Hemen hemen her Amerikan filminde görürsünüz. Kafası bozulan ya içki şişesine ya da hap kutusuna koşar. 
Bu, Hollywood’un içki imalatçıları ve ilaç şirketleri için verdiği bir gizli reklam hizmetidir. İçki ve ilacı, doğal olan olumsuz insanlık hâlleri için bir panzehir olarak sunuyorlar.
Hemen hemen her zaman da şişeler kafaya dikilir ve hap avuca dökülerek alınır. Gerçek hayatta kimse, alkolik veya manyak değilse, şişeyi kafaya dikmez. Kimse de avuçla hap almaz. Ama filmlerde izleye izleye insanlar bunları normal bir davranış olarak algılamaya ve şişeyi kafaya dikmeye ve avuçla hap almaya başlar. 
Çocuklar filmlerden içkinin şişenin kafaya dikilerek içildiğini öğrenerek büyür ve içki içme yaşına geldiklerinde, bazen daha da önce, şişeyi kafaya dikmeye başlarlar.
Gene Amerikan filmlerinde, işten eve dönülünce ilk iş içki şişelerinin olduğu yere gitmektir. Cömert miktarda sert bir içki dökülür bardağa ve kafaya dikilir. Bir tane daha konduktan sonra şişe ile birlikte koltuğa yönelinir. Veya buzdolabından bir bira alınır. Ve bir bira, bir bira daha.
İçki kafaya dikilerek içilir, hap avuçla alınırsa çabuk tükenir. Bu da şirketler için daha çok satış ve daha yüksek gelir demektir. 
Bir anlamı daha var: tüketiciler için daha zararlı olması. 
Bir ürününün satışı doyum noktasına ulaştığında şirketlerin başvurduğu yöntem, yeni alıcılar bulmak yanında, aynı alıcıların ürünlerini daha çok kullanmaya yöneltmektir. Açlık şekeri oranını veya kolesterol miktarını aşağıya çekersen daha çok insanı diyabet ve kolesterol haplarına hayat boyu müşteri edersin. Hasta olmamalarına rağmen.
Bu fenomeni bir zamanlar bir Japon şirketine çalışan bir arkadaşımdan duyduğum bir örnekle anlatayım:

Japonya’da bir şirket yeni bir baharat karışımı icat etmiş. Bu baharat tuzluk gibi delikli bir şişede satılıyormuş ve çok popüler olmuş. Gel zaman git zaman, satışlar doyum noktasına ulaşmış. Yöneticiler ne yaparsa yapsın bir türlü artmıyormuş.   Gene bu konu tartışılırken toplantının notlarını tutan bir memur elini kaldırarak “Ben de bir öneride bulunabilir miyim?” diye sormuş cılız bir sesle. “Bulun,” demişler. “Delikleri büyütün,” demiş memur.
Delikleri büyütmüşler ve satışlar patlamış.     
Amerika’da tiryakilik yarattığı bilinen ilacı yıllarca satıp milyonlarca insanı uyuşturucu bağımlısı yapan ilaç şirketleri olmuştur. Resmî kurumlar zararlarını bilmelerine rağmen bu ilaçların lisanslarını iptal etmeyerek suça ortak olmuşlardır. Bu kurumlar ilaçların reçete edilebileceği hastalıkların sayısını artırmakta da ustadırlar. O ilaçların o hastalıklara iyi gelmediğini bilmelerine rağmen. Kimi doktorlar da bu konuda ilaç şirketlerinin en büyük işbirlikçileridir.
Bütün bunlar Amerika’da normaldir. Orada en kutsal değer paradır. İnsanlar ikiye ayrılır: üretenler ve tüketenler. Hükûmet etme, yasa yapma ve cezalandırma veya teşvik etme yetkisi üretici sınıfındadır. Tüketiciler donuna kadar soyulması mubah olan koyun sürüleridir. 
Bu kafa yapısı Amerika’dan her yana yayıldı ve dünyayı tüketen aktivitelerin baş sıralarında yerini aldı. 
Rahmetli babam bir salaklık yaptığımda “Aç gözünü, uyandır canını!” derdi. 
Ben de aynı şeyi size söylüyorum.

24 Mart 2022