Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasidis’in, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres’in ortaya koyduğu çerçeveyi Rum basınına sızdırdığı bildirildi.
Politis gazetesi, Guterres’in çerçevesini şöyle sıraladı:
1) 1960 Garantilerinin sonlandırılması
2) Türk ve Yunan alaylarının varlığıyla 1960’taki gibi askeri birimlerin varlığı
3) Askerin geri çekilmesi takvimi görüşmeye açık
4) Tek taraflı müdahale haklarına hayır
5) 4 özgürlük konusunda bir oran arayışı
6) Yönetim başlığında Kıbrıs Türk tarafı almalı (dönüşümlü başkanlık dile getirilmiyor)
7) Toprak konusunda Kıbrıs Rum tarafı almalı (Morfu (Güzelyurt) dile getirilmiyor)
8) Mülkiyette, değerlendirilmemiş büyük taşınmazlar için düzenleme aranmalı.
Son bir çaba
Fileleftheros gazetesi ise haberini, “Guterres Yeni Katalizör Rolünde – Guterres’in Çerçevesi İçerisinde Çözüm Arayışı” başlıkları altında verirken, Guterres’in konferansa, çözüme ulaşılması adına son bir çaba ortaya koymak için döneceğini iddia etti.
Gazete, Guterres’in hazırladığı çerçeve belgenin Türk tezleri lehinde olduğu iddiasında bulunurken, Guterres’in şunları söylediğini öne sürdü:
“Güvenlik Konusu: Mevcut olanın devamına değil yeni bir güvenlik sisteminin bulunmasına ihtiyacımız olduğunu artık anlamamız gerektiğine inanıyorum. Müdahale Hakkını ve Garantörlük Anlaşmasını sonlandırmalıyız. Tüm Kıbrıslıların güvende hissedebilecekleri yeni bir taahhüt sistemiyle yer değiştirmelidirler. Kıbrıs dışından da katılımın olacağı yeni bir uygulama mekanizması gereklidir. Yükümlülüklerinin uygulanmasını garantörler takip edemez.
Askerler:
İlk günden itibaren asker sayısının azaltılmasına ve İttifak Anlaşması’ndaki rakamlara varana kadar, uzlaşılmış bir takvim çerçevesinde aşamalı şekilde uzaklaştırılmalarına ihtiyaç vardır. Konunun yeniden değerlendirilmesi mi yoksa kesin bitiş mi belirlenmeli gibi bir konu mevcut. Bu konular ve takvimler daha üst düzey görüşmelerde ele alınmalıdır.
Toprak:
Kıbrıs Türk tarafı haritayı, bazı bölgelere ilişkin olarak değiştirmelidir.
BM Genel Sekreteri’nin, Kıbrıs Türk tarafınca Morfu’ya (Güzelyurt) değinilmesi (yani verildiğini söylemesi) gerektiğini söylemiş olduğu, Anastasiadis’in ise buna karşılık “Sadece Morfu değil” cümlesini kurduğu iddiası var.
Mülkiyet:
İki ilke ele alınmalı: 1) Düzenin yeniden yapılandırılacağı bölgelerde yerinden edilmiş mülk sahiplerine öncelik verilmeli ancak bu yüzde 100 olmamalı. 2) Diğer bölgelerde öncelik kullanıcılara verilmeli ancak bu yüzde 100 olmamalı.
Eşit Muameleye İlişkin:
Türk vatandaşı olan daimi ikamet eden kişilere ilişkin ise, adil olan bir oran göz önüne alınmalı. Adil olanın ne olduğuna ilişkin ise daha fazla müzakere yapılması gerekir.
Etkin Katılım:
Etkin katılım konusu, “ağırlıklı oy” unsuru ve ne zaman, hangi koşullar altında ve hangi şartlarla olacağıyla ilişkili ele alınmalı. Güç paylaşımında geriye kalan diğer konular, dönüşümlü başkanlık da dahil olmak üzere, Kıbrıs Türk tarafının talep ettiği şekilde, 2:1 oranına göre görüşülmelidir.