Başbakanlık Devlet Planlama Örgütü (DPÖ) “KKTC Ekonomisi 2020 Yılı III. Dönem Raporu”nu yayınlandı.
KKTC Merkez Bankasından alınan verilere göre; 2019 yıl sonu olan Aralık ayında 32.84 milyar Türk lirası mevduata sahip olan bankacılık sektörü Eylül 2020 itibari ile 40.12 milyar TL mevduat rakamına ulaştı.
Raporda, 2020 enflasyonu ile ilgili, “Kasım ayı itibari ile yüzde 14.55’e ulaşan Tüketici Fiyat Endeksinin Aralık ayı sonunda yüzde 16 civarı bir miktara ulaşacağını öngörmekteyiz” denildi.
DPÖ Müsteşarı Mutafa Serçelik tarafından yayınlanan raporda, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve dünyada yaşanan Corona salgınının ülke ekonomisine etkileri incelendi.
Rapora göre; 2020 yılı KKTC ekonomisindeki gelişmeleri gösteren son veriler ve bu verilere göre hesaplanan GSYİH’daki değişim tahmini şöyle:
“KKTC Ticaret dairesinden alınan verilere göre; Ocak-Eylül 2019 toplam ithalat miktarı 1,027,708,816 USD (5,797,527,494 TL) iken 2020 yılının ayni döneminde USD cinsinden %28 azalarak 744,566,991 USD’ye gerilemiştir ( 4,964,651,311 TL) Bu azalma Türk lirası (TL) cinsinden ise %14.4 olmuştur.
İhracat rakamlarına bakıldığında ise 2020 yılının, 2019 yılına göre daha iyi bir yıl olduğu görülmektedir. 2019 Ocak-Eylül döneminde 67,264,498 USD’lik (376,959,556 TL) ihracat miktarı, 2020 yılının aynı döneminde %23 artış ile 82,578,985 USD’ye (543,474,218 TL’na) ulaşmıştır. Türk Lirası cinsinden artış %44.1’dir.”
Enerjideki durum
Rapora göre, akaryakıt satışlarında Euro dizel yakıtta, 2019 yılı Ocak-Ekim döneminde toplam satışı 133.5 milyon litreyken, 2020 yılının aynı döneminde 101.7 milyon litrenin biraz üzerinde gerçekleşti.
Ağırlıklı olarak kullanılan 95 oktan benzin satışları 2019 Ocak-Ekim ayları arası 120 milyon litre civarındayken 2020’nin aynı döneminde 92 milyon litre civarında kaldı.
Bu durumda genel olarak 2019 Ocak-Ekim dönemi ile 2020 yılının aynı dönemi karşılaştırması benzin ve dizel satışlarında miktar olarak yüzde 24 civarı bir azalmayı gösterirken, elektrik tüketiminde ise 2020 yılının 2019 yılına göre yüzde 10 civarı bir azalma ile tamamlanması bekleniyor.
KDV beyanları azaldı
Rapora göre, Maliye Bakanlığı “Yerel Gelirler” kaleminde ilk 10 aylık performans karşılaştırması yapıldığında, 2019 yılında toplanan 963 milyon USD’lik (5.43 milyar TL’lik) gelire karşın, 2020 yılının ilk 10 ayında 784 milyon USD (5.41 milyar TL) gelir elde edildi.
Bu kalemde, ilgili dönemde USD cinsinden yaşanan yüzde 18.5’lik gerilemeye karşın TL olarak görece sabit kaldığı (yüzde 1 civarı gerileme) gözlemlendi. Gelir ve Vergi Dairesi’nden alınan beyana dayanan hasılatlara göre, 2020 yılı salgın sonrası KDV beyanlarının, 2019 beyanlarına göre TL olarak bile önemli ölçüde azaldığı görüldüğü belirtilen raporda, şunlara yer verildi:
Bankaların mevduatı arttı
“KKTC Merkez bankasından alınan verilere göre 2019 yıl sonu olan Aralık ayında 32.84 milyar Türk Lirası mevduata sahip olan bankacılık sektörü Eylül 2020 itibari ile 40.12 milyar TL mevduat rakamına ulaşmıştır. Yine aynı dönemler için kredi toplamı 2019 yılsonunda 21.3 milyar TL’den Eylül 2020 itibari ile 25.76 milyar TL’ye çıkmıştır. ABD doları cinsinden aynı rakamlara bakıldığında ise mevduat toplamı 2019 yılsonunda 5.52 milyar USD iken Eylül 2020’de 5.12 milyar USD’ye gerilemiştir. Kredilerde ise 3.58 milyar USD rakamından 3.29 milyar USD rakamına gelinmiştir. Böylece geçen yılın Eylül ayına göre mevduatlarda USD cinsinden yaklaşık %3.8, kredilerde ise %2 civarı gerileme görülmüştür.
Kasım ayı itibari ile %14.55’e ulaşan Tüketici Fiyat Endeksinin Aralık ayı sonunda %16 civarı bir miktara ulaşacağını öngörmekteyiz.
Yukarıda bahsedilen verilerle birlikte, örgütümüzce 2020 yıl sonu için yapılan hesaplara göre KKTC Gayrı Safi Yurt İçi Hasılasında yıllık bazda, reel olarak %14.3 civarı küçülme olması tahmin edilmektedir.”