Güney Kıbrıs'ta kanaat önderlerinden ve Rum Müzakere heyeti üyesi Polis Poliviu, İsviçre’nin Mont Peleran bölgesinde yer alan görüşmelerde Nikos Anastasiadis’in Türk tarafına yüzde 28.2 ile 29.2 formülünü önerdiğini ve bunun sürpriz bir şekilde kabul edildiğini açıkladı.
Poliviu, bu düzenleme sayesinde 85 bin dolayında Kıbrıslı Rum’un eski mülklerine dönme şansı elde edeceğini iddia etti.
Politis’te yayımlanan habere göre gazetecilerin, çeşitli konu uzmanlarının yer almadığı müzakerede, sadece Kıbrıs Türk ve Rum heyetlerinin yer alması nedeniyle şartlar elverişliydi ve izole bir toplantı olduğu için gizlilik sağlanabilmiş, bu da olumlu sonuç gündeme getirmişti.
Mont Peleran’ın başlıca olumlu sonucunun, net bir ilerleme kaydedilerek iki harita oluşturulmasını ve Ocak 2017’de Cenevre’de sunulmasını gündeme getiren ve toprak başlığının görüşülmesi olduğu görüşünü ortaya koyan Poliviu, o görüşmede toprak düzenlemesi çerçevesinde geri dönecek göçmen oranı ve Kıbrıs Türk tarafına bırakılacak toprağın büyüklüğü üzerinde durulduğunu hatırlattı.
Poliviu, 9 Kasım 2016’da Mont Peleran’da eski Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ile Rum Yönetimi Başkanı Anastasiadis’in, kriterler ile başladıkları görüşmelerinde süratle, toprak oranına ilerlediklerini belirtti, özetle şunları ekledi:
“O zaman önlerinde haritalar yoktu, ana görüşmeleri özellikle Kıbrıs Rum tarafının ve Kıbrıs Türk tarafının yönetimine kalacak toprak oranıyla ilgiliydi. Anastasiadis bir ara Kıbrıslı Türkler için yüzde 29’dan fazlasını kabul etmesinin mümkün olmadığını söyledi ve 90 binden fazla Rum göçmenin Kıbrıs Rum tarafının tasarrufuna geçecek bölgeye dönmesinde ısrar etti. Onun tercihi, daha çok Rum göçmenin evine dönebilmesi için Kıbrıs Türk tarafına yaklaşık yüzde 28 oranında bir toprak verilmesiydi. Uzun tartışmalar ve istişareler sonrasında Anastasiadis, son tavizinin Türk bölgesi için yüzde 29,2-28,2 oranını kabul etmek olduğunu söyledi. Yani Rum tarafı Kıbrıs Türk tarafına kalacak toprak oranının yüzde 28,2 olmasından yana olduğu ancak 85 bin civarında Rum göçmenin geri dönmesini mümkün kılması şartıyla daha fazlasını (oran) kabul edecekti.
Akıncı, Anastasiadis’i ve (daha sonra Kıbrıs Rum heyetinin geriye kalanını) şaşırtarak yüzde farkları sadece yüzde 1 olan 28,2-29,2 formülünü kabul etti. Diğer bir deyişle Kıbrıs Türk bölgesinin alanı bu oranlar içerisinde olacaktı. Bu, iki sebepten dolayı çok önemlidir.
1-İki oran arasında küçük fark olması konferansın, haritaların hazırlanması aşamasına ilerleyebileceği anlamına geliyordu.
2-Garantiler ve askerler üzerine daha ileri çalışma yapmak üzere Türkiye, Yunanistan ve İngiltere yer alabilirdi.”