KKTC Başbakanlık Devlet Planlama Örgütü tarafından 2015 yılı fiyatları baz alınarak hesaplanan enflasyon oranları yıllık artışı Temmuz, Ağustos, Eylül aylarında sırasıyla yüzde 20,3, yüzde 29,88 ve yüzde 37,23 seviyesinde gerçekleşirken, eylül ayında ulaşılan seviye 2002 yılından sonra yaşanan en yüksek yıllık artış olarak kayıtlara geçti.
2018 yılı üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın Aralık ayına göre değişim oranı Temmuz ayında yüzde 14,64, Ağustos ayında yüzde 24,29 ve Eylül ayında ise yüzde 31,99 olurken, fiyat artışının en yüksek olduğu enflasyonun alt kalemleri sırasıyla ulaştırma, mobilya ve ev aletleri ile gıda ve alkolsüz içecekler olarak tespit edildi.
Bütçe fazlalık verdi
KKTC Merkez Bankası Başkanı Rifat Günay, 2018 yılı üçüncü çeyreğinde KKTC bütçesinin, bir önceki çeyreğe göre 44,8 milyon TL düşüş göstererek 27,4 milyon TL fazla verdiğini belirtti.
Günay, ilgili çeyrekte bütçe gelirleri ve bütçe giderlerinin sırasıyla 1.410,6 ve 1.383,2 milyon TL olduğunu, bir önceki çeyreğe kıyasla bütçe fazlasında gözlemlenen düşüşün, gelirlerdeki sınırlı artışa rağmen giderlerde 54,4 milyon TL’lik yükseliş olmasından kaynaklandığını kaydetti.
Günay, KKTC Merkez Bankası’nca yılda dört defa yayımlanan ve dünya ekonomisinin genel görünümüne, KKTC ekonomisi ve bankacılık sektörü ile ilgili en güncel istatistiki verilere ve değerlendirmelere yer verilen 2018 yılının üçüncü çeyreğine ilişkin bültenin, bankanın web sitesi (//www.mb.gov.ct.tr) üzerinden yayımlandığını duyurdu.
Bankacılık sektörü
KKTC Merkez Bankası’ndan yapılan yazılı açıklamaya göre bültende, bankacılık, enflasyon ve bütçe konusundaki gelişmelere yer verildi.
Buna göre üçüncü çeyrekte bankacılık sektörünün bilanço büyüklüğünün GSYH’ya oranı, Haziran 2018’de yüzde 206,99 iken, bu oran Eylül 2018 itibarıyla yüzde 240,77’ye yükseldi.
Bankacılık sektöründeki yoğunlaşmaya bakıldığında aktif büyüklüğü açısından sektörün en büyük beş bankasının payı yüzde 54,96 olurken, brüt krediler büyüklüğü açısından ilk beş bankanın sektör payı yüzde 55,57, mevduat büyüklüğü açısından ilk beş sırada yer alan bankaların sektör payı yüzde 56,51 düzeyinde.
2018 yılı üçüncü çeyrek finansal derinleşme rakamlarına göre brüt kredilerin, toplam aktiflerin ve toplam mevduatın GSYH’ye oranları sırasıyla yüzde 136,1, yüzde 240,8 ve yüzde 194 oldu.
Açıklamada şu ifadeler yer aldı:
“Bankacılık sektörü performans rasyoları incelendiğinde ise Sermaye Yeterlilik Standard Rasyosu (SYSR)’nun yüzde 18,19 ile geçen sene aynı döneme kıyasla yüzde 0,08 puan azaldığı görülmektedir. 2018 yılı Haziran ayı sonunda 30,051.9 milyon TL olan bankacılık sektörü aktif toplamı, 2018 yılı üçüncü çeyrekte 34,956.5 milyon TL seviyesine yükselmiştir.
Sektörde aktif toplamı içerisindeki en büyük pay yüzde 56,51 ile brüt kredilere aittir. Brüt kredileri likit aktifler, diğer aktifler ve menkul değerler cüzdanı (MDC) takip etmekte olup; sırasıyla yüzde 27,64, yüzde 8,38 ve yüzde 7,47 oranında paya sahiptirler. TGA’nın brüt krediler içindeki payı da gerileme kaydederek yüzde 4,97 olmuştur. Sektörün pasif toplamında ise mevduatın payı yüzde 80,57 olmuştur. Mevduatı yüzde 8,61 ile özkaynaklar, yüzde 6,66 ile bankalara borçlar ve yüzde 4,16 oranlı pay ile diğer pasifler takip etmektedir. Mevduatın krediye dönüşüm oranını ifade eden brüt kredilerin mevduata oranı da azalmış ve yüzde 70,14 seviyesinde gerçekleşmiştir.”
KKTC bütçe gelişmeleri
2018 yılı üçüncü çeyreğinde KKTC bütçesi bir önceki çeyreğe göre 44,8 milyon TL düşüş göstererek 27,4 milyon TL fazla verdi.
İlgili çeyrekte bütçe gelirleri ve bütçe giderleri sırasıyla 1.410,6 ve 1.383,2 milyon TL oldu.
KKTC Merkez Bankası açıklamasında şu ifadeler kullanıldı:
“Bir önceki çeyreğe kıyasla bütçe fazlasında gözlemlenen düşüş, gelirlerdeki sınırlı artışa rağmen giderlerde 54,4 milyon TL’lik yükseliş olmasından kaynaklanmaktadır. Vergi gelirleri kalemi yine en büyük paya sahip olup, 1.035,7 milyon TL seviyesinde gerçekleşmiştir. Bütçe gelirleri içinde ikinci en büyük paya sahip vergi dışı gelirler kalemi de artış göstererek 241,4 milyon TL olmuştur. Bütçe giderleri toplamı içinde en yüksek paya sahip kalem cari transferler olurken, ikinci en yüksek paya sahip kalem personel giderleri olmuştur. Bunlar sırasıyla 671,7 milyon TL ve 547,7 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Yılın üçüncü çeyreğinde personel giderleri ile cari transferler kalemleri toplamının bütçe giderleri içindeki payı yüzde 86 olarak gerçekleşmiştir.”