en yakın parti olarak bilinen komünist AKEL, Kıbrıs sorunundaki gelişmeleri değerlendirdikten sonra, olası bir referandumu desteklemek için şartlarını ortaya koydu.
AKEL’in 8 başlık altında toplanan şartları, kilisenin ve ELAM gibi faşist partilerin şartlarıyla aynı doğrultuda olduğu görüldü.
Parti yayın organı Haravgi gazetesi, Polit Büro toplantısında alınan kararları “AKEL İlkelere Dayalı Çözüme Bağlı ve Müzakereleri Destekliyor… Garantilerin ve Müdahale Hakkının Tasfiyesinde Israrlı” başlıklarıyla aktardı.
Habere göre, ilkelere dayalı çözüme ve müzakereleri desteklemeye, kimseye açık çek vermeden, devam ettiğini vurgulayan AKEL, önümüzdeki aylarda “ya Toprak’ta ve ardından da Güvenlik konusunda özlü müzakereye olanak tanıyacak Mülkiyet’te anlaşma yörüngesine girileceğine veya prosedürün, öngörülemez olumsuz etkileriyle çökeceğine” vurgu yaptı.
Diğer bütün siyasi partilere tezlerini değiştirmeden, karşılıklı saygı ve anlayışla sürece kendi yöntemleriyle destek verme çağrısında bulunan AKEL, çözüme, müzakerelerden şu sonuçlar çıkması şartıyla destek vereceğini açıkladı:
Asker gidecek
“Türk askerinin çekilmesi. 1960 garanti sisteminin ve tek yanlı müdahale hakkının tasfiyesi. Güvenlikte, NATO çözümü de kabul edilemez. ‘Kıbrıs Cumhuriyeti’nin, BM ve AB üyesi devlet statüsü ve uluslararası sözleşmeleri aracılığıyla ‘iki bölgeli iki toplumlu’ federasyona dönüşerek devamı. Devlette, tek bir egemenlik, tek bir uluslararası temsiliyet ve tek vatandaşlığın da aralarında bulunduğu güçlü merkezi bir güç. Temel özgürlüklerin ve insan haklarının kesintisiz uygulanması. AKEL Avrupa müktesebatından daimi sapmaları kabul etmez. Gerek çözüm anında, gerek gelecekteki Türk ve Yunan vatandaşı akışında ‘kolonizasyona’ son verilmesi ve 4’e 1 nüfus oranına saygı. Maraş ve Güzelyurt’un Rum idaresine verilmesini de kapsayacak özlü toprak düzenlemeleri. Gerek toprak iadelerinde, gerek Türk askerinin çekilmesinde takvimin asgariye indirilmesi. Düzenlemeye tabi olacak toprak, kapsamlı anlaşmanın yürürlüğe gireceği andan itibaren Kıbrıs Rum eyaletine ait olmalı. Güvenlik Konseyi ve diğer müdahil taraflardan, kapsamlı çözümün uygulanması ve idamesini güvence altına alacak güçlü bir karar”